Mỹ, Nga đạt thỏa thuận tạm thời về ngừng bắn tại Syria

Đài truyền hình quốc gia Syria và Tổ chức Giám sát Nhân quyền Syria (SOHR) cho biết ngày 21-2 đã xảy ra một loạt vụ tấn công, trong đó có cả đánh bom xe, gần đền thờ Sayyida Zeinab của người Shi'ite ở phía Nam thủ đô Damascus của Syria, khiến ít nhất 50 người thiệt mạng và 200 người bị thương. Ngay sau đó, tổ chức khủng bố Nhà nước Hồi giáo (IS) đã lên tiếng thừa nhận gây ra loạt vụ tấn công trên.

 

Loạt vụ nổ trên xảy ra cùng ngày với vụ đánh bom kép ở trung tâm thành phố Homs, miền Tây Syria, khiến ít nhất 46 người thiệt mạng, sau khi cuộc đàm phán về lệnh ngừng bắn ở nước này bị hoãn. Tổng thống Syria Bashar al-Assad trước đó tuyên bố ông sẵn sàng ngừng bắn tại Syria, với điều kiện các phần tử khủng bố không lợi dụng thỏa thuận này. 

 

Hiện trường vụ đánh bom kép ở Al-Zahraa, thành phố Homs, Syria ngày 21-2. (Nguồn: AFP/TTXVN)

 

Tổng thống Assad nêu rõ việc chấm dứt các chiến dịch quân sự tại Syria phải đi kèm với điều kiện quân khủng bố không lợi dụng thời gian tạm dừng chiến đấu đó và các nước khác phải ngưng hỗ trợ cho quân nổi dậy. Ông cũng chỉ ra rằng, nhiều nước, trong đó có Thổ Nhĩ Kỳ, phải ngừng ngay việc gửi vũ khí, nhân lực cũng như cung cấp hỗ trợ hậu cần cho khủng bố.

 

Tuyên bố của Tổng thống Assad được đưa ra một ngày sau khi Ủy ban đàm phán cấp cao, gồm đại diện các phe phái đối lập chính của Syria, nêu điều kiện để thực thi lệnh ngừng bắn tạm thời theo đề xuất của các cường quốc thế giới. Ủy ban này tuyên bố nhất trí với các điều khoản trong đề xuất “ngừng các hoạt động thù địch” nhằm mở đường cho việc dỡ bỏ lệnh bao vây và tạo điều kiện cho vận chuyển hàng viện trợ nhân đạo. Tuy nhiên, Ủy ban đàm phán cấp cao, với các thành viên đến từ các phe phái đối lập tại Syria, cho biết sẵn sàng thực thi lệnh ngừng bắn tạm thời theo đề xuất của các cường quốc thế giới, với một vài điều kiện kèm theo, trong đó họ yêu cầu Liên hiệp quốc phải bảo đảm “Nga, Iran và lực lượng dân quân ngừng chiến dịch quân sự tại quốc gia Trung Đông này”, đồng thời đòi hỏi chính phủ phải thả những tù nhân là thành viên của họ.

 

Những nỗ lực để thiết lập lệnh ngừng bắn tại Syria liên tục thất bại. Tuy nhiên, ngày 21-2, Ngoại trưởng Mỹ John Kerry tuyên bố ông và người đồng cấp Nga Sergei Lavrov đã đạt được một thỏa thuận tạm thời về các điều khoản cho một lệnh ngừng bắn tại Syria, song nhấn mạnh vẫn còn nhiều vấn đề chưa được giải quyết.

 

Phát biểu trước báo giới, Ngoại trưởng Kerry cho biết, trong cuộc điện đàm với người đồng cấp Nga Lavrov trước đó một ngày, hai bên đã đạt được thỏa thuận tạm thời cho một lệnh ngừng bắn tại Syria, dự kiến có thể thực hiện trong những ngày tới. Ông Kerry cũng cho biết, hiện Mỹ và Nga đang hoàn thiện thỏa thuận tạm thời trên, nhấn mạnh cộng đồng quốc tế đang tiến đến rất gần một lệnh ngừng bắn hơn bao giờ hết: “Trong cuộc trò chuyện với Ngoại trưởng Nga, chúng tôi đã đạt được các nguyên tắc về các điều khoản chấm dứt xung đột tại Syria trong những ngày tới. Tổng thống Barack Obama và Tổng thống Nga Vladimir Putin sẽ thảo luận về vấn đề này trong những ngày tới để thỏa thuận trên có thể sớm được hoàn tất và triển khai”.

 

Trong khi đó, Bộ Ngoại giao Nga cùng ngày, nêu rõ các ngoại trưởng Nga và Mỹ đã tiếp tục phối hợp nhằm thỏa thuận về tình hình và điều kiện chấm dứt hoạt động quân sự tại Syria, ngoại trừ các chiến dịch chống lại những tổ chức mà Hội đồng Bảo an Liên hiệp quốc coi là khủng bố. 

 

Trước những động thái này, một nguồn tin thuộc phái đoàn đối lập Syria tham gia đàm phán hòa bình tại Geneva nhận định, Nga và Mỹ đã đạt được thỏa thuận ngừng bắn tại Syria và chỉ còn chờ được phê chuẩn ở cấp cao hơn nữa là có hiệu lực. Nguồn tin cho biết thêm rằng IS, vốn bị cấm hoạt động tại nhiều quốc gia, trong đó có Nga và Mỹ và Mặt trận Nusra không tham gia thỏa thuận này.

 

Đây được coi là sự mở đầu của hy vọng cho người dân Syria khi cuộc xung đột tại Syria đã kéo dài tới 6 năm, khiến hơn 260.000 người thiệt mạng và một nửa dân số trong nước buộc phải đi lánh nạn.

 

Kế hoạch thúc đẩy ngừng bắn tại Syria đã được 17 nước Nhóm quốc tế hỗ trợ nhất trí tại Hội nghị an ninh Munich hôm 12-2, theo đó, một thỏa thuận ngừng bắn giữa các bên tại Syria lẽ ra đã được đưa ra vào cuối tuần qua, nhưng trên thực tế đã không thực hiện được. Đặc phái viên Liên hiệp quốc Staffan de Mistura mới đây thừa nhận, thời hạn ngày 25-2 tới để nối lại các cuộc hòa đàm bị đình trệ là không khả thi. Theo ông, Liên hiệp quốc cần có 10 ngày để thực hiện công tác chuẩn bị và gửi giấy mời. Ông cũng bày tỏ hy vọng Nga và Mỹ có thể nhất trí về một sự khởi đầu chấm dứt những thù địch tại Syria  trong những ngày tới.

 

Trong những ngày qua, giao tranh vẫn tiếp diễn ác liệt tại Syria, đặc biệt là tại tỉnh Aleppo, phía Bắc Syria. 

 

Đoàn xe chở hàng cứ trợ nhân đạo ở Damascus ngày 17-2. (Nguồn: AFP)

 

Trong một diễn biến liên quan, các nhà điều tra Liên hiệp quốc mới đây đã công bố báo cáo cho biết, những tội ác chiến tranh đang "lan tràn" tại Syria và cuộc nội chiến ở quốc gia này đã bị một mạng lưới các liên minh quốc tế phức tạp lợi dụng, biến thành một cuộc chiến tranh mượn tay người khác với "nhiều tầng lớp".

 

Báo cáo do Ủy ban Điều tra Quốc tế về Syria công bố ngày 22-2 chỉ trích đích danh Mỹ, Nga và các đồng minh của hai nước này khi nói các cường quốc quốc tế và các quốc gia khu vực bề ngoài đang hối thúc tìm giải pháp hòa bình cho Syria, song thực chất vẫn "tiếp tục có những hành động leo thang quân sự" tại chiến trường Syria. Các nhà điều tra cảnh báo "đất nước Syria đang trên bờ vực sụp đổ" và cuộc xung đột đang diễn biến ngày một xấu, theo chiều hướng bị quốc tế hóa. 

 

Theo báo cáo, cả lực lượng chính phủ lẫn tổ chức khủng bố Nhà nước Hồi giáo (IS) tự xưng đều đang tiếp tục có những hành vi tội ác đối với người dân vô tội. Các lực lượng chính phủ nhằm mục tiêu vào một số bệnh viện và phòng khám tại những khu vực không thuộc sự kiểm soát của họ, trong khi IS cũng tiến hành hàng loạt vụ đánh bom vào các trung tâm y tế tại những khu vực nằm dưới sự kiểm soát của lực lượng dân quân người Kurd. 

 

Đáng chú ý là báo cáo được công bố đúng thời điểm các quan chức Mỹ cho biết Washington và Moskva đã đạt được thỏa thuận về việc "ngừng các hành động thù địch tại Syria" kể từ sau nửa đêm 26-2.

 

Hồng Hà (Theo TTXVN, VOV, SGGP)