Vựa lúa huyện Lắk gồng mình chống hạn

Theo người dân địa phương thì chưa có năm nào vựa lúa huyện Lắk lại bị khô hạn nặng như năm nay, đặc biệt là khu vực Buôn Triết, phải bơm tưới ngay từ đầu vụ. Đến thời điểm này, Lắk là địa phương có diện tích lúa nước bị hạn và mất trắng cao nhất tỉnh, chính quyền và nhân dân đang ra sức chống hạn để bảo vệ sản xuất.

Gồng mình cứu lúa

Giữa cái nắng chói chang của tháng 3, trên cánh đồng Hòa Bình 1, 2 (xã Đắk Liêng), những chiếc béc được người dân lắp ngay trên những thửa ruộng để tưới nước cho lúa đang thời kỳ đứng đòng, bởi nguồn nước từ đập dâng Buôn Ren hiện đã cạn, không còn nguồn chống hạn, một số hộ dân đã tự khoan giếng trên cánh đồng để tưới cứu lúa. Còn trên cánh đồng Buôn Triết, hàng chục máy bơm dã chiến được lắp đặt và vận hành liên tục để bơm nước cứu lúa. Ông Lê Xuân Chung, Giám đốc Chi nhánh quản lý công trình thủy lợi huyện Lắk cho biết, trước tình hình mực nước giảm mạnh, ngay từ đầu vụ Công ty TNHH MTV Quản lý công trình thủy lợi Đắk Lắk đã khẩn trương xây dựng 2 trạm bơm chống hạn: 1 trạm bơm công suất tưới 150 ha đặt tại cánh đồng 8/4 (xã Buôn Triết), hoạt động liên tục trong 2 tháng nay, bơm nước từ sông lên kênh N2 đến cầu máng số 2 của công trình thủy lợi Buôn Triết để tưới trực tiếp trên 200 ha và tạo nguồn cho các trạm bơm dã chiến tại các cánh đồng các thôn Sơn Cường, Đoàn Kết, Mê Linh, Kiến Xương, … của xã Buôn Triết chống hạn; 1 trạm bơm tại buôn MLiêng, xã Đắk Liêng với công suất tưới 336 ha, tạo nguồn cho các trạm bơm dã chiến tại các cánh đồng của các thôn, buôn: Buôn Yuk, Buôn Bàng, các thôn Hòa Bình 1, 2, 3 … của xã Đắk Liêng. Ngoài ra, chi nhánh đã thực hiện đắp cao đập dâng Đắk Bông Lâm để giữ mực nước hồ Lắk, tăng dung tích trữ lên hàng chục triệu m³ để cung cấp nguồn bơm tưới lúa cho xã Yang Tao, Bông Krang, thị trấn Liên Sơn và một phần của Buôn Tría. UBND huyện cũng hỗ trợ 440 triệu đồng xây dựng 6 đập bổi, gồm: đập Nâu Jri (xã Yang Tao); đập Buôn Yuk, Hòa Bình, Cây  Dù, Bàu Trẹt (xã Đắk Liêng); đập Ea Rbin (xã Ea Rbin) để tưới cho hơn 407 ha lúa nước của các xã trên, đồng thời vận động người dân lắp đặt bơm dã chiến bằng máy dầu, máy xăng và khoan 26 giếng tại xã Đắk Liêng để chống hạn cho những diện tích thiếu nước.

Diện tích lúa bị thiếu nước ở xã Đắk Liêng đang được bơm nước từ đập Yang Lah lên kênh để chống hạn.

Theo Phòng NN-PTNT huyện, tổng diện tích gieo trồng vụ đông xuân 2015-2016 được 5.385 ha, đạt 103,5% kế hoạch, trong đó, diện tích đậu phụng, lúa nước chưa đạt kế hoạch do thiếu nguồn nước tưới. Nếu từ nay đến hết vụ đông xuân 2015 – 2016 trên địa bàn huyện không có mưa thì dự kiến diện tích phải dùng bơm để tưới cho lúa, cà phê và hoa màu dự kiến sẽ lên đến gần 900 ha.

Nguy cơ thiếu nước chống hạn

Phòng NN-PTNT huyện cho biết, do lượng mưa năm 2015 ít nên nhiều hồ chứa trên địa bàn huyện không đạt mực nước dâng bình thường, lưu lượng nước ở các sông hiện nay thiếu hụt nhiều so với cùng kỳ nhiều năm nên không bảo đảm nguồn tưới cho các tháng cuối vụ đông xuân 2015 – 2016. Trước tình hình trên, huyện cũng đã siết chặt khâu xuống giống phải đúng kế hoạch và lịch thời vụ, mặc dù vậy, đến thời điểm này, huyện đã có 867 ha lúa nước bị hạn, trong đó mất trắng 150 ha tại cánh đồng Buôn Yuk, Buôn Bàng và các thôn Hòa Bình 1, 2, 3 của xã Đắk Liêng. Nguyên nhân là do nguồn nước các suối Đắk Liêng và Đắk Phơi hiện chỉ cung cấp được khoảng 40 - 50% cho công trình thủy lợi Yang Lah và Buôn Tơr nên không đủ nước tưới cho những cánh đồng nêu trên. Theo ông Lê Xuân Chung, Giám đốc Chi nhánh quản lý công trình thủy lợi huyện Lắk, hiện mực nước của các sông suối trên địa bàn huyện đã giảm nhiều, các suối đã kiệt nước dẫn đến việc cung cấp nước cho các đập dâng, hồ chứa bị ảnh hưởng, lưu lượng nước ở một số đập dâng chỉ còn 20-25%; trong số 17 hồ chứa do chi nhánh quản lý đã có 12 hồ dung tích còn dưới 50%, 5 hồ đã khô cạn. Đặc biệt, công trình thủy lợi Buôn Triết (xã Buôn Triết) có nhiệm vụ tưới cho 1.655 ha lúa nhưng chưa có năm nào mực nước xuống thấp như năm nay, hiện tại chỉ đạt trên 2 m nước, đang được sử dụng tưới cho khoảng 400 ha lúa gần công trình, diện tích còn lại phụ thuộc hoàn toàn vào các trạm bơm lấy nước từ sông Krông Ana.

Các máy bơm dã chiến được đặt trên kênh tiêu để bơm nước chống hạn cho cánh đồng Buôn Triết.

Với tình hình nắng nóng kéo dài như hiện nay và hiện trạng nguồn sinh thủy tại các suối, đầm xuống thấp, cạn kiệt; mực nước và lưu lượng nước các sông, suối, hồ chứa thiếu hụt nghiêm trọng, không bảo đảm đủ nguồn nước phục vụ tưới trong thời gian tới, dự kiến diện tích khô hạn và mất trắng ở các xã trên địa bàn huyện sẽ còn tăng cao, khoảng 1.420 ha (45 ha  cà phê, 1.375 ha lúa nước), trong đó lúa nước có thể mất trắng đến 400 ha tại các vùng canh tác ở hạ lưu các công trình Buôn Dren, Yang Lah xã Đắk liêng do nguồn sinh thủy không còn.

Thuận Nguyễn