Hiệu quả từ Mô hình giáo dục hành động về cấp nước và vệ sinh môi trường hộ gia đình

Không xả rác bừa bãi, di dời chuồng chăn nuôi gia súc, gia cầm ra xa nhà ở, xây dựng nhà tiêu hợp vệ sinh…, đó là kết quả bước đầu mà mô hình giáo dục hành động về cấp nước và vệ sinh môi trường hộ gia đình đạt được. Song điều đáng nói hơn là ý thức của người dân về vấn đề giữ gìn vệ sinh môi trường đã được nâng lên.

Mô hình Giáo dục hành động về cấp nước và vệ sinh hộ gia đình do Trung tâm Nước sinh hoạt và môi trường nông thôn triển khai thực hiện tại 2 xã Yang Reh (Krông Bông), Ea Drông (thị xã Buôn Hồ) từ tháng 9 – 2009 với các nội dung: sử dụng và bảo vệ nguồn nước sạch; quản lý bảo dưỡng công trình cấp nước bền vững; thu gom và xử lý chất thải; phúc lợi và hợp tác cộng đồng bảo vệ môi trường. Qua hơn 1 năm thực hiện, mô hình tại xã Yang Reh đã đem lại những kết quả thiết thực trong việc cải thiện môi trường sống ở nông thôn.

Chỉ cho chúng tôi thấy những cái hố mà người dân tự nguyện đào để bỏ rác, những chuồng bò được dời ra xa chỗ ở, các vật dụng đựng nước đều có nắp đậy…, chị Phạm Thị Thanh Tuyền, nhóm trưởng của thôn 2 trong mô hình giáo dục hành động về cấp nước và vệ sinh môi trường hộ gia đình vui vẻ nói, chỉ sau hơn một năm tham gia mô hình, ý thức giữ gìn vệ sinh, bảo vệ sức khỏe của gia đình và cộng đồng của các hộ đã có những thay đổi đáng kể. Trước đây, không chỉ đường vào thôn mà xung quanh nhà nào cũng đầy rác, không những thế nhiều hộ chăn nuôi trâu, bò cạnh nhà, chuồng trại không được làm đàng hoàng nên chất thải chảy tràn ra cả đường, rất mất vệ sinh. Thế nhưng từ ngày được tham gia các buổi tuyên truyền, hướng dẫn thực tế của mô hình, việc giữ gìn vệ sinh môi trường của các hộ đã có những thay đổi. Đơn cử như hộ ông Lê Tấn Thái (thôn 2), trước đây chuồng bò làm ngay cạnh nhà lại không có hố chứa phân, chất thải của bò chảy tràn lan ra ngoài, kèm theo mùi hôi thối và sinh ra nhiều ruồi muỗi. Sau khi được tham gia các buổi tuyên truyền về tác hại của việc ô nhiễm môi trường, hướng dẫn về giữ gìn vệ sinh trong từng hộ gia đình, ông Thái đã làm ngay một chuồng bò cách xa nhà, có hố chứa phân, đồng thời làm các dụng cụ để đậy bể chứa nước, đào hố bỏ rác…Ông cho hay, từ khi thay đổi cách nghĩ để tạo dựng môi trường sống trong lành hơn thì sức khỏe gia đình được cải thiện đáng kể, không còn hay bị những bệnh về đường tiêu hóa như trước kia nữa. Hay gia đình ông Nguyễn Văn Lang (thôn 2), cũng từ tham gia mô hình, ông bắt đầu chú ý đến việc giữ gìn vệ sinh để sức khỏe cả nhà được bảo đảm. Gia đình đã tự làm hầm bioga, xây dựng nhà tiêu tự hoại, làm chuồng bò có hố chứa phân…

Phần lớn các bể đựng nước đã được người dân ở xã Yang Reh che đậy lại để tránh rác, bụi bẩn và muỗi đẻ vào.

Có thể thấy, sau hơn 1 năm triển khai mô hình tại 4 thôn, buôn (thôn 2, thôn 3, buôn Yang Reh, buôn Cuăh A) của xã Yang Reh, huyện Krông Bông với 90 hộ tham gia đã đem lại kết quả rất khả quan: 8% hộ xây dựng nhà tiêu hợp vệ sinh; 18% dọn vệ sinh quanh nhà, 17% hộ đào hố đổ rác; di dời chuồng trại chăn nuôi ra xa nhà ở và cải tạo giếng nước bảo đảm vệ sinh là 7%. Theo ông Đinh Xuân Lâm, cán bộ tư vấn chương trình với những con số trên tưởng chừng là nhỏ, nhưng đối với mô hình giáo dục cộng đồng lại có ý nghĩa rất lớn bởi ý thức của người dân phải được thay đổi từ từ thông qua những việc làm rất nhỏ. Trao đổi với ông Phạm Phú Bổn, Giám đốc Trung tâm Nước sinh hoạt và môi trường nông thôn cho biết, mô hình đã đạt được mục tiêu là nâng cao ý thức của người dân giữ gìn vệ sinh môi trường, nguồn nước, bảo vệ sức khỏe cho gia đình và cộng đồng, nhất là ở vùng đồng bào dân tộc thiểu số. Trong thời gian tới, Trung tâm dự kiến sẽ tiếp tục duy trì và nhân rộng mô hình sang các địa phương khác, đồng thời đôn đốc người dân xã Ea Drông phát huy thực hiện tốt mô hình này.