Mạnh tay xử phạt thuốc lá điếu nhập lậu

Sau một thời gian thuyên giảm thì gần đây, tình hình buôn lậu thuốc lá trên địa bàn tỉnh có chiều hướng “nóng” trở lại. Lợi nhuận cao khiến nhiều đối tượng kinh doanh mặt hàng này bất chấp vi phạm pháp luật.

Theo Hiệp hội Thuốc lá Việt Nam, ước tính mỗi năm, thuốc lá lậu đã làm thất thu ngân sách Nhà nước lên tới 10.000 tỷ đồng và gây ra nhiều khó khăn cho các doanh nghiệp hợp pháp trong nước khi phải cạnh tranh không cân sức với hàng cùng loại nhập lậu. Riêng trên địa bàn tỉnh, số liệu thống kê từ Ban Chỉ đạo 389 của tỉnh cho thấy, 6 tháng đầu năm, các lực lượng chức năng tỉnh đã kiểm tra và phát hiện 57 vụ vận chuyển, kinh doanh thuốc lá điếu nhập lậu; xử phạt hành chính trên 800 triệu đồng, tịch thu gần 8.000 bao thuốc lá điếu ngoại nhập các loại.

Theo ông Nguyễn Đào Chí, Chi cục phó Chi cục QLTT tỉnh, thuốc lá điếu  vẫn là mặt hàng buôn lậu trọng điểm trên địa bàn và có sức tiêu thụ lớn, thường được vận chuyển theo Quốc lộ 14, 26, từ Quảng Trị và TP. Hồ Chí Minh. Đáng nói hơn, số vụ vận chuyển thuốc lá lậu không xác định được chủ sở hữu ngày càng gia tăng. Do mức xử phạt cao nên gian thương thường chia nhỏ ra để vận chuyển, trà trộn với hàng hóa hợp pháp khác; khi bị phát hiện, đối tượng thường không thừa nhận hoặc bỏ lại tang vật để chạy trốn.

Trên thực tế, qua các đợt kiểm tra, kiểm soát cho thấy, thuốc lá lậu được “tuồn” ra thị trường, tiêu thụ trên địa bàn tỉnh thông qua các xe khách, xe hàng với các thủ đoạn che giấu ngày càng tinh vi. Trên kênh phân phối lẻ, thuốc lá điếu nhập lậu chủ yếu được bày bán tại các cửa hàng tạp hóa, nhà hàng ăn uống, quán cà phê, các quầy di động trên đường Y Jut, Phan Bội Châu (TP. Buôn Ma Thuột)... Trước sự kiểm tra gắt gao của lực lượng chức năng, gần đây, nhiều điểm bán lẻ không bày bán công khai như trước mà chỉ bán cho khách quen hoặc chỉ để số lượng rất ít trên quầy, khi khách có nhu cầu thì mới hẹn chỗ để giao hàng nên việc kiểm tra, phát hiện gặp nhiều khó khăn.

Cơ quan chức năng tiến hành tiêu hủy số thuốc lá điếu nhập lậu.

Trước tình hình đó, thời gian gần đây, các cơ quan chức năng đã “mạnh tay” xử phạt những người bán lẻ thuốc lá lậu. Chỉ trong vòng 1 tháng, từ 4-6 đến 4-7, riêng tại huyện Cư Kuin và Lắk, Đội QLTT số 2 (thuộc Chi cục QLTT tỉnh) đã liên tiếp phát hiện 3 vụ kinh doanh thuốc lá điếu nhập lậu, tịch thu gần 900 bao thuốc lá điếu JET, xử phạt 95 triệu đồng. Trong đó, riêng ngày 5-6, Đội đã phát hiện 2 vụ kinh doanh thuốc lá lậu với số lượng trên 650 bao tại huyện Lắk.

Để từng bước loại bỏ dần vấn nạn này, bên cạnh siết chặt công tác quản lý kiểm tra, kiểm soát, lực lượng chức năng tỉnh còn đẩy mạnh tuyên truyền, vận động các tổ chức, cá nhân họat động thương mại trên địa bàn ký cam kết không kinh doanh, buôn bán, tàng trữ thuốc lá điếu nhập lậu, nhất là đối với các điểm buôn bán thuốc lá nhỏ lẻ. Theo Chi cục QLTT, nếu như trước đây, các vụ vi phạm mua bán lẻ thuốc lá lậu một vài gói thì chỉ bị nhắc nhở, còn hiện nay, vi phạm mua bán lẻ thuốc lá lậu dù một vài gói cũng bị phạt hành chính. Theo Nghị định 124/2015/NĐ-CP ngày 19-11-2015 của Chính phủ quy định về xử phạt vi phạm hành chính trong hoạt động thương mại, sản xuất, buôn bán hàng giả, hàng cấm và bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng, nếu  kinh doanh dưới 10 gói thuốc lá lậu sẽ bị phạt cảnh cáo hoặc phạt tiền từ 500.000 – 1.000.000 đồng/lần, nếu tái phạm dù số lượng ít cũng bị xử lý hình sự tội mua bán hàng cấm.

Tuy nhiên, theo Ban chỉ đạo 389 của tỉnh, mặc dù đã có nhiều nỗ lực trong kiểm tra, xử lý nhưng tình trạng buôn bán thuốc lá lậu vẫn không giảm. Nguyên nhân một phần do các quy định của pháp luật còn chồng chéo gây khó khăn cho việc kiểm tra, kiểm soát, nhất là đối với những vụ vi phạm phải khởi tố. Đơn cử, tại Nghị định 43/2009 NĐ-CP ngày 7-5-2009 của Chính phủ quy định thuốc lá điếu, xì gà và các dạng thuốc lá thành phẩm khác nhập lậu là hàng hóa, dịch vụ cấm kinh doanh. Tuy nhiên, tại Điều 7, Luật Đầu tư năm 2014, không quy định cấm đầu tư kinh doanh thuốc lá điếu nhập lậu trong khi lại quy định “kinh doanh thuốc lá, nguyên liệu thuốc lá, máy móc thiết bị thuộc chuyên ngành thuốc lá là ngành nghề đầu tư kinh doanh có điêụ kiện”. Việc này gây hiểu nhầm là kinh doanh thuốc lá điếu nhập lậu thuộc ngành nghề có điều kiện, đã gây khó khăn trong công tác xử lý hình sự đối với kinh doanh thuốc lá điếu nhập lậu.

Đỗ Lan