Đặc sản quà tặng của miền Trung - Tây Nguyên

Đây là những đặc sản quà tặng có sự độc đáo riêng biệt của các vùng miền của Việt Nam được so sánh đối chiếu với các đặc sản quà tặng của các quốc gia trong toàn châu Á, bao gồm: Bánh đậu xanh Hải Dương, Chè Thái Nguyên, Sâm Ngọc Linh, Cà phê Buôn Ma Thuột, Bánh tráng phơi sương Trảng Bàng Tây Ninh, Bánh phồng sữa dừa Bến Tre, Tiêu Phú Quốc, Quế Trà Bồng...Trong các đặc sản quà tặng được ghi nhận kỷ lục nói trên có đến ba món là đặc sản xuất xứ từ vùng Nam Ngãi và Tây Nguyên. Sâm Ngọc Linh là sản phẩm đặc hữu của Quảng Nam và Kon Tum. Người Xơ Đăng đã biết đến cây thuốc này với tên gọi là “thuốc dấu”. Nó còn có nhiều tên gọi khác là sâm đốt trúc, sâm K5. Trong chiến tranh, Ban Dân y Khu V đã thấy và đưa vào danh mục cây thuốc quý của ngành dược phục vụ kháng chiến. Từ ngày phát hiện đến nay, nó là cây thuốc được nhiều người, nhiều nhà khoa học về sinh vật học, dược học chú ý. Sâm Ngọc Linh được cho là một trong những loại sâm tốt nhất thế giới bởi hàm lượng saponin cao và nhiều hoạt chất có tác dụng chữa bệnh và bổ dưỡng sức khỏe. Hiện nay, sâm Ngọc Linh đã trở thành thứ hàng hóa đắt giá, mang lại lợi ích kinh tế không nhỏ cho hai tỉnh Quảng Nam và Kon Tum. Với bà con ở núi rừng Nam Trà My, đây là cây “xóa đói giảm nghèo”. Một ký sâm tươi thời giá hiện nay lên đến 50 triệu đồng. Sản phẩm sâm Ngọc Linh gồm rượu ngâm sâm, sâm ngâm mật ong, các loại thuốc chế biến từ củ sâm, nước uống giải khát từ lá sâm... Một lọ sâm nhỏ ngâm mật ong của Công ty Dược Quảng Nam hiện bán ra thị trường với giá 1,2 triệu đồng.

Củ sâm Ngọc Linh, sản phẩm đắt giá hiện nay.

Quế là một loại cây trồng rất quan trọng của người Cor. Người Cor trồng quế bạt ngàn, nhưng chỉ dành lại một vài mẩu quế nhỏ để dùng trong gia đình, để chữa bệnh, còn hầu hết quế trồng ra để bán. Chính mặt hàng quế độc đáo dẫn đến sự thịnh hành trong giao lưu buôn bán giữa người Cor với người Việt. Quế vùng người Cor ở Trà Bồng, Trà My gọi chung là quế Quảng. Với người Cor, quế là cây trồng quen thuộc, đến nỗi nói đến người Cor là nói đến cây quế. Ở vùng Cor từ xa xưa quế đã được trồng thành rừng. Nhờ quế mà đồng bào có nhiều vật dụng cho sự sinh tồn của mình. Người Cor có phong tục khi sinh con thì trồng một cây quế non để lại cho con, khi con lớn thì quế cũng đã lớn, khi lấy vợ lấy chồng thì được chia cho một số gốc quế để làm của sinh sống. Đến vùng người Cor bây giờ, người ta còn thấy các loại áo dài lễ bằng lụa là, các loại mâm đồng thau, ché rượu bằng gốm sứ…chính là những hàng hóa mà từ xưa người Cor, có được nhờ đổi quế với người Việt, người Hoa. Từ cây quế, đồng bào Cor đã tạo ra nhiều sản phẩm như tăm, bình hồ lô, hộp đựng đồ trang sức, hương quế...Đồng bào Cor khai thác vỏ quế tạo thành quế kẹp, quế ống cung cấp cho các cơ sở thu mua xuất khẩu, thu được nguồn lợi không nhỏ.

Các sản phẩm mỹ nghệ làm từ thân cây quế.

Cà phê là loài cây chiếm vị trí độc tôn trong cơ cấu cây trồng ở Dak Lak và chiếm đến 60% sản lượng cà phê của Việt Nam. Cà phê đã đem lại sự ấm no, trù phú cho vùng đất đỏ bazan này. Cà phê Buôn Ma Thuột nổi tiếng thơm ngon, được ưa chuộng bởi người tiêu dùng trong và ngoài nước. Có rất nhiều hãng sản xuất cà phê nổi tiếng tại Buôn Ma Thuột như Trung Nguyên, Mêhycô, Nam Nguyên, An Thái... không chỉ nổi tiếng trong nước mà đã vươn ra nhiều nước trên thế giới. Nhiều hình thức quảng bá thương hiệu cà phê được tổ chức, trong đó Lễ hội Cà phê là hoạt động ấn tượng nhất của Thủ phủ cà phê Buôn Ma Thuột với hoạt động đặc sắc như Hội chợ - triển lãm chuyên ngành cà phê và sản phẩm thương hiệu Việt, hội thi pha chế cà phê, quy trình, các thức chế biến cà phê, sản xuất, hành trình du lịch cà phê,... Bất cứ ai khi đến với Buôn Ma Thuột đều muốn đem về cho mình một phần quà chính hiệu đóng mác “cà phê Buôn Ma Thuột”.

Trong lịch sử, vùng đất Miền Trung và Tây Nguyên vốn nổi tiếng về các đặc sản hàng hóa. Các hội chợ quảng bá sản phẩm, giới thiệu nông sản, hàng thủ công mỹ nghệ, dược phẩm, quế và sâm xứ Quảng, Cà phê Buôn Ma Thuột luôn có mặt, hấp dẫn người tiêu dùng và các doanh nghiệp. Ngày nay, một số sản phẩm như sâm Ngọc Linh, Quế Trà My, Trà Bồng, Cà phê Buôn Ma Thuột được ghi tên vào Danh mục đặc sản quà tặng bởi Tổ chức Kỷ lục châu Á. Đó là niềm tự hào của người dân miền Trung – Tây Nguyên.

Tấn Vịnh