Cần mạnh tay với hành vi "rút ruột" công trình

Tình trạng các nhà thầu thi công công trình xây dựng cơ bản sai thiết kế, thiếu khối lượng là chuyện không mới, ảnh hưởng không nhỏ đến chất lượng công trình, thất thoát ngân sách, cần được xử lý nghiêm.

Tháng 12-2015, Phòng Cảnh sát điều tra tội phạm kinh tế và tham nhũng Công an tỉnh phối hợp với Sở Xây dựng kiểm tra hiện trường thi công công trình hạ tầng kỹ thuật khu đô thị mới thuộc thị trấn Ea Pốk (huyện Cư M’gar) do Trung tâm Phát triển quỹ đất tỉnh làm chủ đầu tư. Công trình có tổng mức đầu tư trên 53 tỷ đồng, trong đó chi phí xây lắp giai đoạn 1 là gần 27,2 tỷ đồng, do Liên danh Công ty TNHH Xây dựng cầu đường Đức Nguyên và Công ty TNHH Xây dựng và Đầu tư Thuận An thi công; Công ty TNHH Tư vấn xây dựng Việt Khôi tư vấn giám sát. Qua kết quả điều tra xác minh và tài liệu chứng cứ thu thập cho thấy, quá trình triển khai dự án các đơn vị liên quan đã không thực hiện đúng các quy định của Nhà nước trong hoạt động xây dựng, có hành vi thi công, nghiệm thu sai thiết kế, thiếu khối lượng cấp phối đá dăm loại 2 các hạng mục cống ngang và cống dọc của công trình. Tuy nhiên, công trình đang trong giai đoạn thi công, khối lượng nghiệm thu hoàn thành chưa được thanh toán, do vậy chưa cấu thành tội phạm, nhưng đã vi phạm Nghị định số 121/2013/NĐ-CP ngày 10-10-2013 của Chính phủ về xử phạt vi phạm  hành chính trong hoạt động xây dựng, kinh doanh bất động sản… Cụ thể, đối với Công ty Đức Nguyên, thi công thiếu khối lượng cấp phối đá dăm khối lượng 233,5 m3, tương ứng với số tiền trên 230,4 triệu đồng. Với vai trò là chủ đầu tư, song Trung tâm Phát triển quỹ đất không thực hiện đúng chức năng, nhiệm vụ của mình dẫn đến nhà thầu sai phạm. Cụ thể chủ đầu tư đã không chỉ đạo các đơn vị tư vấn, giám sát, quản lý dự án theo dõi, kiểm tra thực tế công trình thi công dẫn đến nhà thầu thi công sai thiết kế đã được phê duyệt. Đối với vai trò là đơn vị quản lý dự án, Trung tâm Phát triển quỹ đất tỉnh đã thiếu trách nhiệm trong công tác kiểm tra khối lượng, chất lượng công trình. Để xảy ra vi phạm này, trách nhiệm thuộc về Giám đốc, Trưởng ban quản lý dự án và Phó trưởng Phòng quản lý dự án, Phó ban thường trực ban quản lý dự án.

Đường Hai Bà Trưng, thị trấn Buôn Trấp là một trong những công trình giao thông thi công thiếu khối lượng.

Trong khi đó, khi thanh tra công tác đầu tư xây dựng cơ bản tại huyện Krông Ana, Thanh tra tỉnh đã phát hiện nhiều sai phạm tại các công trình. Cụ thể, qua thanh tra 7/10 công trình do Ban Quản lý dự án huyện làm chủ đầu tư gồm: Dự án sửa chữa công trình thủy lợi C12 tại xã Ea Bông; công trình nâng cấp trạm bơm và hệ thống kênh mương buôn Trấp 2; công trình thủy lợi Buôn Krông; công trình kiên cố hóa kênh mương nội đồng Kala; đường giao thông từ tỉnh lộ 2 đến buôn Ea Na; đường tổ dân phố thị trấn Buôn Trấp và công trình di dời 69 hộ dân thuộc khu vực trạm bơm 3 tại xã Bình Hòa đã phát hiện 6/7 công trình thi công thiếu khối lượng so với hồ sơ thiết kế được phê duyệt, với số tiền gần 517 triệu đồng. Cụ thể, công trình thủy lợi C12 nhà thầu thi công thiếu khối lượng hạng mục kênh, không thi công giấy dầu khe lún; kênh chính 1 và các kênh nhánh không thi công hạng mục cống tưới; tại công trình nâng cấp trạm bơm và hệ thống kênh mương Buôn Trấp 2 cũng thi công thiếu khối lượng đất đắp bờ kênh dẫn đến nghiệm thu, thanh toán cao hơn so với thực tế với số tiền hơn 133,4 triệu đồng. Bên cạnh đó, 2 công trình giao thông cũng thi công thiếu khối lượng, cụ thể đường từ tỉnh lộ 2 đến buôn Ea Na thi công thiếu lề đường, phần đá hộc xây dựng thượng, hạ lưu sân cống dẫn đến quyết toán cao hơn thực tế gần 79 triệu đồng; tương tự đường tổ dân phố thị trấn Buôn Trấp cũng quyết toán cao hơn thực tế hơn 55 triệu đồng.

Không chỉ các công trình do Ban Quản lý dự án huyện làm đại diện chủ đầu tư, nhiều công trình do cấp xã tại huyện này cũng thi công thiếu khối lượng. Qua kiểm tra thực tế thi công 32 công trình do UBND cấp xã làm đại diện chủ đầu tư thì có đến 10 công trình thi công chưa đúng với bản vẽ thiết kế hoặc thiếu khối lượng so với dự toán được duyệt, với tổng số tiền trên 230,5 triệu đồng. Theo Thanh tra tỉnh, các nguyên nhân chính dẫn đến những sai phạm nói trên là do việc lựa chọn các nhà thầu liên danh chưa chặt chẽ, dẫn đến sau khi trúng thầu và ký hợp đồng, các bên liên danh ủy quyền, chuyển giao toàn bộ khối lượng cho một nhà thầu trong liên danh đảm nhận; quy trình thực hiện lựa chọn nhà thầu xây dựng công trình thiếu chặt chẽ, không đúng quy trình…

Rõ ràng, việc thi công thiếu khối lượng là cố ý làm trái quy định của pháp luật, một trong những biểu hiện của hành vi “rút ruột” công trình, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng dự án. Điều đáng nói, xử lý các hành vi này mới chỉ dừng lại ở việc đề nghị khắc phục hậu quả là yêu cầu thực hiện công trình bảo đảm yêu cầu kỹ thuật, chất lượng theo quy định, buộc tổ chức nghiệm thu lại và xử phạt vi phạm hành chính. Song cần nhìn nhận, đây chỉ là biện pháp trước mắt, chưa đủ tính răn đe nên các vi phạm này vẫn diễn ra ở một số dự án, nếu không tiến hành thanh tra, phát hiện vi phạm, công trình vẫn được nghiệm thu, đưa vào sử dụng thì hậu quả khó mà lường trước, nhất là đối với các dự án ảnh hưởng trực tiếp đến đời sống dân sinh! Do đó, để hạn chế tình trạng này, các ngành chức năng liên quan cần thường xuyên thanh kiểm tra, vào cuộc sớm đối với các dự án có dấu hiệu thi công thiếu khối lượng nhằm góp phần bảo đảm chất lượng công trình, nguồn vốn được sử dụng đúng mục đích, nếu tổ chức, cá nhân vi phạm gây hậu quả nghiêm trọng cần xử lý hình sự để răn đe. 

Hoàng Tuyết