Nợ thuế xây dựng cơ bản tăng mạnh, do đâu?

Giải ngân chậm, nợ thuế tăng

Cục Thuế tỉnh cho biết, nợ thuế thuộc trường hợp không tính tiền nộp chậm trong lĩnh vực XDCB trên địa bàn tỉnh không những không giảm mà còn đang có chiều hướng gia tăng. Theo đó, vào thời điểm 31-12-2016 là 136,2 tỷ đồng, đến nay đã lên đến 140,7 tỷ đồng, chiếm 20,8% tổng nợ thuế toàn tỉnh, bằng 3,9% tổng dự toán pháp lệnh và 3,7% tổng dự toán HĐND tỉnh giao. Trong khi đó tốc độ giải ngân vốn XDCB lại rất thấp.

Theo số liệu của Sở Kế hoạch - Đầu tư, từ đầu năm đến nay, các nguồn vốn thuộc ngân sách tỉnh quản lý phục vụ đầu tư XDCB trên 1.836 tỷ đồng, trong đó thực hiện các dự án gần 1.709 tỷ đồng, nhưng mới chỉ giải ngân được gần 591 tỷ đồng (34,6% kế hoạch). Trong đó, giải ngân từ vốn cân đối ngân sách địa phương gần 413 tỷ đồng (45,5% kế hoạch); nguồn ngân sách Trung ương hỗ trợ trên 178 tỷ đồng (37,9%); vốn ODA trên 38,5 tỷ đồng (9,4%).

Đáng chú ý là ở một số địa phương còn có tình trạng nhiều công trình, dự án đã được quyết toán, hoàn thành từ năm 2016, nhưng chủ đầu tư chưa tiến hành giải ngân càng khiến tình trạng nợ đọng XDCB tăng cao, gây khó khăn cho doanh nghiệp (DN) trong việc thực hiện nghĩa vụ thuế đối với ngân sách Nhà nước (NSNN). Hiện NSNN đang nợ DN XDCB 240 tỷ đồng (bằng 160% số tiền DN nợ thuế) đã gây rất nhiều khó khăn về tài chính cho DN.

Thi công một công trình giao thông tại huyện Krông Năng.

Chưa có sự phối hợp đồng bộ

Theo đánh giá của ngành Thuế, bên cạnh nguyên nhân từ ý thức của người nộp thuế chưa cao, tốc độ bố trí vốn của Nhà nước quá chậm, việc để nợ đọng thuế trong lĩnh vực XDCB tăng cao còn có lý do từ sự phối hợp giữa các cơ quan, địa phương liên quan thiếu chặt chẽ.

Đơn cử như trường hợp Công ty Đường bộ Đắk Lắk hiện còn nợ NSNN trên 12 tỷ đồng, nhưng chỉ riêng dự án cầu Vụ Bổn (huyện Krông Pắc) do Sở Giao thông Vận tải làm chủ đầu tư đã hoàn thành, đưa vào sử dụng nhưng NSNN lại đang nợ công ty này 2,7 tỷ đồng. Công ty đã có công văn cam kết nộp đủ số tiền vào NSNN, Cục Thuế cũng đã đề nghị Sở Tài chính bố trí vốn thanh toán giá trị công trình, nhưng đến nay vẫn chưa được giải ngân. Trong khi đó, nhiều công trình do chủ đầu tư thuộc các tỉnh khác như Phú Yên, Đắk Nông, Ban Quản lý Dự án đường Hồ Chí Minh… cơ quan thuế cũng đã nhiều lần gửi văn bản phối hợp cung cấp thông tin đến cơ quan chức năng khi thanh toán vốn, nhưng đến nay vẫn chưa nhận được phúc đáp.

Một số chủ đầu tư xác nhận nợ không đúng thực tế (đã thanh toán hết cho DN nhưng vẫn xác nhận nợ), chẳng hạn, Sở Giao thông Vận tải Đắk Nông xác nhận cho Công ty Cổ phần xây dựng công trình Văn Minh (do Chi cục Thuế TP. Buôn Ma Thuột quản lý) có số nợ thuế 816 triệu đồng), đã gây không ít khó khăn cho cơ quan thuế trong việc thu hồi nợ đọng thuế trong lĩnh vực này. Bên cạnh đó, một số quy định của các cơ quan chuyên môn trong lĩnh vực XDCB thiếu thống nhất cũng gây khó khăn trong việc quản lý, thu hồi nợ đọng thuế. Chẳng hạn như việc trích nộp thuế giá trị gia tăng (2%) khi thanh toán vốn XDCB cũng không hạch toán được do chưa có quy định cụ thể của Kho bạc Nhà nước Trung ương.

Theo đánh giá của ngành Thuế, tình trạng nợ thuế của các DN trong lĩnh vực XDCB đã diễn ra trong nhiều năm, nhưng xu thế tăng mạnh như hiện nay là tín hiệu rất đáng lo ngại. Vì vậy, trong thời gian tới nếu không có biện pháp xử lý, nhất là sự phối hợp chặt chẽ giữa các bên liên quan, khoản nợ này sẽ ảnh hưởng rất lớn đến kết quả  thực hiện nhiệm vụ thu NSNN của tỉnh năm 2017 và những năm sắp tới.

Giang Nam