Mở rộng bao phủ bảo hiểm xã hội tự nguyện: Nhiều "rào cản" cần tháo gỡ

Nỗ lực mở rộng bao phủ BHXH tự nguyện

 Theo số liệu thống kê của BHXH tỉnh, ước đến cuối năm 2019, toàn tỉnh có 108.183 người tham gia BHXH, chiếm 10,2% lực lượng lao động trong độ tuổi (đạt 102,1% kế hoạch và 84,36% chỉ tiêu phấn đấu), trong đó có 6.770 người tham gia BHXH tự nguyện.

Tính ra, số người tham gia BHXH tự nguyện trong năm tăng cao (tăng 3.347 người so với năm 2018), đặc biệt là bằng số người tham gia trong 10 năm qua (từ 2008 - 2018). Có thể nói, để đạt được kết quả này, BHXH tỉnh, các địa phương và trực tiếp là cán bộ làm công tác bảo hiểm đã nỗ lực, đẩy mạnh các biện pháp thực hiện từ việc tuyên truyền qua tờ rơi, hệ thống loa truyền thanh và đặc biệt là đi từng nhà, gặp gỡ từng người để thay đổi nhận thức của người dân.

Cán bộ BHXH huyện M'Đrắk tuyên truyền, vận động phát triển BHXH tự nguyện ở xã Cư Prao.

Cùng với đó, nhiều mô hình, cách làm hay cũng đã được triển khai và nhân rộng. Như ở huyện M’Đrắk, một số địa phương đã trích ngân sách hỗ trợ các công an viên, thôn đội trưởng một phần kinh phí tham gia BHXH tự nguyện, giúp họ có thể giảm bớt khó khăn để yên tâm gắn bó với công việc hiện tại và ổn định cuộc sống khi hết tuổi lao động.

Hay như Công ty TNHH Thương mại Khánh Dương (xã Krông Jing) cũng đang thực hiện hỗ trợ đóng BHXH tự nguyện cho người lao động nghỉ thời vụ. Cụ thể, với đặc thù sản xuất tinh bột sắn nên hằng năm Công ty phải nghỉ thời vụ từ 3 – 4 tháng (khoảng tháng 6 đến tháng 9) do nhà máy ngừng hoạt động vì thiếu nguyên liệu sản xuất. Để động viên số lao động này yên tâm làm việc, gắn bó và đồng hành cùng sự phát triển của doanh nghiệp, Công ty đã hỗ trợ đóng BHXH tự nguyện cho khoảng 32 người trong thời gian nghỉ thời vụ với mức 50 -100% tùy theo vị trí việc làm với tổng số tiền hỗ trợ gần 88 triệu đồng mỗi năm.

Nhiều “rào cản” cần tháo gỡ

Trên thực tế, việc thực hiện mở rộng độ bao phủ tham gia BHXH tự nguyện vẫn còn gặp nhiều khó khăn bởi đối tượng của loại hình bảo hiểm này chủ yếu là người lao động khu vực phi chính thức, khu vực không có quan hệ lao động, nông dân, lao động tự do... Các đối tượng này công việc thường không ổn định, thu nhập thấp và bấp bênh, để trang trải các khoản chi phí sinh hoạt hằng ngày đã khó khăn nên chẳng mấy người quan tâm đầu tư cho bản thân khi về già.

Theo Luật Bảo hiểm xã hội, Nhà nước sẽ hỗ trợ tiền đóng BHXH cho người tham gia BHXH tự nguyện theo tỷ lệ phần trăm mức đóng BHXH hằng tháng. Cụ thể, người tham gia BHXH tự nguyện thuộc hộ nghèo được hỗ trợ 30%; hộ cận nghèo 25% và 10% đối với các đối tượng khác. Thời gian hỗ trợ tùy thuộc vào thời gian tham gia BHXH tự nguyện thực tế của mỗi người nhưng không quá 10 năm (120 tháng).

Lao động làm việc tại Công ty TNHH Thương mại Khánh Dương được hỗ trợ đóng BHXH tự nguyện khi nghỉ thời vụ.

Một rào cản nữa là chính sách BHXH tự nguyện mới chỉ được thực hiện với hai chế độ là hưu trí và tử tuất - những chính sách dài hạn, trong khi người tham gia cần có tối thiểu 20 năm đóng BHXH. Do đó, cần sửa đổi, bổ sung, hoàn thiện chính sách pháp luật, cụ thể thực hiện lộ trình để giảm thời gian đóng hưởng lương hưu từ 20 năm xuống còn 15 năm và tiến tới là 10 năm. Mặc khác, cần nghiên cứu để bổ sung chế độ được hưởng BHXH; điều chỉnh chính sách hỗ trợ tiền đóng phù hợp, tạo động lực để khuyến khích người dân tham gia. Tiếp đó, triển khai cải cách thủ tục hành chính, đa dạng các phương thức thu, nộp BHXH; đẩy mạnh công tác thông tin, tuyên truyền, vận động người dân nâng cao nhận thức tham gia BHXH tự nguyện để yên tâm hơn khi về già.

Thúy Hồng