Nobel văn học 2010: Vinh quang thuộc về Peru

Ngày 7-10, Viện hàn lâm khoa học Hoàng gia Thụy Điển đã công bố người đoạt giải Nobel Văn học 2010: nhà văn người Peru: Mario Vargas Llosa

Mario Vargas Llosa. (ảnh: Nobelprize)

Mario Vargas Llosa tên đầy đủ là Jorge Mario Pedro Vargas Llosa, sinh năm 1936 tại Arequipa, Peru. Ông nổi tiếng là nhà văn, nhà tiểu luận có ảnh hưởng rộng lớn đến văn đàn Mỹ Latin thế kỷ 20 và là một trong những nhà văn xuất sắc nhất hiện nay.
Ông Vargas Llosa bắt đầu nổi tiếng vào những năm 1960 với các tiểu thuyết như “The Time of the Hero”, “The City and the Dogs”, “The Green House” và “Monumental Conversation in the Cathedral”.... Trong đó cuốn: “The City and the Dogs” (Thành phố và những con chó”, 1963-1966), một tác phẩm giúp ông nổi tiếng và nhận được 2 giải thưởng: giải Biblioteca Breve và giải Crítica; tiểu thuyết này ngay lập tức được dịch sang hai mươi ngôn ngữ khác,

"The City and the Dogs". (ảnh: Amazon)

Ttrong tác phẩm, ông mô tả cuộc sống của các thiếu niên qua hình tượng các con chó và phản đối việc kỷ luật hà khắc mà các em phải chịu trước làn gió tự do thổi qua thành phố.

Riêng tác phẩm “The Time of the Hero”(Thời đại anh hùng, 1960), được xây dựng dựa trên những trải nghiệm của Vargas Llosa từ thời còn ở Học viện quân sự Leoncio Prado của Peru.

"The Time of the Hero". (ảnh: Fantasticfiction)

Cuốn tiểu thuyết này đã gây tranh cãi tại đất nước ông và các sĩ quan thuộc Học viện Quân sự Leoncio Prado từng công khai đốt hàng ngàn bản copy tác phẩm này. Trong "The Green House" (Căn nhà xanh, 1966), tác giả mô tả cuộc sống trong rừng rậm Peru và trong đô thị Piura. Một lần nữa, ông nhận được giải thưởng của các nhà phê bình và các giải văn học quốc tế Rómulo Gallegos năm 1967.

The Green House". (ảnh: Ellibroviejo)

Trong số các tiểu thuyết chính của Vargas Llosa, giới chuyên môn quan tâm đến "Monumental Conversation in the Cathedral” (Cuộc hội thoại trong nhà thờ, 1969), "Pantaleón y las visitadoras" (Pantaléon và các nữ khách, 1973) và quyển tiểu thuyết bán tự truyện "La tía Julia y el escribidor" (Dì Hulia và nhà văn quèn, 1977). Tác phẩm "Dì Hulia và nhà văn quèn" của Vargas Llosa từng được dịch sang tiếng Việt (Nhà xuất bản tác phẩm mới, 1986 - nay là Nhà xuất bản Hội Nhà Văn).

"La tía Julia y el escribidor" (ảnh: Ojodepoeta)

Quyển tiểu thuyết "La guerra del fin del mundo" (Chiến tranh và kết thúc của thế giới, 1982) viết về nền chính trị Brazil trong thế kỷ XIX thu hút nhiều độc giả, đặc biệt là ở châu Mỹ Latinh. Ngoài ra, Mario Vargas Llosa còn viết "Quién mató a Palomino Molero?" (Ai đã giết Palomino Molero,1986), "El hablador "(Người đang nói, 1987) và "Elogio de la madrastra" (Lời khen của mẹ ghẻ, 1988).

"El hablador" (ảnh: Amazon)

Năm 1995, ông đã được trao tặng giải thưởng Cervantes, giải thưởng vinh danh những nhà văn tại các nước nói tiếng Tây Ban Nha. Vargas Llosa từng giảng dạy ở một số trường ĐH ở Mỹ, các nước ở Nam Mỹ và châu Âu.
Tiểu thuyết của ông gồm tiểu thuyết hài, lịch sử, chính trị và kinh dị, một số đã được chuyển thể thành phim. Ngoài những tiểu thuyết, ông còn nổi tiếng với các thể loại khác nhau như báo chí, tiểu thuyết lịch sử, kịch mang nội dung chính trị…
Ủy ban giải Nobel cho biết, họ quyết định vinh danh cây bút 74 tuổi này "vì sự nghiên cứu của ông đối với những cấu trúc quyền lực cũng như các hình tượng văn học được xây dựng sắc sảo về sự kháng cự, nổi dậy và thất bại của cá nhân". Theo Thư ký thường trực Viện Hàn lâm Thụy Điển Peter Englund thì: Vargas Llosa là "một người kể chuyện tài năng tuyệt vời". Những quyển sách của ông thường phức tạp trong cấu trúc, chứa đựng những phối cảnh khác nhau, những giọng nói và thời điểm khác nhau. Vargas Llosa còn viết tất cả những điều này theo một cách mới. Ông đã giúp phát triển nghệ thuật kể chuyện.
Vargas Llosa còn đồng thời là nhà hoạt động chính trị tích cực. Ông từng ủng hộ nhiệt thành cuộc cách mạng Cuba do Fidel Castro lãnh đạo và từng tranh cử tổng thống Peru vào năm 1990 nhưng thất bại. Năm 1993, ông nhập quốc tịch Tây Ban Nha.
Vargas Llosa sẽ nhận huy chương, giấy chứng nhận và khoản tiền mặt trị giá 1,5 triệu USD  tại lễ trao giải sẽ diễn ra vào tháng 12 tới ở Stockholm, Thụy Điển. Ông là nhà văn Nam Mỹ đầu tiên mang chiến thắng về cho châu lục này sau huyền thoại văn học Colombia, Gabriel Garcia Marquez  với giải Nobel Văn học năm 1982 cho tác phẩm: “Trăm năm cô đơn”.