Chi phí dịch vụ y tế không chính thức: Càng bệnh viện tuyến trên, phong bì càng dày

Kết quả cuộc nghiên cứu về chi phí không chính thức trong dịch vụ y tế  do Tổ chức Hướng tới Minh bạch và Trung tâm Nghiên cứu - Đào tạo phát triển cộng đồng thực hiện trong 2 năm (2010-2011) tại 4 tỉnh, thành phố gồm: Hà Nội, Sơn La, Dak Lak và Cần Thơ cho thấy, càng lên bệnh viện tuyến trên, phong bì người bệnh “lót tay” cho bác sĩ càng dày, ở những nơi bệnh nhân càng nặng, bác sĩ càng có cơ hội nhận phong bì…

Theo bà Trần Thị Thu Hà, Trung tâm Nghiên cứu và Đào tạo phát triển cộng đồng, kết quả nghiên cứu cho thấy sự xuất hiện của phong bì trong dịch vụ y tế ngày càng tăng. Hình thức phổ biến nhất là tiền hoặc phong bì, với rất nhiều tên gọi như tiền cám ơn, tiền quan tâm, tiền bồi dưỡng. Càng lên bệnh viện tuyến trên, phong bì càng dày và xuất hiện xu hướng “quà” là những mối quan hệ “phi” tiền nhưng rất lợi ích cho bác sĩ. Với bác sĩ tuyến huyện, phong bì “lót tay” rất nhẹ nhàng, chỉ chừng 200 ngàn đồng cho bác sĩ và khoảng 20.000 đồng cho điều dưỡng, nữ hộ sinh, nhưng lên đến bệnh viện tuyến tỉnh, số tiền “lót tay” này tăng lên từ 100.000 đồng  - 1.000.000 đồng. Còn bệnh viện tuyến trung ương, “phong bì” cho bác sĩ dao động từ 100.000 – 2.000.000 đồng nhưng phổ biến nhất vẫn là 500.000 – 1.000.000 đồng, đặc biệt người bệnh còn phải “dúi tiền” cho cả cán bộ hành chính, bảo vệ, nhân viên vệ sinh, nhân viên BHYT dù chỉ là vài chục ngàn.

Đáng buồn nhất, đa phần người nhà bệnh nhân phải đưa phong bì khi ranh giới giữa sự sống và cái chết của người bệnh rất mong manh. Và đối tượng được nhận phong bì là những cán bộ y tế làm việc tại các khoa như ngoại hoặc cấp cứu, những người trực tiếp chăm sóc bệnh nhân hàng ngày, tại các khoa sản… Ngay cả với những mối quan hệ quen biết với bác sĩ thì việc đưa phong bì cũng là đương nhiên, với giá trị tương đương. Chỉ khác là người bệnh được lợi thế khám nhanh hơn, niềm nở hơn, tư vấn kỹ hơn. Việc đưa biếu cũng ít dùng tiền mà thay vào đó là quà cáp.

Cũng theo kết quả nghiên cứu, có tới 50% số bệnh nhân cho biết họ đưa tiền hay quà cho cán bộ y tế vì thấy mọi người đều làm như vậy và khoảng 30% số bệnh nhân cho rằng nếu không đưa “phong bì” thì bác sĩ sẽ thờ ơ hoặc khám bệnh qua loa.

K.O (tổng hợp)