"Ma trận" thực phẩm bẩn (Kỳ I)

Đối diện với tình trạng thực phẩm bẩn đang bủa vây hằng ngày, nhiều người tiêu dùng không khỏi hoang mang. Trước thực trạng trên, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc vừa có chỉ thị 13/CT-TTg ngày 9-5-2016 yêu cầu Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan ngang Bộ, cơ quan thuộc Chính phủ, Chủ tịch UBND tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương tăng cường trách nhiệm quản lý Nhà nước về an  toàn thực phẩm.

Kỳ 1: Giá rẻ lại dễ mua

Bất chấp nguy cơ gây hại cho sức khỏe con người, vì hám lợi, nhiều hộ kinh doanh vẫn cố tình vận chuyển, buôn bán thực phẩm bẩn, phụ gia thực phẩm trôi nổi.

Nguy cơ từ khâu lưu thông …

Chưa bao giờ số vụ việc bắt giữ thịt thối, không rõ nguồn gốc tuồn về tiêu thụ trên địa bàn tỉnh nhiều như thời gian này. Theo thống kê của Chi cục Quản lý thị trường (QLTT) tỉnh, chưa đầy 6 tháng trở lại đây, cơ quan này đã bắt giữ 4 vụ, với tổng trọng lượng gần 3 tấn, phần lớn trong đó là trên khâu lưu thông. Điều đáng lo ngại là số thịt bị bắt giữ không hề được qua kiểm dịch, hay có bất cứ hóa đơn, chứng từ nào chứng minh nguồn gốc, xuất xứ.

Gần đây nhất, vào giữa tháng 4-2016, Chi cục QLTT lại phát hiện, bắt quả tang xe tải mang BKS 49C 075.12 vận chuyển 20 tấn đường kết tinh (nguồn gốc Thái Lan) từ tỉnh Quảng Nam về Đắk Lắk để tiêu thụ. Tại thời điểm kiểm tra, tài xế Nguyễn Chánh Tín (sinh năm 1984) không xuất trình được hóa đơn, chứng từ của số hàng trên. Đây là vụ vận chuyển đường nhập lậu lớn nhất từ trước đến nay trên địa bàn tỉnh được phát hiện, tịch thu.

Người tiêu dùng không khó để tìm mua các loại gia vị trôi nổi giá rẻ tại nhiều quầy hàng khô ở các chợ trên địa bàn Buôn Ma Thuột.

Đáng quan ngại hơn là hầu hết thịt không rõ nguồn gốc đều xuất phát từ các tỉnh: Bình Định, Quảng Nam tràn về với số lượng lớn, nhưng không hiểu sao đã “qua mặt” được cơ quan chức năng của nhiều tỉnh để về Đắk Lắk, nếu không được kịp thời phát hiện, tiêu hủy thì sẽ gây nguy hại không nhỏ cho sức khỏe cộng đồng (?!) Nhiều người tiêu dùng (NTD) đặt câu hỏi, liệu trên thị trường còn có bao nhiêu loại “đặc sản” được ra đời từ những tấn thịt thối? Theo ông Nguyễn Đào Chí, Phó Chi cục trưởng Chi cục QLTT tỉnh thì nguồn gốc, hóa đơn chứng từ,  giấy chứng nhận kiểm dịch không có thì đích thị là hàng lậu, hàng bẩn không bảo đảm VSATTP…

Phụ gia thực phẩm độc hại tràn lan các chợ dân sinh

Trong vai một người chuẩn bị mở quán ăn, chúng tôi tìm đến các chợ trên địa bàn TP. Buôn Ma Thuột tìm mua các loại phụ gia, gia vị chế biến thực phẩm. Tại chợ Tân An, khi hỏi mua hàn the (một phụ gia đã bị cấm sử dụng trong chế biến thực phẩm) tôi được người bán hàng đon đả: “Mua lẻ 3.000 đồng/ lạng, nếu mua nguyên cả cây (10kg) thì giá chỉ 200.000 đồng. Em mua mấy cũng có”. Khi được thắc mắc, sử dụng hàn the có gây độc hại gì không, người bán trả lời gọn lỏn: “Thì em cho ít thôi, cũng chẳng sao. Nhiều chủ lò bún, giò chả ở đây đều mua của chị về dùng”. Khảo sát thêm một vài chợ khác như Trung tâm Buôn Ma Thuột, Ea Tam… theo ghi nhận, hàn the được bày bán công khai và phổ biến dưới dạng bột, ở bất kỳ quầy hàng khô nào cũng có thể dễ dàng mua được… Phần lớn được đựng trong các túi giấy, không nhãn mác, bao bì hay bất cứ thông tin gì về sản phẩm, chỉ có người bán khẳng định chắc chắn đó là hàn the.

Không chỉ hàn the mà các loại gia vị khác để nấu lẩu, bún bò, hủ tiếu… cũng được bày bán khá nhiều, thường có dạng viên, bột hoặc nước, giá chỉ 4.000 đồng/ viên/ gói. Gia vị nấu lẩu thì thường ở dạng nước, giá từ 15.000-25.000 đồng/ chai, phần lớn đều có nguồn gốc từ Trung Quốc. Tại chợ Trung tâm Buôn Ma Thuột, phóng viên còn được chủ một quầy thực phẩm khô giới thiệu mua loại tương đỏ được đựng trong chai dầu ăn loại 5 lít, giá chỉ 27.000 đồng, trên bao bì không có nhãn mác, thông tin gì về sản phẩm.

 Buôn Ma Thuột hiện có 25 chợ, trung bình mỗi chợ có từ 5 đến 15 quầy thực phẩm khô, có thể dễ dàng mua được các loại phụ gia, gia vị không rõ nguồn gốc. Theo người bán giới thiệu thì các loại phụ gia, gia vị như hàn the sẽ giúp thực phẩm dai, giòn, bảo quản được lâu, tác dụng rõ nhất là đối với các loại bún, phở, bánh cuốn, giò chả…, còn gia vị nấu lẩu, bún bò, hủ tiếu, chỉ cần cho 1 viên hoặc 1 gói nhỏ thì có thể làm dậy mùi, ngon ngọt cả nồi nước lèo (!).

Có mấy ai biết rằng, đã có nhiều cảnh báo của cơ quan chức năng rằng, gia vị không có nguồn gốc dễ chứa chất Rhodamine B - được xác định là chất hóa học dùng để nhuộm quần áo, cấm tuyệt đối dùng trong thực phẩm.      

(Còn nữa)

Trâm Anh