Tin vui cho những người mắc bệnh vô sinh

Các nhà khoa học Anh vừa có một phát minh đột phá trong lĩnh vực sinh sản: "sản xuất" em bé không cần trứng của phụ nữ. Phát minh này có thể mang lại hy vọng cho những người mắc bệnh vô sinh.

Đàn ông tự có con không cần phụ nữ?

Các nhà khoa học ở Đại học Bath (Anh) vừa hoàn thành một nghiên cứu mới giúp khoa học viết lại giáo trình hơn 200 năm giảng dạy sinh học của nhân loại, mở ra một hướng đi mới trong lĩnh vực sinh sản: cho ra đời em bé ADN của hai người đàn ông thay cho tinh trùng đàn ông và trứng của phụ nữ như hiện nay. Nói cách khác, đàn ông cũng có thể có con mà không cần đến phụ nữ. Điều này có nghĩa, về mặt lý thuyết, bất kỳ tế bào nào trong cơ thể cũng đều có thể thụ tinh với tinh trùng để tạo thành phôi thai được.

Thử nghiệm trên chuột, các nhà khoa học đã sử dụng kỹ thuật "đánh lừa"  trứng, bỏ qua quá trình phôi hình thành từ tinh trùng và trứng mà vẫn tạo được các thế hệ chuột con khỏe mạnh. Các nhà khoa học đã tiêm hóa chất đặc biệt vào trứng, làm cho nó nghĩ đã được thụ tinh. Các tế bào trong phôi tự sao chép khi phân chia, phôi hình thành có nhiều điểm chung giống như cách phân chia và kiểm soát ADN của các tế bào bình thường. Sau đó, các nhà khoa học đã tiêm tinh trùng vào cho phôi, kết quả phát triển thành những con chuột khỏe mạnh, sinh con bình thường và khỏe mạnh. Về lý thuyết, kỹ thuật trên có thể áp dụng cho mọi tế bào bất kỳ  của cơ thể đã được loại bỏ một nửa số nhiễm sắc thể ban đầu để chúng có thể kết hợp với các nhiễm sắc thể của tinh trùng. Các nhà khoa học lập luận, nếu tiêm tinh trùng vào phôi giả (phôi thai đơn tính nhân tạo) của chuột mà vẫn tạo được chuột khỏe mạnh thì tương lai có thể áp dụng cho con người, sử dụng tế bào không phải từ trứng để sinh em bé.

Tóm lại, các nhà khoa học đã dùng những phôi thai đơn tính nhân tạo, kích thích một tế bào phát triển giống như đã được thụ tinh. Thông thường, những phôi thai này sẽ chết trong vài ngày nhưng khi tiêm tinh trùng vào các phôi thai đơn tính, chúng lại phát triển thành sinh vật khỏe mạnh mà không cần đến trứng. Đến nay, các nhà khoa học đã tạo ra 30 con chuột con khỏe mạnh với tỷ lệ thành công lên đến 24%. 

Triển vọng và trở ngại của kỹ thuật sinh sản không cần trứng

Nhìn từ góc độ y học, việc sinh sản không cần trứng được xem là khám phá vô cùng mới mẻ, tương lai có thể thay cho tế bào phôi phụ nữ, "trứng giả" có thể bị lừa để phát triển thành phôi mà không cần thụ thai như cách truyền thống, giúp những người đàn ông có thể sinh con. Lợi thế của kỹ thuật này là cho phép phụ nữ mắc chứng vô sinh do ung thư, dùng thuốc hay xạ trị có thể sinh con bình thường, khắc phục được các thủ tục phiền hà, tốn kém như bảo quản trứng đông lạnh trước khi xạ trị như hiện nay. Nó cũng mở ra cơ hội để hai người đàn ông đồng tính có con với nhau hoặc cho phép bảo tồn giống của những loài vật đang bên bờ tuyệt chủng. Theo Tiến sĩ Paul Colville-Nash ở Hội đồng Nghiên cứu y khoa Anh, tiềm năng của nghiên cứu này là rất thú vị, to lớn, nhất là trong việc điều trị vô sinh, và rất nhiều ứng dụng khác trong y học.

Có một vấn đề đặt ra: Nếu đứa trẻ trong tương lai được sinh ra bằng cách tiêm các tế bào phi trứng, chẳng hạn như các tế bào da, kết hợp với tinh trùng, sẽ phát sinh nhiều điều mới lạ, như sức khỏe các thế hệ con cháu, mối quan hệ, vấn đề đạo đức, chưa kể yếu tố sức khỏe, tuổi thọ, vấn đề di truyền... Các nhà khoa học đã và đang lường trước được những vấn đề này, tuy nhiên đây mới chỉ là giai đoạn đầu của nghiên cứu nên còn rất nhiêu việc phải làm. Trước mắt là chuyển sang dùng các tế bào bình thường chứ không phải kỹ thuật "đánh lừa" trứng như trong thí nghiệm nói trên  nữa. Hy vọng, trong tương lai không xa, phát minh này sẽ mang lại nhiều điều tốt lành cho cuộc sống cho con người, khắc phục được căn bệnh vô sinh mà hiện nay y học đang phải đối đầu.

Khắc Nam

(Dịch từ DM/Telegraph - 9/2016)