Vụ tấn công ở Jakarta chứng thực mối lo ngại của Đông Nam Á về IS

Tổng thống Indonesia Joko Widodo ngày 15-1 đã tới thị sát nơi xảy ra vụ tấn công tại Jakarta, nhằm chuyển tải thông điệp tình hình đã trở lại bình thường. Hàng trăm người, trong đó có các đại sứ nước ngoài tại Indonesia, đã tập trung gần quán cà phê Starbucks - một trong những địa điểm xảy ra tấn công, nhằm thể hiện tinh thần đoàn kết. Một số người đã giơ cao các băng rôn có dòng chữ: “Chúng ta không sợ". Nhiều người đã đến đặt hoa gần hiện trường một vụ đánh bom.

Theo thông báo của nhà chức trách Indonesia, vào trưa ngày 14-1 có 7 vụ đánh bom liên hoàn tại trung tâm thương mại Sarinah và một cuộc đọ súng bên ngoài một quán cà phê Starbucks đối diện với trung tâm thương mại này, làm ít nhất 7 người thiệt mạng, trong đó có 5 kẻ khủng bố, và 20 người bị thương (trong đó có một người Algeria, một người Áo, một người Đức và một người Hà Lan đang trong tình trạng nguy kịch).

Tư lệnh Cảnh sát quốc gia Indonesia, Tướng Badrodin Haiti cho biết chính nhóm Nhà nước Hồi giáo (IS) tự xưng tài trợ mọi hoạt động của nhóm đã tiến hành loạt vụ tấn công ở Jakarta. Theo ông Haiti, các hoạt động được tài trợ thông qua Bahrun Naim, một công dân Indonesia bị bắt năm 2011 và bị phạt tù một năm vì tội tàng trữ vũ khí trái phép trước khi tới Syria gia nhập IS. Ông Haiti cho biết đã xác định một trong năm nghi phạm là Sunakim - đối tượng từng bị kết án bảy năm tù giam do dính líu tới hoạt động huấn luyện khủng bố tại khu vực Aceh. Cảnh sát Indonesia đã bắt giữ 3 người đàn ông bị tình nghi "trực tiếp liên quan" tới loạt vụ đánh bom khủng bố. Cơ quan chức năng đang tiến hành thẩm vấn để xác minh những người này có dính líu tới vụ tấn công nói trên hay không. Ngoài ra, Indonesia cũng đang điều tra một mạng lưới bị tình nghi thuộc tổ chức "Nhà nước Hồi giáo" (IS) tự xưng - nhóm trước đó đã thừa nhận gây ra loạt vụ đánh bom trên

Cảnh sát Indonesia gác trước khu vực đặt hoa tưởng niệm các nạn nhân vụ tấn công ở Jakarta ngày 15-1. (Ảnh: AFP/TTXVN)

Một ngày sau khi thủ đô Jakata rúng động bởi các vụ tấn công khủng bố do IS tiến hành,  Indonesia đã ban bố tình trạng báo động cao nhất đồng thời tăng cường an ninh tối đa ở các đại sứ quán, khu nghỉ mát trên đảo Bali, nơi đang có rất nhiều du khách nước ngoài.

Để đối phó với các mối đe dọa khủng bố, nhiều nước ở trong khu vực đã siết chặt các biện pháp an ninh. Tổng thống Philipines ra lệnh cho lực lượng an ninh tăng cường phòng thủ các “mục tiêu mềm” trong khi Malaysia,  Singapore đặt đất nước vào tình trạng báo động cao nhất.

Bộ trưởng Quốc phòng Singapore cho biết đã gửi thư tới người đồng cấp Indonesia Ryamizard Ryacudu, khẳng định lập trường của Singapore sát cánh với Indonesia trong cuộc chiến chống cực đoan, đồng thời bày tỏ chia buồn sau vụ tấn công khủng bố xảy ra tại Jakarta ngày 14-1 làm bảy người thiệt mạng. Ông Ng Eng Hen cho biết sẽ thảo luận với người đồng cấp Ryamizard về mối đe dọa cụ thể này và cam kết tăng cường chia sẻ thông tin tình báo cũng như những nỗ lực hợp tác giữa hai nước trong chuyến thăm Indonesia vào tháng tới. Bộ trưởng Quốc phòng Singapore cũng đề nghị hỗ trợ Indonesia trong cuộc chiến chống chủ nghĩa cực đoan.

Cộng đồng các nước ASEAN ngày 15-1 đã ra tuyên bố cực lực lên án vụ tấn công khủng bố tại Indonesia. Tuyên bố của Ngoại trưởng các nước ASEAN bày tỏ sự tiếc thương và chia buồn với Chính phủ và người dân Indonesia, đặc biệt là gia đình nạn nhân. Các thành viên ASEAN hoan nghênh lực lượng an ninh Indonesia đã nhanh chóng hành động nhằm đối phó với vụ tấn công. Tuyên bố trên nêu rõ, ASEAN sẽ hỗ trợ toàn diện chính phủ Indonesia nhằm đưa thủ phạm của vụ khủng bố ra trước công lý, đồng thời cam kết tiếp tục làm việc với cộng đồng quốc tế nhằm tăng cường hợp tác trong chống khủng bố dưới mọi hình thức.

Bộ Ngoại giao Ấn Độ ra tuyên bố nêu rõ Ấn Độ cực lực lên án vụ tấn công khủng bố ở thủ đô Jakarta. Tuyên bố của Bộ trên khẳng định Ấn Độ kiên quyết phản đối chủ nghĩa khủng bố dưới mọi hình thức. Ấn Độ cũng bày tỏ sự đoàn kết với Chính phủ và người dân Indonesia.

Phản ứng trước loạt vụ tấn công khủng bố gây chấn động tại Jakarta, Ngoại trưởng Mỹ John Kerry ngày 14-1 tuyên bố Washington lên án vụ tấn công tại Indonesia mà tổ chức Nhà nước Hồi giáo (IS) tuyên bố thực hiện. Ông Kerry khẳng định: “Các hành động khủng bố chỉ dẫn đến sự chết chóc và tàn phá. Tất cả chúng ta sẽ cùng đứng lên và đoàn kết để tiêu diệt những kẻ lựa chọn con đường khủng bố”. Đại sứ quán Mỹ tại Jakarta thông báo sẽ vẫn đóng cửa trong ngày 15-1 như một biện pháp đề phòng sau vụ tấn công trên, nhưng cơ quan này vẫn sẽ cung cấp các dịch vụ khẩn cấp. Một tuyên bố của Đại sứ quán Mỹ nhấn mạnh “có khả năng xảy ra các vụ tấn công tiếp theo. Các công dân Mỹ được khyến cáo tránh xa khách sạn Sari Pan và Trung tâm thương mại Sarinah, cũng như hoãn tất cả các chuyến đi không cần thiết đến thành phố này”.

Cùng ngày, Ngoại trưởng Hà Lan Bert Koenders đã lên án mạnh mẽ các vụ khủng bố tại Jakarta, đồng thời gửi lời chia buồn tới người đồng cấp Indonesia Retno Marsudi và đề nghị hỗ trợ Indonesia trong trường hợp nước này cần tới. Ngay sau khi xảy ra các vụ tấn công, Đại sứ quán Hà Lan tại Jakarta đã cảnh báo công dân Hà Lan tại khu vực này không nên đi ra ngoài.

Cảnh sát Indonesia tuần tra quanh phố Thamrin, Jakarta, gần nơi xảy ra các vụ đánh bom tự sát và xả súng hôm 14-1. Ảnh: Reuters

Mặc dù vụ tấn công ở Jakata không gây thương vong lớn và cho thấy bọn khủng bố chưa được đào tạo chuyên nghiệp, chỉ sử dụng những vũ khí thô sơ, song rõ ràng, những phần tử cực đoan đã lấy cảm hứng từ Tổ chức khủng bố IS tại Syria và Iraq để thực hiện các vụ tấn công đơn độc. Tổ chức Nhà nước Hồi giáo IS tự xưng còn tuyên bố rằng chúng đang tập hợp một liên minh quân thập tự tại khu vực Đông Nam Á.

Theo giới phân tích, vụ tấn công liều chết "kiểu Paris" ở thủ đô Jakarta của Indonesia đã xác nhận mối lo ngại lớn nhất của chính phủ các nước Đông Nam Á, đó là những công dân chiến đấu trong hàng ngũ nhóm IS tự xưng ở Trung Đông có thể trở về tiến hành các cuộc tấn công tại quê nhà.

Kumar Ramakrishna, chuyên gia về các nhóm phiến quân Đông Nam Á tại Đại học Công nghệ Nam Dương của Singapore, cho biết IS muốn thành lập một tỉnh trong khu vực này, và có một số nhóm trong khu vực đã thề trung thành với IS.

Mối đe dọa từ những chiến binh Đông Nam Á trở về sau khi bị cực đoan hóa ở Iraq, Syria cũng là một yếu tố đáng quan ngại khác, cùng với đó là khả năng xuất hiện những đối tượng “sói đơn độc” cực đoan. Soufan Group, cơ quan tư vấn an ninh có trụ sở ở New York, ước tính có từ 500-700 công dân Indonesia ra nước ngoài để gia nhập IS ở Syria và Iraq, và rất nhiều trong số này đã trở về quê nhà.

Chuyên gia về khủng bố khu vực Đông Nam Á Rohan Gunaratna kêu gọi các chính phủ trong khu vực cần phải phối hợp với nhau để ngăn chặn việc thành lập một khu vực vệ tinh của IS vì nếu một khu vực như vậy được thành lập, mối đe dọa tại Đông Nam Á sẽ lớn hơn.

An Nhiên (Theo VOV, TTXVN)