Những bí ẩn về nền văn minh Aztec vừa được khám phá

Tục hiến tế thần linh bằng người sống

Trong lịch mặt trời của người Aztec một năm có tới 18 tháng và hầu hết trong các tháng này đều có các nghi thức hiến tế. Từ Atlcahualo (tháng hai - tháng ba) đến Izcalli (tháng một - tháng hai), đàn ông, phụ nữ và trẻ em đã được dùng làm vật tế thần, chủ yếu là bị lấy tim; vì vậy, nhiều người đã bị đánh đập, thiêu sống và bị săn bắt như động vật.

Theo các tài liệu của những người Tây Ban Nha, nghi lễ trên vô cùng tàn bạo và man rợ nhưng người Aztec lại xem là linh thiêng và mang tính đạo đức. Vì niềm tin tuyệt đối như vậy nên người Aztec không sợ chết và không mơ tưởng tới cuộc sống nào tốt hơn. Các nạn nhân dùng làm vật tế thần được tôn kính, rằng linh hồn của họ sẽ được tôn vinh ở thế giới bên kia. Ngay cả các linh mục cũng sẵn sàng “hiến” các bộ phận cơ thể mình cho nghi lễ phức tạp nói trên. Đặc biệt, các nạn nhân đã được gây mê bằng Datura innoxia, một loại cây phổ biến trong y học Aztec, có độ tê không khác gì thuốc giảm đau của y học hiện đại.

Thế giới quan của người Aztec

Trong khi các nhà thiên văn học châu Âu quan tâm đến dị giáo thì người Aztec lại phát triển một vũ trụ tinh vi dựa trên toán học, thiên văn học và sinh thái học, giống như truyền thống triết học phương Đông (Ấn Độ giáo, Phật giáo, Đạo giáo). Người Aztec không nhìn thế giới bằng thiện và ác, mà nhìn nó mang tính khoa học hơn như là một sự cân bằng giữ trật tự và hỗn loạn. Người Aztec coi cuộc sống trần gian là phần thưởng riêng cho mình, không xem nó là phàm tục hay phụ thuộc vào thế giới bên kia.

Nền văn minh Aztec qua các tài liệu của người Tây Ban Nha.

Nền tảng cho sự khác biệt này là thế giới quan của người Aztec mang tính thống nhất. Không có gì là không linh thiêng, tất cả mọi thứ được tạo ra bởi giáo phái năng lượng thiêng liêng có tên Teotl. Teotl là một ý tưởng trung tâm của tôn giáo Aztec. Người Aztec không thấy sự phân biệt cơ bản giữa trời và đất, sự sống và cái chết, con người và thiên nhiên..., chúng chỉ đơn giản là cân bằng các khía cạnh của một thể thống nhất, tương tự như âm dương trong Đạo giáo (Taoism).

Nghệ thuật chiến đấu của người Aztec

Các chiến binh Aztec nổi tiếng là những người giỏi ca hát khiêu vũ, họ đã dùng công cụ này để tấn công kẻ thù. Những trận chiến của người Aztec được ví như là “bữa tiệc chiến tranh”. Việc sử dụng các nhạc cụ cũng rất đặc biệt trên chiến trường để giúp chiến binh Aztec truyền đi lời cảnh báo với đối phương. Những âm thanh cao vút từ vỏ ốc xà cừ màu hồng, tù và và tiếng trống đập thanh la, còi đồng inh ỏi đã tạo ra âm thanh chát chúa, đe dọa khiến kẻ thù khiếp đảm.

Theo các nhân chứng người Tây Ban Nha, người Aztec vừa chiến đấu, vừa ca hát và nhảy múa, thỉnh thoảng lại thốt ra những tiếng rú lạnh người. Vì đế chế Aztec rất hùng mạnh cả về quân sự, kinh tế lẫn chính trị nên các chiến binh Aztec được tôn vinh đầu bảng và hùng mạnh. Ngoại hình của các chiến binh Aztec to lớn, kèm theo trang phục được trang trí bằng lông vũ màu sắc không khác gì những con hổ dũng mãnh.

Người Aztec đề cao thần linh.

Người Aztec ăn gì?

Các nhà sử học đã tốn nhiều thời gian và giấy mực viết về nền văn minh của người Aztec trên mọi lĩnh vực; trong đó ẩm thực và dinh dưỡng đã chiếm một dung lượng lớn trong số này. Sử sách còn ghi, tảo xoắn giàu chất dinh dưỡng đã được người Aztec sử dụng để chế nước sốt cay, các món ăn chủ lực như ngô và bánh ngô giúp người Aztec có thêm sức khỏe để chèo thuyền, chạy nhảy hay chiến đấu... Tảo xanh lam được thu hoạch từ các hồ trong Thung lũng Mexico sau đó được phơi khô, thái nhỏ để làm thực phẩm cho cả năm.

Cây thủy sinh chứa chất diệp lục, protein, axit amin thiết yếu (axit linolenic), vitamin B12, beta-carotene và nhiều loại dưỡng chất khác như thiamin, riboflavin và niacin cũng đã được người Aztec sử dụng tối đa. Tuy nhiên, sau khi bị người Tây Ban Nha chinh phục, lũ lụt, hạn hán xảy ra khiến các hồ ở Thung lũng Mexico bị cạn kiện, mất đi nguồn tảo chính nên giới sử học cho rằng, rất có thể đây là một trong những nguyên nhân làm cho người Aztec và nền văn minh của họ bị diệt vong.

Duy Hùng

(Dịch từ Toptenz-4/2014)