Những tác hại của thiếu vi chất dinh dưỡng ở trẻ nhỏ

Bé Từ Hạo Thiên (phường Tự An, TP. Buôn Ma Thuột) đã 9 tháng tuổi nhưng phát triển vận động rất yếu, chưa biết ngồi, chưa biết trườn, không chịu ăn cháo, uống sữa, các cơ của cơ thể rất nhão. Gia đình đưa bé đi khám và tư vấn dinh dưỡng, bác sĩ đã khẳng định: bé bị thiếu máu, thiếu vi chất dinh dưỡng, nhất là thiếu can xi do thiếu vitamin D.  Tương tự, bé Ngô Quốc Bảo cũng có những  biểu hiện lười ăn, hay bị táo bón, hay ốm, tóc mọc lưa thưa và đỏ hoe, 12 tháng tuổi nhưng chỉ có 4 cái răng. Bác sĩ khẳng định Bảo bị thiếu vi chất dinh dưỡng, nguy cơ suy dinh dưỡng thể thấp còi.

Theo các chuyên gia, thiếu vi chất dinh dưỡng sẽ có những dấu hiệu đặc trưng cho từng loại như:

- Nếu trẻ có dấu hiệu khô mắt, sợ ánh sáng, nhiều nước mắt, da của trẻ khô ráp, hay ho là bị thiếu vitamin A. Thiếu vitamin A khiến trẻ chậm lớn, mệt mỏi, không chịu chơi. Vitamin A có nhiều trong lòng đỏ trứng gà, gan động vật, thịt lươn, trong những trái cây có màu đỏ như đu đủ, hồng, gấc, trong rau dền đỏ…

- Thiếu vitamin nhóm B, trẻ bị phù nề, dễ mọc mụn quanh vòm miệng, da tay chân nóng và dễ viêm, trẻ hay quấy khóc, rối loạn tiêu hóa (táo bón hoặc tiêu chảy), hay nôn, không tăng cân, đi tiểu nước tiểu ít. Vitamin B có nhiều trong các loại ngũ cốc, đậu đỗ, thịt gà, rau lá xanh thẫm, chuối, lê, sữa, pho mát…

- Dấu hiệu nhận thấy trẻ thiếu vitamin C, E là trẻ dễ bị sún răng, răng vàng, lợi sưng đỏ, vòm miệng và lưỡi có nhiều mụn nhiệt, trẻ bị thiếu máu, chóng mệt mỏi khi hoạt động. Sức đề kháng của cơ thể đối với bệnh tật, đặc biệt là các bệnh nhiễm khuẩn giảm. Vitamin C, E có nhiều trong cam, quýt, bưởi, ổi chín, rau cải, rau muống, rau ngót…

- Thiếu vitamin D và can xi, trẻ ra nhiều mồ hôi trộm, tóc rụng thành một vành sau gáy, răng mọc chậm, chậm biết bò, chậm biết đi, khi ngủ trẻ hay giật mình, bực tức, khó chịu. Vitamin D được cung cấp chủ yếu qua việc cho trẻ tiếp xúc với ánh nắng mặt trời và qua các thực phẩm như dầu cá, trứng, gan... hay bổ sung bằng việc sử dụng thuốc. Tuy nhiên, khi sử dụng vitamin D liều cao hoặc kéo dài dẫn đến nhiễm độc do thừa vitamin D, còn gọi là cường vitamin D gây đau đầu, chóng mặt, chán ăn, miệng khô, chuột rút, buồn nôn, đau cơ, đau xương... có khi còn gây nhiễm can xi thận, tăng huyết áp, loạn nhịp tim... Do vậy, để tránh hậu quả do thừa vitamin D gây ra, nên tham khảo ý kiến của bác sỹ trước khi dùng thuốc vì liều sử dụng vitamin D rất khác nhau cho từng trường hợp bệnh hay từng cá nhân. Can xi có nhiều trong tôm, cua, trai, ốc, phomat,…

- Thiếu vitamin K sẽ làm cho trẻ bị xuất huyết, đặc biệt có thể gây xuất huyết não, màng não ở trẻ sơ sinh. Trong chế độ dinh dưỡng thiếu hụt vitamin K gây ức chế quá trình phát triển của xương và răng nên trẻ chậm lớn và chậm mọc răng, xương giòn và xốp. Vitamin K có nhiều trong các loại rau chứa nhiều lá xanh như rau cải xoăn, cải bó xôi, húng quế, cà rốt, trứng…

- Thiếu sắt (Fe) khiến da dẻ của trẻ xanh, nhợt nhạt, môi không hồng, móng tay màu nhợt, mềm và dễ gãy. Trẻ hay ngứa, hay gãi, dễ mệt mỏi nên ít đùa nghịch. Sắt có nhiều trong gan, bầu dục lợn (cật), mề gà, lòng đỏ trứng gà, tim lợn, mộc nhĩ, nấm hương.

- Thiếu kẽm (Zn) khiến chiều cao kém phát triển, tóc khô, móng tay mềm dễ gãy, vết thương khó lành, hay bị cảm lạnh và bị các bệnh nhiễm trùng, cơ bị yếu. Thực phẩm giàu kẽm gồm sò, củ cải, đậu Hà Lan, đậu nành, lòng đỏ trứng gà…

Để tránh cho trẻ bị thiếu chất gây ảnh hưởng tới sự phát triển thể chất và tinh thần của trẻ, người nuôi dưỡng trẻ cần chú ý đến việc cung cấp đầy đủ chất dinh dưỡng cho trẻ, bữa ăn đảm bảo đủ 4 nhóm chất dinh dưỡng cần thiết: chất đạm, chất béo, chất bột, vitamin và chất khoáng.

Đối với trẻ đang bú mẹ, cần duy trì việc cho trẻ bú mẹ hoàn toàn trong 6 tháng đầu, tiếp tục cho trẻ bú đến 24 tháng kết hợp với ăn bổ sung. Ngoài ra, cần giúp trẻ duy trì các hoạt động thể lực, phù hợp với mọi lứa tuổi và tình trạng sức khỏe, nhất là ăn uống phải bảo đảm vệ sinh. Nếu thấy trẻ có các biểu hiện thiếu vitamin cần đưa trẻ đi khám và dùng thuốc theo chỉ định của bác sĩ.

Hồng Vân