IS nhận gây ra vụ xả súng chết chóc nhất lịch sử nước Mỹ

Vào lúc 14 giờ địa phương chiều 12-6 (1 giờ sáng 13-6 theo giờ Hà Nội), Tổng thống Mỹ Barack Obama đã có bài phát biểu được truyền hình trực tiếp trên toàn quốc từ Nhà Trắng về vụ thảm sát kinh hoàng tại thành phố Orlando, tiểu bang Florida, khiến ít nhất 50 người thiệt mạng và 53 người khác bị thương.

Trong bài phát biểu, Tổng thống Obama đã lên án vụ xả súng tại hộp đêm Pulse là hành động khủng bố tàn bạo, một tội ác kinh tởm nhằm vào người dân vô tội. Theo ông Obama, đây là vụ thảm sát đẫm máu nhất trong lịch sử nước Mỹ và đây là sự kiện làm tan vỡ trái tim không chỉ của cộng đồng người đồng tính tại Mỹ, mà còn là một ngày đau thương đối với toàn thể người dân Mỹ.

Tuy nhiên, Tổng thống Obama tuyên bố nước Mỹ sẽ không sợ hãi và vụ thảm sát sẽ khiến người Mỹ đoàn kết hơn. Ông Obama đã chỉ đạo các cơ quan thực thi pháp luật áp dụng mọi biện pháp cần thiết để ngăn chặn các vụ việc tương tự.

Hiện trường vụ xả súng hàng loạt tồi tệ nhất trong lịch sử nước Mỹ. (Ảnh: EPA/TTXVN)

Trước đó, Giáo hoàng Francis và nhiều nhà lãnh đạo thế giới đã lên tiếng chia buồn với người dân Mỹ sau vụ xả súng.

Trong khi Tổng thống Obama đang phát biểu từ Nhà Trắng, các phương tiện truyền thông tại Mỹ đưa tin nhóm Nhà nước Hồi giáo (IS) tự xưng tại Iraq và Syria đã tuyên bố tiến hành vụ thảm sát nói trên.

“Hãng thông tấn” Amaq của nhóm IS dẫn một nguồn tin tuyên bố vụ xả súng được thực hiện bởi “một chiến binh của lực lượng Nhà nước Hồi giáo”.

Trước đây, nhóm IS cũng từng nhận gây ra các vụ tấn công không xảy ra trong vùng lãnh thổ của chúng, hoặc do chúng trực tiếp ban lệnh.

Nghi phạm đứng sau vụ xả súng đã được xác nhận là Omar Mateen, cư dân vùng Port St. Lucie. Nhà chức trách hiện vẫn đang điều tra động cơ chính xác gây ra vụ xả súng. Khả năng Mateen ra tay vì ảnh hưởng từ ý thức hệ Hồi giáo cực đoan đang được xem xét bên cạnh khả năng thù ghét chủng tộc.

Một nguồn tin tình báo cho CBS News biết rằng Mateen đã bấm số máy khẩn cấp 911 từ một căn phòng tắm, giữa lúc đang thực hiện vụ bắn giết. Bộ phận trực tổng đài 911 đã gọi lại số máy của Mateen và trong cuộc trao đổi, gã đã tuyên bố trung thành thủ lĩnh Nhà nước Hồi giáo (IS) tự xưng Abu Bakr al-Baghdadi và đề cập đến kẻ đánh bom giải chạy marathon Boston hồi năm 2013. Nguồn tin cũng tiết lộ với CBS News rằng Mateen có 2 chuyến đi tới nước ngoài, một vào năm 2011 tới Dubai và chuyến thứ hai tới Saudi Arabia vào năm 2012.

Trong khi các quan chức thực thi pháp luật vẫn chưa thể xác nhận mối liên hệ giữa người đàn ông 29 tuổi này với các tổ chức khủng bố, đặc vụ Ron Hopper của Cục điều tra Liên bang Mỹ (FBI) cho biết, Mateen đã nằm trong danh sách theo dõi kể từ năm 2013 sau khi các đồng nghiệp tố cáo hắn có những bình luận khá “manh động” về chủ nghĩa Hồi giáo cực đoan. Hopper cho biết, sau hai cuộc thẩm vấn, FBI không thể chứng minh rằng Mateen có liên hệ với bất kỳ nhóm khủng bố nào. FBI thẩm vấn Mateen thêm một lần nữa vào năm 2014 về mối quan hệ với một kẻ đánh bom tự sát nhưng lại phải để anh ta được tự do sau khi không có đủ bằng chứng thuyết phục.

Vụ thảm sát được cho là khủng khiếp nhất trong lịch sử nước Mỹ tiếp tục gióng lên hồi chuông cảnh báo về mối đe dọa khôn lường đến từ những vụ tấn công kiểu “sói đơn độc”. Giới phân tích cho rằng, những cuộc tấn công kiểu này thường rất khó ngăn chặn trong khi thiệt hại lại không hề thua kém bất kỳ một cuộc tấn công có tổ chức nào khác.

Nguyên nhân khiến những “con sói đơn độc” khó bị phát hiện chính là bởi hoạt động độc lập của chúng. “Không có đồng phạm trong các vụ tấn công kiểu này. Điều đó làm cho khả năng rò rỉ thông tin về âm mưu tấn công là rất thấp, vì thế mà các cơ quan thực thi pháp luật không thể đưa ra biện pháp ngăn chặn kịp thời”, Michael German – một cựu đặc vụ FBI, chuyên gia chống khủng bố nội địa cho biết. Scott Decker, giáo sư chuyên nghiên cứu về tội phạm và tư pháp hình sự tại Đại học Arizona nói: “Các cơ quan thực thi pháp luật làm việc dựa trên nhiều nguồn thông tin để xác định các mối đe dọa tấn công. Càng tiếp xúc với nhiều cá nhân, họ càng có nhiều nguồn thông tin hơn để sàng lọc và xử lý. Điều này cũng đồng nghĩa với việc càng có nhiều người tham gia vào một cuộc tấn công thì càng có thêm khả năng để lộ các dấu vết”.

Jeffrey Simon, giảng viên thỉnh giảng tại khoa Khoa học Chính trị của UCLA Đại học California Los Angeles, tác giả cuốn “Khủng bố sói đơn độc: Tìm hiểu về các mối đe dọa đang nổi lên” lưu ý rằng, trong những năm gần đây, những “con sói đơn độc” đã cho thấy, về cơ bản, chúng thích hoạt động một mình nhưng vẫn có những trao đổi trên mạng Internet. “Nhiều con sói đơn độc trước khi hành động đã có những bình luận rất cực đoan trên trang cá nhân, thậm chí nói về những suy tính bạo lực của chúng. Tuy vậy, thường thì những thông tin này được đăng tải ngay trước khi chúng ra tay và như thế là quá muộn để nhà chức trách có biện pháp ngăn chặn”, ông Simon nói.

Theo ông Simon, ngay cả khi lực lượng thực thi pháp luật có phát hiện những dấu hiệu bạo lực tiềm tàng như vậy trước các cuộc tấn công thì quyền tự do ngôn luận lại chính là một yếu tố làm phức tạp thêm vấn đề. Ông Simon nói: “Chúng ta vẫn chưa biết làm thế nào để tách biệt những quan điểm cá nhân thuần túy với quan điểm cực đoan của những kẻ thực sự ấp ủ âm mưu tiến hành một cuộc tấn công”.

Các chuyên gia đều có chung quan điểm cho rằng, cần phải lọc những bình luận trên trang mạng xã hội để phát hiện ra các mối đe dọa tiềm tàng bởi Internet dường như là môi trường khiến những con sói đơn độc dễ dàng trau dồi những yếu tố cần thiết nhằm chuẩn bị thực hiện một vụ tấn công trong khi vẫn có thể ẩn mình an toàn. “Internet đóng vai trò trung tâm gây lây lan chủ nghĩa khủng bố. Đặc biệt, các cá nhân ở Mỹ đã trở nên cực đoan hơn khi tiếp cận những thông tin từ nguồn này”, giáo sư Decker ám chỉ việc các nhóm Hồi giáo cực đoan sử dụng các diễn đàn và mạng xã hội để truyền bá tư tưởng bạo lực. Ông Decker cũng lưu ý rằng: “Mối nguy hiểm tiềm tàng là vậy nhưng trong khi nhiều thông tin liên lạc điện tử có thể được theo dõi thì vẫn còn những vấn đề, chẳng hạn như tranh cãi giữa Apple và FBI liên quan đến vụ xả súng ở San Bernardino, đây là ví dụ điển hình cho thấy việc xác minh thông tin không phải lúc nào cũng đơn giản”. Simon đồng ý với quan điểm cho rằng, Internet thực sự làm thay đổi các thức hoạt động của chủ nghĩa khủng bố hiện tại, đặc biệt là của những con sói đơn độc. Ông nói: “IS đã cho thấy chúng có hiểu biết cực kỳ sâu rộng trong việc sử dụng phương tiện truyền thông xã hội và Internet để truyền bá tư tưởng cực đoan và kêu gọi các cuộc tấn công bạo lực”.

Omar Mateen, kẻ thực hiện vụ xả súng vào đám đông trong hộp đêm đồng tính Pulse ở thành phố Orlando, bang Florida ngày 12-6. (Ảnh: CBS News)

Tuy nhiên, cựu đặc vụ FBI Michael German lại có lập luận hoàn toàn khác khi cho rằng, chiến lược “sự phản kháng đơn độc” (không cần thủ lĩnh, không cần tổ chức) mà IS và những nhóm khủng bố khác áp dụng không phải là điều gì mới mẻ và cũng không gây ấn tượng. Ông German nói: “Chiến lược này là một dấu hiệu cho thấy sự yếu đuối, không phải sức mạnh”.

Trên thực tế, thay vì ngăn chặn các cá nhân thực hiện các vụ tấn công bạo lực bằng cách kiểm soát hoạt động của họ trên mạng Internet, một số quốc gia, chẳng hạn như Scotland và Australia đã ban hành lệnh cấm mua bán súng đạn. Decker chỉ ra rằng, Mỹ từng ban hành một lệnh cấm vũ khí tấn công vào năm 1994 nhưng 10 năm sau Quốc hội nước này đã để cho lệnh cấm này hết hạn. Nêu quan điểm về vấn đề này, giáo sư Decker cho biết: “Có thể cần phải thực hiện một số hạn chế với các loại vũ khí tấn công có mức độ sát thương cao, nhưng điều này cần rất nhiều ý chí chính trị. Có hơn 300 triệu khẩu súng lưu hành ở Mỹ. Việc giảm số lượng súng trường tấn công là nhiệm vụ khó khăn và có thể mất rất nhiều thời gian”.

Trong khi đó, giảng viên Simon lại tỏ ra bi quan khi cho rằng, ngay cả khi có giải quyết được vấn đề sở hữu súng đạn thì điều đó cũng không đồng nghĩa với việc sẽ giúp chấm dứt được những vụ việc đau lòng như vụ xả súng ở Orlando. “Ngăn chặn việc tiếp cận vũ khí tự động có thể giúp ngăn ngừa thiệt hại trong một số vụ tấn công nhưng chúng tôi nhận ra rằng, khủng bố dù là sói đơn độc hay một nhóm có tổ chức sẽ có cách có được vũ khí để phục vụ mục đích của chúng. Nếu không có súng, chúng có thể dùng bom. Vụ đánh bom giải Marathon Boston là một ví dụ điển hình”, ông Simon nói. Trong bối cảnh đó, theo giáo sư Decker, giám sát và kiểm tra an ninh là những hoạt động cần thiết để có thể giúp ngăn chặn những sự cố đáng tiếc, bất chấp việc động thái này có thể mở ra những tranh cãi về quyền tự do cá nhân.

Theo ông Simon, sau vụ việc đau lòng hôm 12-6, người ta có thể chứng kiến cảnh an ninh được tăng cường ở các địa điểm công cộng nhưng khi sức nóng của vụ việc “hạ nhiệt”, việc kiểm tra an ninh được nới lỏng thì nước Mỹ lại tiếp tục phải đối mặt với các cuộc tấn công khác. Simon nói: “Chúng ta cần phải có thái độ nghiêm túc hơn trong cách xử lý tội phạm liên quan đến bạo lực. Hàng năm, có quá nửa số tội phạm loại này không được giải quyết, trong đó có cả các vụ giết người. Nếu mạnh tay hơn với bạo lực thì người Mỹ mới có thể được an toàn”.

Hồng Hải (Theo TTXVN, VOV)