Tranh thêu chữ thập – thú chơi đầy tính nghệ thuật

Có mặt tại Dak Lak trong hơn hai năm trở lại đây, nhưng thêu chữ thập đã và đang trở thành một thú chơi đậm chất nghệ thuật, thu hút đông đảo chị em, nhiều cửa hàng trưng bày và bán dụng cụ phục vụ thú chơi này cũng ra đời.

Thêu chữ thập hay còn gọi là X-stitch là phương pháp thêu trên những loại vải thô có chia các ô đều để các mũi thêu có thể thành hình chữ thập một cách đều đặn. Hiện nay tranh thêu chữ thập rất phổ biến ở Việt Nam. Cách thêu đơn giản nên ai cũng có thể thêu được. Mẫu mã đậm chất dân tộc nhưng cũng không kém phần hiện đại. Có thể dùng làm quà tặng sinh nhật, quà thôi nôi hoặc quà tặng tân gia, hay đơn giản chỉ là một món đồ trang trí trong nhà. Hiện nay đã có công nghệ tiên tiến hiện đại nên tranh thêu đã được in sẵn không cần phải nhìn mẫu để thêu nên tranh thêu chữ thập đã có sự phát triển rõ rệt. Chị Lê Thị Kiều, một chủ cửa hàng bán tranh thêu, mẫu thêu trên đường Phan Chu Trinh (TP. Buôn Ma Thuột) cho biết, trong một bức tranh thêu chữ thập thường có 4 kiểu thêu: full stitch (thêu chữ thập), half stitch (thêu nửa), back stitch (thêu viền) và french knot (thêu thắt nút). Để có thành phẩm thêu đẹp, chị Kiều chia sẻ kinh nghiệm: người thêu phải thêu vừa tay, không rút chỉ mạnh quá làm cho mất hình dáng chữ xx, các chữ x thêu đúng vào 4 lỗ của 1 ô vuông thì chữ x sẽ vuông vắn, đẹp.

Thông thường chỉ thêu được sắp 6 sợi một, khi thêu phải rút từng sợi, dùng 2 ngón tay, cầm vào đầu 1 sợi chỉ và rút thẳng tay, sợi chỉ sẽ được rút ra mà không bị rối. Đối với mỗi loại vải thì số lượng sợi chỉ thêu yêu cầu là khác nhau, thông thường vải aida 14 cần thêu 2 sợi chỉ, vải aida 11 cần thêu 3 (hoặc 4) sợi chỉ. Trước khi bắt đầu thêu, nên tìm hiểu kỹ để biết rõ cỡ vải định thêu và số chỉ cần thêu. Tìm tâm cho bức tranh thêu chữ thập bằng cách gấp tư miếng vải, trên mẫu thêu cho sẵn cũng có tâm bức tranh, đó là giao điểm của 2 mũi tên trên sơ đồ, có thể thêu từ tâm bức tranh, như thế bảo đảm bức tranh thêu sẽ nằm chính giữa mảnh vải.

Để hoàn thành một bức tranh thêu chữ thập đòi hỏi người thêu phải rất kiên nhẫn và khéo léo.

Không chỉ tại TP. Buôn Ma Thuột, hình thức thêu tranh chữ thập cũng đã xuất hiện tại nhiều địa phương trong tỉnh. Do cách thêu đơn giản, vật liệu thêu không quá đắt nên đã thu hút được rất nhiều người “chơi”. Nội dung tranh thêu cũng đa dạng, đủ đáp ứng được mọi sở thích, nhu cầu của người thêu. Chẳng hạn mẫu Bức tranh Cửu ngư quần hội mang vẻ đẹp lấp lánh với hình ảnh chín chú cá lớp vẩy vàng óng, vẻ đẹp tinh khôi, ngát hương của hoa sen thơm ngát, vẻ đẹp rực rỡ đài các của hoa mẫu đơn. Bức tranh Cửu ngư quần hội với chín chú cá chép quây quần bơi lội trong đầm sen hoặc bên hoa mẫu đơn khoe sắc mang ý nghĩa sâu sắc được người Việt Nam trọng vọng. Tranh thêu chữ thập về tình cảm gia đình luôn được mọi người yêu thích và trân trọng. Tranh thêu Chữ Lộc được nhiều người yêu thích và treo trong nhà. Tranh thêu chữ Lộc mang ý nghĩa hy vọng tài lộc tấn tới. Người ta tặng nhau chữ Lộc như lời chúc thành đạt, may mắn và thịnh vượng. Và đây là nét đẹp văn hóa của con người Việt Nam. Đặc biệt, tranh thêu chữ thập thể hiện tình cảm thương yêu khăng khít giữa các thành viên trong gia đình, sự trân trọng và lòng biết ơn của con cái đối với cha mẹ, tấm lòng yêu thương, chăm lo của cha mẹ với con cái được rất nhiều người chơi lựa chọn… Chị Lê Thanh Thảo (xã Ea Bông, huyện Krông Ana) chia sẻ, để hoàn thành một bức tranh thêu chữ thập mất rất nhiều thời gian, thế nên tranh thêu chữ thập trở thành một món quà ý nghĩa mà mỗi người dành tặng đối tượng của mình. Món quà ấy ghi dấu sự thành tâm và tấm lòng yêu thương của người tặng.

Theo Wikipedia, thêu chữ thập là một trong những hình thức lâu đời nhất của nghề thêu và có ở khắp nơi trên thế giới. Thêu chữ thập đã xuất hiện từ cả ngàn năm trước, gần như là ở khắp thế giới. Người ta đã tìm thấy những họa tiết thêu chữ thập trên tấm trang trí bàn thờ Chúa trời ở Jelusalem, trên trang phục các thổ dân da đỏ châu Mỹ, trên đồ trang sức của thổ dân châu Úc, trên hoàng bào của vua Trung Quốc và trên… gấu váy của cô gái H’mông Việt Nam. Tuy nhiên, thêu chữ thập mới phát triển thành loại hình tranh thêu nghệ thuật vài thập kỷ gần đây. Khởi nguồn từ châu Âu, loại hình này đã nhanh chóng được lan sang châu Mỹ và châu Á, phát triển mạnh tại Nhật Bản, Hàn Quốc và Trung Quốc. Nhiều bảo tàng truyền thống trưng bày những mẫu quần áo được trang trí bằng thêu chữ thập, đặc biệt là ở châu Âu và châu Á.

Giang Nam