Giảm tỷ lệ tử vong mẹ: Vẫn còn những khoảng cách

Năm 2009, Chương trình “Giảm tử vong mẹ và tử vong sơ sinh” đã được triển khai tại 14 tỉnh miền núi, gồm 10 tỉnh miền núi phía bắc và 4 tỉnh Tây Nguyên. Theo kết quả điều tra nghiên cứu thực trạng tử vong mẹ và tử vong sơ sinh tại 14 tỉnh nói trên của Trung tâm Nghiên cứu dân số và Sức khỏe nông thôn (Trường Đại học Y Thái Bình) phối hợp với Ban Chủ nhiệm Chương trình “Giảm tử vong mẹ và trẻ sơ sinh” trung ương thực hiện, tỷ suất tử vong mẹ của 14 tỉnh miền núi là 119/100.000 ca sinh sống; trong đó, tỷ suất tử vong mẹ cao nhất ở Tây Bắc: 242/100.000 ca, tiếp đến là Tây Nguyên: 108/100.000 ca và thấp nhất là Đông Bắc: 86/100.000 ca.

Mặc dù những thống kê trong điều tra nói trên cho thấy tỷ suất tử vong mẹ đã giảm hơn nhiều so với kết quả điều tra của Bộ Y tế năm 2000 - 2001 tại bảy tỉnh. Song vẫn còn khoảng cách khá xa với mục tiêu của Chiến lược Quốc gia về chăm sóc sức khỏe sinh sản là giảm tỷ suất tử vong mẹ còn 70/100 nghìn ca sinh sống. Nguyên nhân một phần là do những yếu tố có ảnh hưởng rõ rệt đến sự tiếp cận của các bà mẹ và trẻ sơ sinh tới dịch vụ chăm sóc sản khoa thiết yếu bởi những khó khăn về kinh tế, văn hóa và thiếu kiến thức về chăm sóc trong quá trình mang thai và sinh nở. Mặt khác, do tính chất vùng miền, trình độ nhận thức văn hóa thấp nên hiện nay tại nhiều vùng núi nơi tập trung đông bà con dân tộc sinh sống vẫn còn thói quen tự sinh con ở nhà. Theo bà Phạm Thu Hương, Giám đốc Trung tâm Chăm sóc sức khỏe tỉnh cho biết: “Tuy hệ thống y tế đã được phổ cập tới 95% thôn buôn nhưng hằng năm trên địa bàn tỉnh vẫn có nhiều bà mẹ tử vong. Thống kê mới đây cho thấy tỉnh Dak Lak có tỷ lệ 30/100.000 phụ nữ tử vong khi sinh, chủ yếu là các trường hợp phụ nữ người dân tộc thiểu số sinh con tại nhà”. Lý giải về điều này, bà Hương cho rằng: Nhiều phụ nữ ngại đến trạm y tế bởi họ gặp phải những khó khăn trong quá trình vận chuyển, đường sá không thuận lợi. Số khác thì không được khám sàng lọc trước sinh và mắc các bệnh tiền sử dẫn đến tử vong ngay khi sinh.