Nhân viên ngân hàng vi phạm pháp luật: Lỗ hổng trong công tác nhân sự?

Hàng loạt vụ cán bộ, nhân viên ngân hàng (NH) cố ý làm trái, lừa đảo chiếm đoạt tài sản… xảy ra trong thời gian qua đã gây hậu quả nặng nề cho cả xã hội, khiến không ít người giật mình đặt câu hỏi: Tại sao quy trình kiểm soát đã được quy định chặt chẽ nhưng vẫn xảy ra những việc đáng tiếc này?

Năm 2010 được đánh giá là một năm “đầy tai tiếng” đối với một số NH, bởi hàng loạt vụ nhân viên ngân hàng vi phạm pháp luật. Có thể kể đến một số vụ điển hình như: vụ “cò” Nguyễn Thị Hoa (trú tại xã Hòa Thắng, TP. Buôn Ma Thuột) vay ké hàng chục khách hàng vay vốn tại Phòng Giao dịch Tân Lợi (thuộc Chi nhánh NH NN&PTNT Dak Lak) với tổng số tiền lên đến hàng tỷ đồng; vụ hơn chục giấy chứng nhận quyền sử dụng đất của khách hàng đang thế chấp tại NH bị nhân viên lấy đi vay nợ bên ngoài xảy ra tại Chi nhánh NH NN&PTNT Tân Lập (thuộc Chi nhánh NH NN&PTNT thị xã Buôn Hồ); vụ nhân viên tư vấn tài chính cá nhân Nguyễn Kế Huy làm giả hàng trăm bộ hồ sơ, rút của Chi nhánh NH Đông Á Dak Lak mấy tỷ đồng để tiêu xài.

Việc giáo dục đạo đức cán bộ, nhân viên cần phải được xem trọng hơn nữa. (Ảnh minh họa)

Bình luận về những vụ việc trên, nhiều người cho rằng, hiện đang tồn tại một “lỗ hổng” trong công tác nhân sự ở không ít NH, đó là tình trạng lỏng lẻo trong việc sử dụng, quản lý, giáo dục nhân viên của mình, trong quản lý thực hiện quy trình, nghiệp vụ. Vài năm trở lại đây, mạng lưới,  quy mô hoạt động của các NH liên tục phát triển, nhất là việc ngày càng nhiều NH thành lập mới chi nhánh, phòng giao dịch trên địa bàn tỉnh. Hiện tại, toàn tỉnh có đến 37 đầu mối của các tổ chức tín dụng, trong đó có 7 chi nhánh NH thương mại Nhà nước và 16 chi nhánh NH thương mại cổ phần. “Việc ngày càng nhiều NH “đầu quân” lên địa bàn Dak Lak đã dẫn đến tình trạng thiếu hụt lao động ngắn hạn. Đã có một thời gian các NH ồ ạt tuyển dụng, thậm chí là chèo kéo nhân viên của các NH bạn. Việc xem xét cẩn trọng đạo đức, tính cách của người sắp được tuyển dụng đôi khi bị xem nhẹ nên mới xảy ra chuyện kẻ xấu lọt vào” – giám đốc một NH nhìn nhận. Một vị lãnh đạo một tổ chức tín dụng khác lại cho rằng: việc buông lỏng quản lý, thiếu trách nhiệm khi thực hiện nhiệm vụ được giao, thậm chí là mải mê chạy theo lợi nhuận mới là nguyên nhân chính để xảy ra các sự việc đáng tiếc kể trên. Hầu hết các vụ việc đều xảy ra trong một thời gian dài, liên quan đến nhiều bộ phận khác nhau, chỉ cần “để ý” một chút là có thể phát hiện những điều bất thường. “Với quy mô của một phòng giao dịch, chỉ cần có tâm huyết, trách nhiệm với công việc được giao thì lãnh đạo có thể nắm được mục đích vay vốn, năng lực tài chính và thậm chí là biết được “hình dong” lẫn tính cách của phần lớn khách hàng vay vốn. Và như vậy, những vấn đề có liên quan đến vay vốn của khách hàng đều được lãnh đạo nắm bắt đầy đủ, nên “cò” tín dụng khó có thể chen chân vào” - vị giám đốc này khẳng định. Liên quan đến vấn đề nhân viên NH vi phạm pháp luật, cũng có nhiều ý kiến cho rằng công tác kiểm soát nội bộ đang có vấn đề. Thực tế hoạt động NH cho thấy, chỉ cần kiểm soát viên làm đúng, đầy đủ trách nhiệm thì khó có thể xảy ra những sự việc đáng tiếc. Ngoài ra, công tác thanh tra của Chi nhánh NH Nhà nước địa phương thời gian qua chưa theo kịp yêu cầu. Tại phần đánh giá công tác thanh tra của Chi nhánh NH Nhà nước tỉnh, mỗi năm đều nêu lên một số tồn tại, chủ yếu trong công tác tín dụng như: hồ sơ pháp lý chưa đầy đủ, thiếu tài liệu chứng minh khả năng tài chính; không kiểm tra sau cho vay; không lưu giữ đầy đủ tài liệu chứng minh mục đích sử dụng vốn vay; phương án sản xuất kinh doanh sơ sài; cho vay không đúng đối tượng… Điều này cho thấy, những tồn tại trong công tác tín dụng nói chung chưa được khắc phục triệt để.

Việc nhân viên NH vi phạm pháp luật sẽ bị xử lý nghiêm minh là lẽ tất nhiên. Vấn đề mà nhiều người quan tâm là còn bao nhiêu trường hợp tương tự chưa bị phát hiện; nguyên nhân sâu xa dẫn đến tình trạng này là gì và giải pháp nào để khắc phục? Theo ý kiến của nhiều cán bộ NH: Vấn đề cần giải quyết trong tình hình hiện nay là phải quan tâm hơn nữa công tác cán bộ, nhất là việc tuyển dụng, đào tạo và giáo dục đạo đức cho đội ngũ nhân viên của mình. Bên cạnh đó, phải nhanh chóng chỉnh đốn, nâng cao hơn nữa công tác kiểm tra, kiểm soát nội bộ, mà cụ thể là phải rà soát lại toàn bộ quy trình nghiệp vụ để có biện pháp chấn chỉnh kịp thời. Riêng Chi nhánh NH Nhà nước Dak Lak cũng cần có biện pháp cụ thể nhằm nâng cao hơn nữa chất lượng công tác quản lý Nhà nước của mình. Đối với công tác thanh tra, giám sát cần có những thay đổi về nội dung, cách thức tiến hành cho phù hợp với tình hình thực tế, trong đó nên chú trọng đến việc thu thập thông tin từ nhiều nguồn khác nhau để có cơ sở lựa chọn nội dung, đơn vị cần thanh tra, giám sát.