Điểm sáng trong Cuộc vận động toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa

Nhờ bám sát và nắm chắc thực tiễn đời sống kinh tế-xã hội tại địa phương nên huyện Cư M’gar đã có sự chỉ đạo, thực hiện đúng hướng, phù hợp và hết sức linh động trong công tác vận động toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa (TDĐKXDĐSVH) trên địa bàn; đưa huyện trở thành một trong những địa phương dẫn đầu phong trào của tỉnh.

Ông Nguyễn Đức Thắng, Phó Chủ tịch UBND huyện Cư M’gar, kiêm Trưởng Ban chỉ đạo Cuộc vận động TDĐKXDĐSVH huyện cho biết, từ năm 1996 đến nay, thực hiện Cuộc vận động TDĐKXDĐSVH, huyện Cư M’gar đã có 17/17 xã và thị trấn thành lập, kiện toàn Ban chỉ đạo từ thôn, buôn đến từng khối phố, do đó đã thu hút hầu hết số hộ đăng ký xây dựng gia đình văn hóa. Đến nay, số hộ đạt danh hiệu gia đình văn hóa trên địa bàn 187 thôn, buôn, khối phố chiếm hơn 90%. Theo đó, tại những địa bàn này, đời sống kinh tế-xã hội đã có bước phát triển mạnh mẽ và toàn diện, truyền thống và  bản sắc văn hóa được gìn giữ, bảo tồn khá nguyên vẹn.

Theo ông Thắng, có được kết quả trên là nhờ Ban chỉ đạo các cấp đã xây dựng và triển khai tốt việc thực hiện quy ước, hương ước tại hầu hết các thôn, buôn khối phố. Để có cơ sở thực hiện công tác này, huyện đã nghiên cứu tập trung vào ba cộng đồng dân cư có mặt trên địa bàn: đó là đồng bào dân tộc bản địa (Êđê, Sê Đăng), đồng bào Kinh và đồng bào các dân tộc ở phía Bắc di cư vào từ những thập niên 80-90 (gồm Tày, Nùng, Mường, Thái, Dao).

Đối với cư dân bản địa, Ban chỉ đạo huyện đã chọn buôn Đing (xã Cư Dliê Mnông) để xây dựng bản quy ước kiểu mẫu. Bản quy ước này, ngoài việc vận dụng các điều khoản của Bộ luật Hình sự, các quy định của Đảng, Nhà nước..., Ban tự quản của buôn đã vận dụng linh hoạt luật tục của cộng đồng để hoàn chỉnh thêm. Đó là các nội dung gồm việc phân chia tài sản, giữ gìn và phát huy giá trị văn hóa truyền thống; bảo vệ môi trường sinh thái, xử lý mọi hành vi trộm cắp và gây rối an ninh, trật tự tại địa phương... Hiện bản quy ước này có 6 chương, 37 điều và được các thành viên trong cộng đồng buôn Đing thực hiện nghiêm túc, đem lại hiệu quả thiết thực trong việc xây dựng đời sống văn hóa trên địa bàn. Được biết, hơn 50 buôn người dân tộc bản địa còn lại lấy đó làm hình mẫu để xây dựng quy ước cho thôn, buôn của mình.

Đội cồng chiêng buôn Ea Tul - huyện Cư M’gar tham gia Ngày hội Văn hóa huyện năm 2014.

Với đồng bào các dân tộc phía Bắc di cư vào, huyện Cư M’gar chọn thôn Bình Minh (xã Cư Suê) để thực hiện thí điểm. Đây là thôn có đa số người Dao sinh sống từ những năm 1990. Đời sống của hơn 150 hộ dân ở đây đang khá lên từng ngày nhờ cây cà phê, lúa nước, hồ tiêu và các loại cây trồng cạn. Đến nay thôn Bình Minh đã hoàn thiện bản quy ước gồm 5 chương, 20 điều, đặc biệt quan tâm đến việc cưới, việc tang và các lễ hội truyền thống. Những nội dung trên trong bản quy ước nêu rõ trong hôn nhân không được tảo hôn, ép hôn, thách cưới... mà phải thực hiện đúng Luật Hôn nhân và gia đình. Còn khi trong nhà có người chết, không được để quá 3 ngày, đồng thời hạn chế và tiến tới việc không đốt vàng mã nhằm giữ gìn vệ sinh chung và hạn chế sự tốn kém tài chính cho mỗi gia đình. Có thể nói, đây là sự tiến bộ rõ nét, góp phần làm chuyển biến tích cực đời sống xã hội người Dao trên vùng đất mới này, góp phần vào mục tiêu xây dựng và  phát triển kinh tế - văn hóa - xã hội nói chung ở địa phương. Từ bản quy ước của người Dao ở thôn Bình Minh, Ban chỉ đạo Cuộc vận động TDXDĐSVH lấy đó làm mô hình tham khảo cho các làng người Thái, Tày, Nùng... để xây dựng quy ước tại địa phương mình.

Những khu dân cư người Kinh, gồm đủ cả ba miền Bắc-Trung-Nam, thì thôn An Bình (xã Ea Pốk) được chọn làm kiểu mẫu. Người dân lập nghiệp tại đây chủ yếu từ những vùng quê Thái Bình, Nghệ An vào từ những năm 1987-1990. Do đó việc xây dựng hương ước làm sao cho phù hợp và hài hòa với đời sống, tập quán cổ truyền của hai vùng đất là vấn đề được bà con thống nhất, bàn thảo hết sức kỹ lưỡng. Cuối cùng bản hương ước của thôn An Bình được xây dựng gồm 5 chương, 21 điều. Ngoài việc cưới, việc tang, lễ hội, an ninh - trật tự và những phong tục tiêu biểu khác, thì hương ước của thôn tập trung vào vấn đề xóa đói, giảm nghèo, khuyến tài, khuyến học và trách nhiệm của gia đình đối với con cái trong xã hội học tập hiện nay. Ông Võ Dũng, một người dân địa phương cho rằng, chính nhờ những tiền đề đó mà thôn An Bình luôn là điểm sáng trong công cuộc xây dựng và phát triển kinh tế - xã hội của huyện Cư M’gar. Thôn này không còn hộ nghèo, tỷ lệ hộ khá giả và giàu lên chiếm trên 80%. Đặc biệt tình trạng trẻ em trong độ tuổi không được đến trường và học sinh bỏ học, nghỉ học giữa chừng hầu như không còn xảy ra. Những thành tựu đó đã chứng minh và thuyết phục nhiều thôn người Kinh khác đến học tập, vận dụng.

Có thể nói, với cách làm trên, Cuộc vận động TDĐKXDĐSVH ở Cư M’gar đã tạo ra sức lan tỏa ngày càng sâu rộng, có hiệu quả, thúc đẩy kinh tế-xã hội phát triển, góp phần ổn định định chính trị, trật tự xã hội trên địa bàn.

Phương Đình