Giảm muối để phòng, chống bệnh tật

Mặc dù muối rất cần thiết đối với cơ thể nhưng ăn thừa muối lại gây ra nhiều tác hại cho sức khỏe, là nguy cơ cao mắc các bệnh như: tăng huyết áp, đái tháo đường, tim mạch, suy tim, tai biến mạch máu não… Ăn thừa muối còn là nguyên nhân dẫn đến béo phì, suy giảm nhận thức, làm bệnh hen phế quản nặng thêm…

Điều tra của Tổ chức Y tế thế giới (WHO) tại Việt Nam cho thấy, năm 2016 có khoảng 548.800 ca tử vong do mọi nguyên nhân thì trong đó tử vong do bệnh tim mạch là 172.300 ca, chiếm tỷ lệ cao nhất (31%). Số liệu cũng cho thấy, trong đại dịch Covid-19, những trường hợp tử vong do Covid-19 đều có bệnh lý nền như: tim mạch, tăng huyết áp, đái tháo đường hoặc các bệnh mạn tính khác. Chính vì vậy, phòng, chống các bệnh không lây nhiễm là chương trình y tế ưu tiên của quốc gia, trong đó kiểm soát yếu tố nguy cơ gây bệnh là quan trọng nhất và một trong những nguy cơ đó là do ăn thừa muối.

WHO ước tính mỗi năm có khoảng 4,1 triệu người trên thế giới tử vong do các bệnh liên quan ăn thừa muối. Điều tra năm 2015 cho thấy mức tiêu thụ muối của người Việt Nam trung bình/người/ngày là 9,4 gam (nam 10,5 gam và nữ là 8,3 gam), trong khi đó WHO khuyến cáo nên tiêu thụ muối xuống dưới 5 gam sẽ cứu sống 2,5 triệu người mỗi năm trên toàn cầu. Ăn nhiều muối đang là nguyên nhân làm tăng tỷ lệ mắc bệnh tăng huyết áp và tử vong do các bệnh tim mạch. Ở Việt Nam cứ 5 người trưởng thành thì có 1 người bị tăng huyết áp; cứ 3 trường hợp tử vong thì có 1 trường hợp do bệnh tim mạch.

Các đại biểu dự Hội thảo về giảm ăn muối để phòng, chống bệnh tật được tổ chức tại Đắk Lắk. Ảnh: Đ. Thi

Theo Tiến sĩ Ngô Thị Hải Vân (Viện Vệ sinh Dịch tễ Tây Nguyên), người bình thường giảm ăn muối không làm cho cơ thể bị thiếu muối; chỉ cần ăn thực phẩm tự nhiên hằng ngày cũng đã cung cấp đầy đủ lượng natri cho cơ thể vì thực phẩm tự nhiên có muối. Cơ thể bị thiếu muối chỉ xảy ra trong một số trường hợp đặc biệt như: người bị tiêu chảy nặng kéo dài, người lao động nặng nhọc trong điều kiện nắng nóng kéo dài nhiều giờ, vận động viên luyện tập cường độ rất cao trong thời gian dài... Cũng theo Tiến sĩ Ngô Thị Hải Vân, hiện nay sự hiểu biết của người dân về tác hại do ăn thừa muối còn hạn chế, vì vậy việc cấp thiết nhất hiện nay là tuyên truyền, vận động và thông tin đến người dân nhằm nâng cao nhận thức dẫn đến thay đổi hành vi để phòng, chống bệnh tật, hướng đến mục tiêu nâng cao sức khỏe toàn dân.

Để phòng bệnh, WHO hướng dẫn mọi người giảm ăn muối với thông điệp “Cho bớt muối – chấm nhẹ tay – giảm ngay đồ ăn mặn”. Hạn chế cho muối và gia vị chứa nhiều muối vào thực phẩm khi chế biến thức ăn; tăng cường ăn các món luộc, hấp thay cho các món kho mặn; hạn chế chấm và bỏ thói quen chấm ngập thức ăn vào nước chấm khi ăn, hãy pha loãng nước chấm khi ăn; không ăn trái cây chấm với muối; không nên rưới nước mắm, nước kho cá/thịt vào cơm; hạn chế ăn thực phẩm chế biến sẵn chứa nhiều muối. Bên cạnh đó, xây dựng điều kiện, môi trường hỗ trợ giảm ăn muối của người dân như: giảm ăn muối trong trường học (tổ chức bữa ăn bán trú giảm muối, truyền thông giáo dục học sinh, quản lý căn tin, tư vấn sức khỏe học sinh…); giảm muối tại cộng đồng (tập huấn, hội thảo cộng đồng, quản lý, tư vấn người bệnh tăng huyết áp, lồng ghép trong các buổi truyền thông, thăm hộ gia đình…); giảm ăn muối tại nhà hàng, quán ăn… Phối hợp giảm muối với quản lý bệnh tăng huyết áp và đái tháo đường tại các cơ sở y tế, đặc biệt là trạm y tế: tất cả bệnh nhân tăng huyết áp và đái tháo đường đều được tư vấn về ăn giảm muối; cung cấp thông tin về giảm muối khi sàng lọc tăng huyết áp và đánh giá nguy cơ tiểu đường tại cộng đồng. Xây dựng và thực thi quy định về dán nhãn, cảnh báo. Khuyến nghị/quy định về lượng muối tối đa/100 gam thực phẩm của một số thực phẩm phổ biến…

Phượng Vũ