Công tác trợ giúp pháp lý: Góp phần đưa kiến thức pháp luật đến với người dân

Những năm gần đây, hoạt động trợ giúp pháp lý (TGPL) trên địa bàn tỉnh đã có nhiều chuyển biến tích cực trong việc phổ biến các chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước, đưa thông tin pháp luật đến với nhân dân, đặc biệt là với người nghèo, đối tượng chính sách, góp phần ổn định trật tự xã hội trên địa bàn.

Nâng cao chất lượng, phát triển đội ngũ chuyên môn

Theo báo cáo của Trung tâm trợ giúp pháp lý tỉnh, năm 2013 công tác TGPL đã thực hiện TGPL cho 1.534 lượt người/1.534 vụ việc trên địa bàn toàn tỉnh (tăng 300 vụ so với cùng kỳ năm 2012). Điều này cho thấy, trước những biến đổi ngày càng phức tạp của xã hội thì những vấn đề liên quan đến pháp luật và nhu cầu cầu cần được trợ giúp của người dân ngày càng tăng lên. Vì vậy, yêu cầu đặt ra đối với công tác trợ giúp pháp lý là cần phải nâng cao hơn nữa cả về năng lực, trình độ, số lượng của đội ngũ người thực hiện cũng như chất lượng các vụ việc TGPL.

Đông đảo người dân xã Ea Puk (huyện Krông Năng) tham gia hội nghị TGPL lưu động do Trung tâm TGPL tỉnh tổ chức.

Hiện nay, ngoài đội ngũ trợ giúp viên pháp lý chuyên môn của Trung tâm TGPL tỉnh thì còn có các chi nhánh TGPL được phân bổ rộng khắp trên địa bàn tỉnh, bao gồm 22 câu lạc bộ TGPL cấp phường, xã trong tỉnh, đặc biệt là các xã vùng III; 145 cộng tác viên (19 người cấp tỉnh, 1 tư vấn viên, 14 luật sư, cấp huyện có 44 người, cấp xã 67 người) và các tổ chức khác như Văn phòng Luật sư tỉnh, Trung tâm Tư vấn pháp luật thuộc Hội Luật gia tỉnh… Đội ngũ thực hiện công tác TGPL đang ngày một mở rộng, luôn sẵn sàng tư vấn miễn phí, tuyên truyền, vận động về pháp luật, giúp người dân, nhất là các đối tượng theo luật định là người nghèo, gia đình chính sách, người dân tộc thiểu số… nhằm từng bước nâng cao hiểu biết pháp luật, ý thức chấp hành pháp luật của người dân, nhất là đồng bào dân tộc thiểu số.

Theo ông Vũ Quốc Huy, Phó Giám đốc Trung tâm TGPL tỉnh thì với nhu cầu được TGPL của người dân ngày càng lớn, nếu chỉ dựa vào đội ngũ trợ giúp viên chuyên nghiệp của Trung tâm thì việc TGPL không thể đáp ứng đủ cũng như không đảm bảo chất lượng, vì áp lực công việc lớn. Vì vậy, bên cạnh việc mở rộng mạng lưới những người thực hiện TGPL trên địa bàn toàn tỉnh thì hằng năm, Trung tâm cũng tăng cường các hoạt động chuyên môn về cơ sở nhằm tư vấn, hỗ trợ pháp lý, nhất là việc phổ biến những điều luật mới để giúp đội ngũ TGPL viên cơ sở tiếp cận và thực hành TGPL hiệu quả, đúng luật pháp. Cụ thể: trong năm 2013 trung tâm đã phối hợp tổ chức 2 Hội nghị tập huấn - trợ giúp kiến thức pháp luật và kỹ năng trợ giúp pháp lý cho 40 thành viên của các câu lạc bộ TGPL, các tổ hòa giải ở cơ sở, trưởng các thôn, khu phố và các tổ chức chính trị - xã hội ở cơ sở trong tỉnh tham gia; tổ chức các đợt TGPL lưu động lồng ghép với các phong trào, hoạt động của các đoàn, hội địa phương đạt hiệu quả cao. Thông qua các hoạt động TGPL ở địa phương, nhiều vướng mắc về pháp luật của các đối tượng được tư vấn, giải đáp kịp thời, giúp nhân dân hiểu hơn về quyền và nghĩa vụ cơ bản của công dân, ngày càng nâng cao ý thức chấp hành và tuân thủ pháp luật, tham gia đấu tranh phòng chống các hành vi vi phạm pháp luật, xóa bỏ những phong tục tập quán lạc hậu, hạn chế được những vấn đề khiếu nại, khiếu kiện không đáng có; giữ gìn sự đoàn kết trong cộng đồng dân cư vì mục tiêu xây dựng xã hội công bằng, dân chủ, văn minh.

Hiệu quả từ công tác TGPL

Đối với Trung tâm TGPL tỉnh, trong năm 2013, đã hoàn thành 909 vụ việc kể cả trực tiếp tham gia tố tụng, ngoài tố tụng và TGPL lưu động, được người dân tin tưởng. Nếu như trước đây hoạt động TGPL lưu động chỉ dừng lại tại trung tâm các phường, xã thì đến nay công tác TGPL đã đi vào tận các thôn, buôn. Anh Phạm Công Minh, Trợ giúp viên pháp lý của Trung tâm TGPL tỉnh chia sẻ: Tại các đợt lưu động, các đoàn trợ giúp lưu động đã có những buổi nói chuyện trực tiếp với người dân về pháp luật, nhận đơn yêu cầu TGPL và trực tiếp tư vấn cho những người thuộc diện TGPL có nhu cầu. Ngoài ra, trung tâm còn lồng ghép, phổ biến cho bà con về luật trợ giúp pháp lý, hướng dẫn những văn bản pháp luật mới, chế độ, chủ trương, chính sách pháp luật của Đảng và Nhà nước… Trong các vụ án thông qua TGPL đã đem lại hiệu quả cho người dân phải kể đến vụ án của gia đình ông Vũ Duy Bích, sinh năm 1955 (là đối tượng có công với Cách mạng, trú tại thôn 6, xã Ea Ral, huyện Ea H’leo). Ông Bích tố cáo UBND xã Ea Ral vì cưỡng chế thu hồi đất của gia đình ông không đúng quy định; UBND xã Ea Ral ra quyết định hành chính về Cưỡng chế tài sản của người dân là sai với thẩm quyền, vì Quyết định này thuộc thẩm quyền của cấp huyện. Sau khi nhờ đến Trung tâm TGPL tỉnh giúp đỡ trợ giúp, tham gia tố tụng, TAND tỉnh xử phúc thẩm đã yêu cầu UBND xã bồi thường thiệt hại cho gia đình ông Bích gần 40 triệu đồng. Hay như vụ án của gia đình anh Đặng Thanh Tùng (sinh năm 1967) và chị Nguyễn Thị Lắm (sinh năm 1970) là hộ nghèo ở xã Ea Hồ (Krông Năng) tranh chấp quyền sử dụng đất với anh rể. Khi TAND huyện Krông Năng xét xử sơ thẩm, tuyên án cả anh Tùng bị 9 tháng tù giam và chị Lắm 9 tháng tù cho hưởng án treo về tội trộm cắp tài sản thì anh Tùng kêu oan nhờ đến Trung Tâm TGPL tỉnh can thiệp. Sau khi vụ việc được các pháp lý viên hỗ trợ tư vấn và bào chữa tại phiên xử phúc thẩm thì TAND tỉnh nhận thấy vụ án còn nhiều điều khuất tất nên đã hủy án và yêu cầu TAND huyện Krông Năng điều tra lại…

Ngoài ra, phát huy vai trò, trách nhiệm của mình, những năm qua đội ngũ TGPL viên cơ sở, cộng tác viên, các CLB, các tổ chức trợ giúp tư vấn pháp luật trên địa bàn tỉnh đã tích cực tham gia TGPL, giải quyết nhiều vụ việc tố tụng, thắc mắc của người dân rất hiệu quả. Nhờ đó, nhiều mâu thuẫn trong đời sống của người dân đã được giải quyết ngay từ lúc mới phát sinh, tránh tình trạng khiếu kiện vượt cấp, đông người sai thẩm quyền, góp phần làm giảm đáng kể khối lượng công việc cho Trung tâm TGPL tỉnh và nâng cao được chất lượng TGPL của trung tâm. Ông Vũ Quốc Huy cho hay: Thời gian qua, các đội ngũ TGPL viên của các chi nhánh trong tỉnh đã góp phần không nhỏ trong công tác chung là chuyển tải thông tin về các lĩnh vực pháp luật như đất đai, dân sự, hôn nhân và gia đình, Luật Nghĩa vụ quân sự, Luật An toàn giao thông, Luật Bảo vệ môi trường… đến với người dân; giúp người dân nâng cao ý thức tôn trọng và chấp hành pháp luật. Đặc biệt hơn, sinh hoạt của CLB còn gắn với những hoạt động thực tế, thiết thực, gần gũi với các tầng lớp nhân dân. Những câu chuyện rất đời thường được CLB xây dựng thành những tiểu phẩm, dàn dựng công phu và biểu diễn phục vụ để giúp người dân có nhận thức đúng hơn về những vướng mắc pháp luật mà họ gặp phải. Đồng thời, đây cũng là cầu nối làm cho người dân gần và hiểu hơn về chính quyền cấp xã; tạo thuận lợi để trung tâm thực hiện tốt hơn nhiệm vụ của mình…

 Lê Thành