Góp phần khơi dậy nghệ thuật chèo truyền thống

Xuất phát từ niềm đam mê hát chèo và mong muốn giữ gìn những nét văn hóa đặc sắc của dân tộc Việt Nam nói chung, nghệ thuật đặc trưng sân khấu chèo của Thái Bình nói riêng, năm 2009, bà con xã Buôn Triết (Lak) đã tập hợp nhau thành lập đội văn nghệ hát chèo của xã.

Trong những năm qua, đội văn nghệ hát chèo xã Buôn Triết hoạt động khá đều đặn, thường xuyên mang tiếng hát, tiếng đàn làm phong phú đời sống tinh thần cho người dân địa phương. Từ 15 thành viên trong những ngày đầu thành lập, đội văn nghệ đến nay đã có 24 thành viên gồm đủ các lứa tuổi, thành viên cao tuổi nhất đến nay đã ngoài 70 tuổi, thấp nhất khoảng 30 tuổi. Ông Nguyễn Thế Tược, đội trưởng đội văn nghệ cho biết: “Người dân trong xã chủ yếu sống bằng nghề nông với việc trồng lúa nước là chính, vào vụ mùa thường rất bận rộn với công việc đồng áng, nên ban đầu đội hát chèo chỉ tổ chức sinh hoạt định kỳ mỗi tháng 1 buổi vào ngày 15 hằng tháng. Sau đó, với mong muốn tập được nhiều bài hát chèo hơn nữa để biểu diễn cho bà con trong xã được thưởng thức, nên mặc dù ngày ngày bận rộn với công việc đồng áng, các thành viên trong đội vẫn quyết tâm tăng sinh hoạt lên 3 buổi một tháng, cố định vào các ngày 10, 20 và 30 hằng tháng. Tuy chênh lệch nhau về tuổi tác song các thành viên đều rất tích cực tham gia các buổi sinh hoạt, miệt mài tìm kiếm những điệu chèo cổ để cùng nhau luyện tập…”

Khi đội đi vào hoạt động, các thành viên đã tự nguyện đóng góp tiền gây quỹ sinh hoạt và tập luyện. Các thành viên còn tự tìm tòi, sáng tạo ra những nhạc cụ phục vụ cho quá trình tập luyện như: nhị, sáo, đàn cò… giúp tiết kiệm được một phần chi phí. Đến nay, đội văn nghệ hát chèo xã Buôn Triết đã có 1 cây líu, 1 đàn cò, 1 sáo, 1 trống chèo, 1 đàn nguyệt, 1 đàn organ, 1 mõ (phách chèo) và có trang phục để biểu diễn. Bên cạnh đó, để các bài hát chèo được hấp dẫn hơn, đội chèo đã cử ra một thành viên chuyên tìm kiếm, sưu tầm tài liệu, lời bài hát, hình thức hát phù hợp. Nhờ vậy, nhiều bài hát chèo đặc sắc của dân tộc đã được tìm lại và biểu diễn, mang đến bất ngờ cho không ít người xem, nhiều trích đoạn của các vở chèo nổi tiếng như: “Lưu Bình - Dương Lễ”; “Đường về trận địa”; “Chiếc khăn thêu dở” v.v… đã để lại ấn tượng sâu sắc trong lòng những người dân nơi đây. Không dừng lại ở đó, một số thành viên lớn tuổi trong đội chèo còn có năng khiếu sáng tác lời mới, những bài chèo và một số bài hát dân ca mới phù hợp với thực tế địa phương nơi mình đang sống, đội chèo cũng đã biểu diễn cho bà con trong xã thưởng thức và nhận được nhiều sự đồng tình, yêu mến của bà con. Một số bài hát chèo tiêu biểu do đội tự sáng tác và biểu diễn như: “Tiếng hát chèo về đất Tây Nguyên”; “Buôn làng đổi mới”; “Hát về Buôn Triết quê tôi”; “Tâm tình người lính  cựu chiến binh”… Mỗi bài hát đều có một sắc thái riêng, song đều mang đậm đặc trưng của chèo Thái Bình, góp phần đưa tiếng hát chèo Thái Bình sống lại trong lòng mỗi người dân quê lúa nơi đây và ngay cả những lớp thế hệ trẻ sau này trên địa bàn xã Buôn Triết.

Không chỉ chú trọng tới việc sưu tầm, tập luyện, biểu diễn, đội văn nghệ hát chèo của xã còn đặc biệt chú trọng đến việc bồi dưỡng, truyền dạy cho các thế hệ sau, kế thừa và phát triển những tinh hoa của nghệ thuật chèo truyền thống, thông qua đó chuyển tải những nội dung mới, sát với cuộc sống hiện tại của địa phương. Hiện đội đang đào tạo cho 4 người ở độ tuổi 30, bước đầu đã cơ bản nắm được một số kỹ thuật hát, và cũng đã tham gia biểu diễn cùng đội.

Đánh giá về hoạt động của đội hát chèo xã trong những năm qua, bà Nguyễn Thị Vui, Phó Chủ tịch UBND xã cho biết: “Từ ngày nhận được quyết định thành lập của UBND xã, đội văn nghệ hát chèo của xã hoạt động khá đều đặn và đã từng bước khẳng định được mình. Hiện nay nhiều làn điệu hát chèo của dân tộc, của quê hương Thái Bình đã được các thành viên trong đội văn nghệ tìm ra và thể hiện khá tốt, góp phần làm phong phú đời sống tinh thần cho bà con địa phương, đồng thời góp phần khôi phục và phát huy giá trị di sản văn hóa dân tộc”.

Vy Thủy