Khám sàng lọc huyết áp: Giúp người bệnh phát hiện và điều trị tăng huyết áp

Các thói quen như: ăn mặn, uống nhiều rượu, bia, hút thuốc lá, thuốc lào, ít vận động hoặc căng thẳng, lo âu quá mức… là những nguyên nhân tiềm ẩn nguy cơ tăng huyết áp. Biến chứng của huyết áp cao thường gây ra các bệnh, như: tai biến mạch máu não, suy tim, nhồi máu cơ tim, suy thận, giảm thị lực hoặc mù lòa. Hầu hết người mắc bệnh tăng huyết áp, nhất là người dân lao động tại các thôn, buôn lại chưa có điều kiện khám thường xuyên và điều trị lâu dài. Từ năm 2010, nhờ Chương trình quốc gia phòng chống bệnh tăng huyết áp, một số trạm y tế xã, phường trên địa bàn tỉnh đã triển khai khám sàng lọc huyết áp, mang lại cơ hội cho người dân trong việc phát hiện và điều trị bệnh huyết áp cao.

Theo thống kê ban đầu của Trạm y tế phường Thành Nhất (TP. Buôn Ma Thuột), cứ 10 người trong độ tuổi từ 25 tuổi trở lên trên địa bàn đến khám thì phát hiện 3 người bị bệnh tăng huyết áp, và bệnh nhân đa phần có tiền sử tăng huyết áp đã nhiều năm nhưng ít có điều kiện điều trị. Khi Chương trình quốc gia phòng chống tăng huyết áp triển khai khám sàng lọc, đông đảo người dân đã đến khám. Tại đây, bà con được: cân, đo, kiểm tra huyết áp, khám tim mạch, đo điện tim…, nếu phát hiện bệnh thì được cấp thuốc miễn phí trong lần điều trị đầu tiên. Ngoài ra, cán bộ y tế còn tư vấn, cung cấp tài liệu cho người dân về cách phòng bệnh tăng huyết áp cũng như biện pháp điều trị bệnh lâu dài nhằm kiểm soát các yếu tố nguy cơ và ngăn ngừa các biến chứng do huyết áp cao gây ra. Anh Y Lhec Byă, trú tại buôn Ky, phường Thành Nhất tâm sự: “Tôi bị bệnh cao huyết áp đã gần mười năm nay. Trước đây tôi thường đi khám và điều trị ở các cơ sở y tế trên địa bàn tỉnh, nhưng cao huyết áp là một bệnh mạn tính, cần điều trị lâu dài nên tốn kém nhiều. Mong rằng, sau chương trình khám sàng lọc tăng huyết áp được triển khai tại Trạm y tế, sẽ có những chương trình tương tự như vậy để bệnh nhân bị bệnh cao huyết áp như tôi có cơ hội điều trị bệnh”.

Khám tim mạch cho người cao tuổi tại Trạm Y tế phường Thành Nhất (TP. Buôn Ma Thuột).

Thông qua các hoạt động khám sàng lọc, người dân biết được tình trạng huyết áp của mình và kịp thời điều chỉnh thói quen sinh hoạt để phòng và điều trị tăng huyết áp, như: từ bỏ thói quen ăn mặn, hạn chế chất mỡ động vật, thức ăn giàu cholesterol, không hút thuốc lá, thuốc lào, hạn chế uống rượu, bia…Thay vào đó, người bệnh tăng cường ăn các loại rau xanh và hoa quả tươi trong chế độ ăn hằng ngày, sử dụng các loại dầu thực vật trong chế biến thức ăn, thường xuyên tập thể dục đều đặn mỗi ngày vào một thời điểm nhất định ít nhất từ 30 - 45 phút.  Ngoài ra, người bệnh phải tuân thủ nguyên tắc điều trị tăng huyết áp liên tục và lâu dài, phối hợp chặt chẽ việc điều chỉnh lối sống với việc dùng thuốc hạ huyết áp theo hướng dẫn của cán bộ y tế. Bác sĩ Võ Thị Kim, Trưởng Trạm y tế phường Thành Nhất cho biết: “Từ đầu tháng 10, chúng tôi bắt đầu triển khai khám sàng lọc bệnh tăng huyết áp cho người dân trên địa bàn phường. Qua những ngày khám, chúng tôi phát hiện nhiều trường hợp cao huyết áp, suy tim, phình tách thành động mạch, suy thận, giảm thị lực…, qua đó, đã tư vấn chế độ ăn uống, tập luyện, cấp thuốc cho người bệnh và hướng dẫn bệnh nhân điều trị tại tuyến cơ sở y tế cao hơn”.

Từ năm 2010 đến nay, Chương trình quốc gia phòng chống tăng huyết áp đã triển khai khám sàng lọc huyết áp tại 28 xã, phường thuộc 8 huyện, thị xã, thành phố gồm: TP.Buôn Ma Thuột, TX. Buôn Hồ, các huyện Lak, Ea Súp, M’Drak, Buôn Đôn, Krông Bông, Cư M’gar.  Chương trình đã khám sàng lọc cho 71.057 người, qua đó đã phát hiện 7.490 trường hợp bị tăng huyết áp và 2.456 người có tiền sự bị bệnh tăng huyết áp. Tổng kinh phí cấp thuốc điều trị huyết áp miễn phí lần đầu tiên cho bệnh nhân và tổ chức các hoạt động như: tập huấn cho cán bộ y tế, điều tra các đối tượng, truyền thông qua các hình thức phát thanh-truyền hình, phát băng đĩa, tài liệu… là gần 2,5 tỷ đồng.

Hạn chế của chương trình khám sàng lọc huyết áp là người bệnh chỉ được cấp thuốc miễn phí trong lần điều trị đầu tiên, trong khi bệnh cao huyết áp là một bệnh mạn tính đòi hỏi phải điều trị liên tục và lâu dài, tốn kém nhiều chi phí. Vì vậy, người bệnh cần chủ động tham gia bảo hiểm y tế nhằm đáp ứng điều trị cao huyết áp trong thời gian dài.