Sử dụng hóa đơn bất hợp pháp: Cần có giải pháp xử lý triệt để

Theo ngành Thuế, một trong những biện pháp nhằm đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính thuế, tạo điều kiện thuận lợi nhất cho người nộp thuế là việc cho phép doanh nghiệp (DN) tự in, đặt in hóa đơn để sử dụng thay cho việc DN phải mua hóa đơn tại cơ quan thuế. Tuy nhiên, bên cạnh những mặt tích cực, vẫn còn tình trạng DN lợi dụng chính sách này để in, phát hành, mua bán hóa đơn bất hợp pháp, gây rất nhiều khó khăn cho cơ quan thuế cũng như thiệt hại cho ngân sách Nhà nước.

Cán bộ Thuế huyện Cư Kuin kiểm tra việc sử dụng hóa đơn của một sơ sở kinh doanh trên địa bàn.

Phó Cục trưởng Cục Thuế tỉnh Bùi Văn Chuẩn cho biết, trên địa bàn tỉnh, vi phạm về hóa đơn giá trị gia tăng (GTGT) trước đây chủ yếu tập trung ở các DN kinh doanh nông sản, nhưng hiện nay tình trạng in, phát hành, mua bán, sử dụng hóa đơn bất hợp pháp có nhiều diễn biến phức tạp hơn, diễn ra ở nhiều lĩnh vực khác nhau. Để đối phó với cơ quan chức năng, thủ đoạn vi phạm cũng tinh vi hơn, gây nhiều khó khăn cho công tác thanh tra kiểm tra, ngăn chặn hành vi này. Hình thức phổ biến nhất hiện nay là lợi dụng việc thông thoáng trong thành lập DN, các đối tượng đã lập ra các DN, nhưng không vì mục đích kinh doanh mà chỉ chuyên mua đi bán lại hóa đơn, nhằm chiếm đoạt tiền hoàn thuế GTGT rồi bỏ trốn. Chính vì vậy, khi thành lập DN các đối tượng thường sử dụng chứng minh nhân dân của người khác bị mất, hoặc đánh cắp để làm thủ tục, thuê nhà dân làm văn phòng tạm bợ, liên tục thay đổi địa điểm kinh doanh, không có tài sản cố định…

Một kiểu vi phạm khác cũng đang khá phổ biến là sau một thời gian thành lập và hoạt động không hiệu quả, DN ngưng, nghỉ hoạt động, nhưng không đóng mã số thuế theo quy định để tiếp tục sử dụng hóa đơn GTGT của mình ra thị trường nhằm kiếm lợi bất chính. Để đối phó với cơ quan chức năng, các đối tượng thường không bán với số lượng lớn, mà xé lẻ số lượng hóa đơn để tránh bị truy cứu trách nhiệm hình sự.

Thực hiện chỉ đạo của Tổng cục Thuế, cuối năm 2016, ngành Thuế tỉnh đã thành lập 16 Ban chỉ đạo công tác chuyên trách, tiến hành rà soát và đưa ra danh sách cảnh báo DN có dấu hiệu rủi ro về mua bán, sử dụng hóa đơn bất hợp pháp. Trong đó, tập trung vào các DN mới thành lập (hoạt động dưới 12 tháng) có một trong các dấu hiệu: như không đóng góp vốn điều lệ theo quy định, đăng ký kinh doanh nhiều ngành nghề, chủ DN đăng ký kinh doanh tại địa phương khác nơi đăng ký hộ khẩu thường trú; các DN có doanh thu lớn nhưng kho hàng không tương xứng hoặc không có kho hàng; các DN mua bán, sáp nhập với giá trị dưới 100 triệu đồng… Dựa vào các tiêu chí trên, ngành Thuế tỉnh tiến hành rà soát, kiểm soát các DN có dấu hiệu vi phạm về hóa đơn, đồng thời xử lý nghiêm theo quy định của pháp luật đối với các trường hợp vi phạm pháp luật thuế về hóa đơn, tạo môi trường kinh doanh lành mạnh bình đẳng và công bằng trong xã hội. Theo thông tin từ Cục Thuế tỉnh, tính đến hết tháng 2-2017, qua rà soát đã đưa 22 DN có dấu hiệu rủi ro cao về thuế vào danh sách kiểm tra, ban hành 19 quyết định kiểm tra, quyết định xử phạt 8 DN với số tiền 28,8 triệu đồng.

Tuy đã bắt đầu có những chuyển biến nhất định, nhưng việc kiểm tra vẫn còn rất nhiều khó khăn, nhất là đối với các DN kinh doanh những mặt hàng có tính chuyên môn hóa, liên quan đến nhiều lĩnh vực khác nhau. Đơn cử như mới đây, tại huyện Ea Súp, ngành Thuế đã đưa Công ty TNHH MTV Phước Lợi (Lô CN 1-1, Cụm Công nghiệp Ea Lê) vào diện cần kiểm tra vì có dấu hiệu rủi ro cao về thuế. Để kiểm tra DN này, Chi cục Thuế huyện Ea Súp đã có công văn đề nghị phối hợp của Hạt Kiểm lâm Ea Súp, nhưng không nhận được sự hợp tác. Ngày 6-2-2017, Cục Thuế tỉnh đã có công văn gửi Chi Cục Kiểm lâm tỉnh có ý kiến để Hạt Kiểm lâm Ea Súp cung cấp hóa đơn GTGT mà Hạt Kiểm lâm Ea Súp đã xác nhận lâm sản trước khi DN xuất hàng hóa trong thời gian từ ngày 1-7-2015 đến 31-12-2016. Thế nhưng đến nay ngành Thuế vẫn chưa nhận được sự hợp tác của ngành Kiểm lâm.

Từ sự việc trên có thể thấy, để đẩy lùi tình trạng sử dụng hóa đơn bất hợp pháp, chỉ với nỗ lực của riêng ngành Thuế là không đủ mà cần có sự chung tay vào cuộc của các cấp, ngành liên quan.

Giang Nam