Hội nghị COP 25: Không như kỳ vọng

Trái với kỳ vọng, hội nghị chỉ đưa ra một tuyên bố chung hết sức khiêm tốn, chỉ thừa nhận "nhu cầu cấp thiết" đối với những cam kết cắt giảm khí carbon mới nhằm thu hẹp khoảng cách giữa khí thải hiện tại với các mục tiêu của Hiệp định Paris nhằm kiềm chế mức tăng nhiệt độ của trái đất dưới 2 độ C.

Việc nhiều nước lớn như Mỹ, Brazil, Trung Quốc, Australia, Saudi Arabia chống lại áp lực phải tăng cường các nỗ lực chống hiện tượng trái đất ấm dần lên, đã gây ra sự chỉ trích của các nước nhỏ hơn và các nhà hoạt động môi trường.

Mặc dù đã nỗ lực hoàn tất một bộ quy tắc của Hiệp định Paris về biến đổi khí hậu với mục tiêu kiềm chế mức tăng nhiệt của trái đất dưới ngưỡng 2 độ C, và nếu có thể là 1,5 độ C, các quốc gia tham dự COP 25 tại Tây Ban Nha vẫn chưa tìm được tiếng nói chung sau hai tuần thảo luận. Điểm bất đồng mấu chốt là cách thức tài trợ cho cuộc chiến chống biến đổi khí hậu và quản lý các thị trường carbon. Bên cạnh đó, các bên chưa ghi nhận tiến triển đáng kể trong vấn đề bồi thường và hỗ trợ các quốc gia phải hứng chịu tác động tồi tệ nhất của các hình thái thời tiết cực đoan liên quan đến biến đổi khí hậu. Ngay cả việc những khoản bồi thường này có thực sự cần thiết hay không cũng gây chia rẽ.

Nhiệt độ tăng, nhiều vùng đất bị khô hạn nặng.

Giới chuyên gia đánh giá hội nghị lần này kết thúc mà không đạt được kết quả như kỳ vọng nhằm ngăn chặn kịch bản một thế giới bị tình trạng nóng lên toàn cầu "tàn phá". Thay vì gửi đi một thông điệp rằng các chính phủ sẽ sẵn sàng với những mục tiêu gấp đôi những gì được nêu ra trong Hiệp định Paris, trên thực tế, ngay cả khi áp lực đã gia tăng từ bốn phía, hội nghị lần này vẫn chứng kiến sự chia rẽ vốn có giữa các quốc gia phát triển từng là nguồn thải khí nhà kính chính và các quốc gia đang phát triển là nguồn thải chính ở thời điểm hiện tại.

Hai bên không thể tìm tiếng nói chung về vấn đề bên nào nên cắt giảm khí thải, với con số cụ thể là bao nhiêu và làm thế nào để phân chia gánh nặng hàng nghìn tỷ USD cần thiết giúp con người có thể thích ứng với một thế giới đang bị biến đổi khí hậu "quần thảo".

Bà Laurence Tubiana, CEO của Quỹ khí hậu châu Âu, nhà đàm phán hàng đầu của Pháp và cũng là "kiến trúc sư trưởng" của Hiệp định Paris, nhận định những quốc gia lớn đã không đáp ứng được kỳ vọng trong hội nghị lần này.

Mỹ bị coi là "bên phá đám" khi tham gia hội nghị "mà không thực sự thiện chí", nhất là khi Washington đã chính thức kích hoạt tiến trình rút khỏi Hiệp định Paris. Trung Quốc và Ấn Độ, hai nước xếp thứ nhất và thứ tư về lượng khí thải tuyên bố không thấy cần phải cắt giảm hơn nữa so với mục tiêu đã đề ra. Thay vào đó, hai nước nhấn mạnh "trách nhiệm lịch sử" của những nước phát triển trong việc cung cấp tài chính cho các quốc gia nghèo ứng phó với biến đổi khí hậu. Trong khi đó, Mỹ, Australia và Saudi Arabia cũng khẳng định không điều chỉnh cam kết hạn chế lượng khí thải.

Đại diện các quốc gia chụp ảnh chung tại Hội nghị lần thứ 25 các bên tham gia Công ước khung của Liên hợp quốc về biến đổi khí hậu (COP 25).

Những tranh cãi "không hồi kết" này đã kéo dài hơn 3 năm qua và vẫn bế tắc tại Madrid cho thấy tham vọng để các nước tiến tới cam kết cắt giảm khí thải sâu hơn nữa thực sự xa vời.

Trong khi các quốc gia lớn còn lúng túng thì chính Liên minh châu Âu (EU), những quốc đảo nhỏ và những quốc gia ít phát thải nhất lại nổi lên như nguồn động lực cho các kế hoạch cắt giảm carbon tự nguyện. Theo CEO Tubiana, nhờ những nỗ lực của các đảo quốc nhỏ, các quốc gia châu Âu, châu Phi và Mỹ Latinh, hội nghị cuối cùng vẫn kết thúc với một tuyên bố chung, thay vì thất bại hoàn toàn và đây được coi là kết quả khả quan nhất, cũng là lời phản bác với "sự ngập ngừng" của những quốc gia thải khí hàng đầu.

Tổng Thư ký Liên hiệp quốc Antonio Guterres ngày 15-12 đã bày tỏ sự thất vọng về kết quả của Hội nghị COP 25, coi đây là cơ hội bị bỏ lỡ trong cuộc chiến chống lại tình trạng nóng lên của trái đất. Trong tuyên bố đưa ra ngay sau khi hội nghị COP 25 kết thúc, Tổng Thư ký Liên hiệp quốc Guterres nhấn mạnh: “Tôi rất thất vọng về kết quả của COP 25. Cộng đồng quốc tế đã mất đi cơ hội quan trọng để thể hiện tham vọng lớn hơn về giảm nhẹ tác động, tăng cường thích nghi và tài trợ cho cuộc chiến chống biến đổi khí hậu".

Phái đoàn Liên minh châu Âu bày tỏ sự thất vọng: "Đã có một sự bất đồng lớn về ý tưởng và không thể đưa các bên đi tới sự đồng thuận. Tuy nhiên, những gì thảo luận tại đây sẽ hữu ích cho các giai đoạn đàm phán tiếp theo”.

Bình luận về kết quả hội nghị, bà Helen Mountford, Phó Chủ tịch Viện Tài nguyên thế giới cho rằng, những cuộc thảo luận này về một mặt nào đó đã cho thấy “sự thờ ơ” của các nhà lãnh đạo chính trị trước lời kêu gọi “khẩn cấp” của giới khoa học, cũng như các nhà hoạt động môi trường trong suốt những tuần qua kêu gọi thế giới hành động trong cuộc chiến chống biến đổi khí hậu.

Kết quả trên đồng nghĩa với việc mọi vấn đề còn dang dở sẽ phải để lại tới COP 26, dự kiến diễn ra tại Glasgow, Anh vào năm 2020, kỳ hội nghị cuối cùng trước khi Hiệp định Paris chính thức có hiệu lực. Từ nay tới COP26, tất cả các nước sẽ phải trình lên bản sửa đổi các cam kết của mình. Tới thời điểm hiện nay, mới có khoảng 80 trên tổng số 190 nước tham gia làm được và tất cả những nước này cộng lại mới chỉ chiếm 10% lượng khí thải nhà kính toàn cầu.

Hồng Hà (Theo TTXVN, VOV)