Ngổn ngang chính trường Israel

Ngày 1-10, đảng Xanh-Trắng của cựu Tổng tham mưu trưởng quân đội Israel, Tướng Benny Gantz đã thông báo rút khỏi các cuộc đàm phán thành lập chính phủ thống nhất với đối thủ chính là đảng Likud của Thủ tướng Benjamin Netanyahu.

Trước đó, đại diện liên đảng trung dung Xanh-Trắng có kế hoạch gặp đối tác thuộc đảng Likud trong ngày 2-10 sau khi lãnh đạo hai bên có cuộc gặp trực tiếp. Tuy nhiên, tối 1-10, sau nghỉ lễ kỷ niệm Năm Mới của người Do Thái, đảng Xanh-Trắng thông báo hủy bỏ các cuộc đàm phán trên.

Về phần mình, đảng Likud cho biết bất ngờ trước quyết định hủy bỏ đàm phán của đảng Xanh-Trắng. Thủ tướng Netanyahu đã một lần nữa kêu gọi đối thủ Gantz thể hiện trách nhiệm nhằm ngăn chặn khả năng phải tổ chức một cuộc bầu cử mới.

Trong ảnh (từ trái sang): Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu, Tổng thống Reuven Rivlin và Lãnh đạo đảng Xanh-Trắng Benny Gantz trong cuộc gặp mặt tại Jerusalem ngày 19-9-2019. (Nguồn: AFP/TTXVN)

Hôm 29-9, vòng đàm phán giữa đảng Likud và liên đảng Xanh-Trắng về thành lập một chính phủ thống nhất cũng đã không thành công khi hai bên không đạt được những thỏa hiệp. Đảng Likud cho biết vòng đàm phán mới nhất này là "một thất bại lớn".

Trong một tuyên bố, đảng Likud nói rằng Thủ tướng Netanyahu sẽ nỗ lực "đến phút chót" để đạt được thỏa thuận trước khi thông báo với Tổng thống Israel Reuven Rivlin rằng ông không thể thành lập một chính phủ thống nhất. Trong khi đó, đảng liên minh Xanh-Trắng cáo buộc đảng Likud theo đuổi mục tiêu duy nhất là tạo ra sự ủng hộ để chuẩn bị đẩy Israel vào cuộc bầu cử mới.

Đảng Likud hiện muốn đàm phán dựa trên cơ sở thỏa hiệp được Tổng thống Rivlin đưa ra về thành lập một chính phủ thống nhất, trong đó có tính tới khả năng Thủ tướng Netanyahu có thể bị truy tố vì cáo buộc tham nhũng trong thời gian tới. Theo thỏa hiệp này, ông Netanyahu vẫn giữ chức Thủ tướng Israel song sẽ phải từ chức nếu bị truy tố. Nếu kịch bản này xảy ra, ông Gantz sẽ trở thành quyền Thủ tướng Israel. Trong khi đó, liên minh Xanh-Trắng lại cho rằng ông Gantz phải giữ chức Thủ tướng Israel trước tiên bởi đảng này giành được nhiều ghế nhất trong cuộc tổng tuyển cử hôm 17-9.

Ngày 25-9, Tổng thống Rivlin đã giao trách nhiệm thành lập chính phủ mới cho Thủ tướng Netanyahu. Theo luật, ông Netanyahu có 28 ngày để thành lập chính phủ mới và có thể được gia hạn thêm 2 tuần. Nếu như mọi nỗ lực của ông Netanyahu đều thất bại, Tổng thống Rivlin sau đó có thể giao nhiệm vụ này cho một người khác.

Trong khi tìm cách phá vỡ bế tắc trong cuộc đàm phán thành lập chính phủ liên minh, Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu còn phải đối mặt với một phiên điều trần về những cáo buộc tham nhũng.

Ngày 2-10, Bộ trưởng Tư pháp Israel Avichai Mandelblit đã mở một loạt phiên điều trần trước khi buộc tội Thủ tướng Benjamin Netanyahu. Động thái này diễn ra trước khi có thể có quyết định chính thức buộc tội ông Netanyahu phạm tội tham nhũng. Những phiên điều trần là cơ hội để các luật sư của Thủ tướng Israel thuyết phục Bộ trưởng Mandelblit không chính thức buộc tội ông Netanyahu về các hành vi nhận hối lộ, gian lận và bội tín. Ông Netanyahu liên tục phủ nhận mọi hành vi sai trái, đồng thời bác bỏ các cáo buộc nói trên và cho đó là “một cuộc săn lùng phù thủy chính trị”.

Sau cuộc bầu cử Quốc hội hôm 17-9, không một đảng nào tại Israel giành thế đa số tuyệt đối tại Quốc hội, kể cả thông qua việc liên minh với các đảng nhỏ khác. Theo kết quả này, đảng liên minh Xanh-Trắng của cựu Tổng tham trưởng quân đội, ông Benny-Gantz giành được 33 ghế, đảng Likud của Thủ tướng Benjamin-Netanyahu có 31 ghế, đảng Joint-List của người Arab giành được 13 ghế, đảng Shas nhận 9 ghế, đảng Yirael-Beiteinu của cựu Bộ trưởng Quốc phòng Avigdor Lieberman và đảng UTJ cùng giành được 8 ghế, 7 ghế cho đảng Yamina, Công đảng và Gesher 6 ghế và liên minh Dân chủ 5 ghế.

Một thỏa thuận giữa hai đảng cho phép đạt được thế đa số tại Quốc hội. Tuy nhiên, điểm gây tranh cãi nhất lại là vấn đề giữa ông Netanyahu và ông Benny Gantz, ai sẽ là người đầu tiên đảm nhận vai trò Thủ tướng.

Quá trình đàm phán, thỏa hiệp giữa các đảng sẽ diễn ra hết sức phức tạp, gay go và cần thời gian, vì vậy chưa thể sớm có chính phủ mới tại Israel. Thậm chí một cuộc bầu cử thứ ba cũng chưa thể loại trừ.

Thực tế thì cuộc bầu cử lần thứ hai trong năm ở Israel đã bộc lộ tình trạng chia rẽ và rối ren trên chính trường nước này. Một khi tình hình chính trị tại Israel vẫn “ngổn ngang” và bất ổn như vậy, khả năng thúc đẩy các vấn đề liên quan, tương tự như tiến trình đàm phán hòa bình Trung Đông, vẫn mờ mịt. Điều này tiếp tục tạo ra nguy cơ không nhỏ đối với an ninh, hòa bình và ổn định ở Trung Đông.

Hồng Hà (Theo VOV, TTXVN)