Công bố Giải Nobel về Vật lý 2013

Hai nhà khoa học là Peter Higgs người Anh và Francois Englert người Bỉ vừa vinh dự được nhận giải Nobel Vật lý năm 2013 vì đã phát hiện ra hạt Higgs Boson, hay còn gọi là Hạt của Chúa. Đây là hạt sơ cấp nặng nhất mà con người từng phát hiện và nó có ý nghĩa cực kỳ quan trọng vì gắn liền với vụ nổ Big Bang, hình thành nên vũ trụ ngày nay. Hạt Higgs về lý thuyết sẽ có thể giúp các nhà khoa học hiểu rõ nguồn gốc tạo nên khối lượng của các hạt phân tử.

Viện Hàn lâm Hoàng gia Thụy Điển đã trao giải Nobel cho hai nhà vật lý học này với công trình từ năm 1964 về sự tồn tại của hạt Higgs boson. Mãi đến tháng 7.2012, các nhà khoa học tại Trung tâm nghiên cứu nguyên tử châu Âu (CERN) ở Thụy Sĩ mới chứng minh sự tồn tại của hạt hạ nguyên tử này.

Hạt Higgs boson là hạt cơ bản từ vụ nổ Big Bang, qua đó hình thành nên mọi vật chất trong vũ trụ, từ hoa, con người đến các hành tinh, nên còn được gọi là "hạt của Chúa".

Theo AP, hai nhà vật lý Peter Higgs và Francois Englert đi tìm câu trả lời cho câu hỏi: vì sao vật chất có khối  lượng? Họ tin rằng có một hạt rất nhỏ, hoạt động "như lớp mật đường trên tuyết" khiến các thành phần cơ bản của vật chất gắn vào nhau, tạo nên nguyên tử và hạt đó chính là Higgs boson, hạt dưới nguyên tử (hạ nguyên tử).

Nhà vật lý học Peter Higgs (phải) nói chuyện với nhà vật lý học Francois Englert tại Trung tâm CERN ở Thụy Sĩ, 4-7-2012. (Ảnh: Reuters)

Trung tâm nghiên cứu nguyên tử châu Âu (CERN) đã xây một máy gia tốc cực lớn, cực tốn kém để nghiên cứu các hạt. Máy gia tốc này tên là Large Hadron Collider nằm sâu 100 m dưới đất ở khu vực biên giới Pháp - Thụy Sĩ, là một đường ống chạy vòng tròn, dài 27 km. Chi phí xây dựng và vận hành máy gia tốc này tốn 10 tỉ USD.

Chiếc máy này sẽ mô phỏng lại vụ nổ Big Bang mà theo lý thuyết đã xảy ra 13,7 tỉ năm trước, tạo nên vũ trụ ngày nay. Các nhà khoa học đã thu thập dữ liệu từ hàng ngàn tỉ vụ va chạm giữa các proton với nhau để sinh ra năng lượng như vụ nổ Big Bang chỉ trong 1 đến 2 phần ngàn tỉ giây (!).

Và họ đã ghi nhận được sự tồn tại của hạt "tương tự" hạt Higgs boson vào tháng 7-2012. Việc phát hiện này đã được tạp chí khoa học hàng đầu của Mỹ Science xếp đầu danh sách 10 sự kiện khoa học nổi bật nhất năm 2012.

Ông Peter Higgs đã bắt đầu công trình nghiên cứu sự tồn tại của hạt Higgs Boson từ năm 1964 và ông đã đưa ra lý thuyết về hạt Higgs, một hạt cơ bản trong mô hình chuẩn của ngành vật lý hạt và là một trong những loại hạt boson. Từ những lý thuyết ban đầu đó, Peter Higgs, Francois Englert cùng rất nhiều các nhà khoa học khác làm việc tại Cơ quan nghiên cứu hạt nhân châu Âu (CERN), với sự trợ giúp của Máy gia tốc hạt lớn (Large Hadron Collider) đã tìm ra được "Hạt của Chúa" vào tháng 07-2012. Dấu mốc quan trọng này sẽ mở ra những trang đầu tiên trong hành trình chứng tỏ được sự tồn tại của vật chất tối, thành phần cơ bản chiếm tới 70% vật chất trong vũ trụ.

Hai nhà khoa học này sẽ nhận được giải thưởng tương đường 1,25 triệu USD từ Viện Hàn lâm Hoàng gia Thuỵ Điển.

Vật lý là lĩnh vực đầu tiên mà Alfred Nobel đề cập đến trong di chúc của ông. Lúc bấy giờ, tức vào thế kỷ 19, nhiều người xem vật lý là một môn khoa học thời thượng, có lẽ vậy mà tất cả những nghiên cứu của ông Nobel cũng thiên về vật lý.

Giải Nobel Vật lý năm nay được công bố sau giải Nobel Y học thuộc về hai nhà khoa học Mỹ James Rothman và Randy Schekman, cùng nhà khoa học Đức Thomas Suedhof, với nghiên cứu mang tính đột phá về cách thức tế bào tổ chức hệ thống vận chuyển.

H.G (Tổng hợp)