Thuốc lá và những tác hại khôn lường

Hiện nay, Việt Nam nằm trong nhóm 15 nước có số người hút thuốc lá nhiều nhất trên thế giới. Tỷ lệ người hút thuốc lá ở Việt Nam chiếm 47,4% ở nam giới, 1,4% ở nữ giới và đang có xu hướng gia tăng trong giới trẻ. Trong khi đó, thuốc lá được khẳng định là nguyên nhân gây ra gánh nặng tử vong và bệnh tật lớn thứ 2 tại Việt Nam.

Theo nghiên cứu của Tổ chức Y tế thế giới (WHO), trong thuốc lá có khoảng 7.000 chất độc gây hại cho con người, đứng đầu là nicotin (chiếm 1-8% trong lá cây). Khi hút thuốc, nicotin và các chất phụ gia bị đốt cháy đi vào cơ thể gây 25 loại bệnh khác nhau, trong đó nguy cơ ung thư phổi tăng lên từ 10-20 lần.  Các chuyên gia y tế chỉ ra rằng thuốc lá là nguyên nhân hàng đầu gây nên bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính. Ước tính, cứ 5 người nghiện thuốc lá sẽ có 1 người mắc bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính. Ngoài ra, hút thuốc lá còn là một trong những nguyên nhân dẫn đến các bệnh lý về tim mạch. Theo một nghiên cứu tại Hoa Kỳ, so với nhóm không hút thuốc lá, nhóm đang hút thuốc có nguy cơ mắc bệnh tim mạch cao gấp 2,8 lần ở nam và 3,1 lần ở nữ. Không những thế, so với người không hút thuốc, nguy cơ mắc bệnh mạch vành tăng lên 1,6 lần ở người đã từng hút thuốc, lên 3 lần ở người hút từ 1 -14 điếu/ngày và lên 5,5 lần ở người hút trên 14 điếu/ngày. Đặc biệt, hút thuốc lá có thể tăng nguy cơ chết đột ngột do kết dính tiểu cầu, giải phóng những chất catecholamines gây ra huyết khối cấp tính và loạn nhịp tim. Các chuyên gia cũng khẳng định, hút thuốc lá khiến cho nguy cơ mắc các bệnh hô hấp cấp tính ở người khỏe mạnh hút thuốc cao hơn người khỏe mạnh không hút thuốc từ 1,5 - 7 lần và là nguyên nhân dẫn đến các vấn đề hô hấp mãn tính, bao gồm: viêm phổi, hạn chế phát triển chức năng phổi ở trẻ em, giảm chức năng phổi ở trẻ sơ sinh (khi mẹ hút thuốc trong quá trình mang thai)...

Thuốc lá chứa quá nhiều chất độc nên dù hút thuốc chủ động hay thụ động (những người hít phải khói thuốc trong môi trường không khí) đều có ảnh hưởng rất nguy hiểm đến sức khỏe. Kết quả của các nghiên cứu chuyên ngành cho thấy, khói tỏa ra từ đầu điếu thuốc chứa rất nhiều chất độc, cao gấp 21 lần so với khói thuốc thở ra. Chính người hút thuốc cũng bị ảnh hưởng nhiều hơn khi hít vào khói thuốc từ đầu thuốc đang cháy tỏa ra. Người không hút thuốc, nhưng làm việc thường xuyên trong môi trường có khói thuốc có thể hít vào lượng khói thuốc tương đương với việc hút 5 điếu thuốc/ngày. Trẻ em hít phải khói thuốc lá thường xuyên dễ bị viêm nhiễm đường hô hấp nhiều hơn những trẻ không hít phải. Nguy hiểm hơn, hút thuốc lá thụ động còn được xem là một trong những nguyên nhân gây đột tử ở trẻ sơ sinh và các thai phụ thường xuyên hít phải khói thuốc lá làm tăng 22% nguy cơ trẻ sinh nhẹ cân.

Theo con số thống kê mới nhất, mỗi ngày tại Việt Nam có hơn 100 người chết vì hút thuốc lá và mỗi năm trên toàn thế giới có hơn 6 triệu người chết vì hút thuốc. Có thể thấy, thuốc lá là một trong những nguyên nhân gây tử vong hàng đầu nhưng có thể phòng tránh được. Biện pháp hữu hiệu để giảm tỷ lệ mắc bệnh và tử vong do thuốc lá gây ra là thực hiện môi trường không thuốc lá. Song để làm được điều này các cấp chính quyền, các đơn vị, tổ chức phải tăng cường công tác tuyên truyền, giáo dục về phòng chống thuốc lá để thay đổi hành vi của mỗi người, nhất là thanh niên, học sinh.

Kim Oanh