Thơm ngon món heo quay mắc mật Ea Siên

Thịt heo quay là sản vật không thể thiếu dùng trong các nghi lễ mà còn là món ăn đặc sản với hương vị độc đáo của người Tày,  Nùng. Đến nay, người đồng bào các dân tộc phía Bắc ở Ea Siên (thị xã Buôn Hồ) vẫn giữ được món ăn truyền thống này khiến ai một lần đến đây thưởng thức đều nhớ mãi.

Để heo chín đều, giòn phải có kinh nghiệm quay.

Điều hấp dẫn nhất với người thưởng thức món thịt heo quay lá mắc mật là hương vị đậm đà, thơm ngon. Heo quay Ea Siên ngon bởi sự béo ngậy và vị ngọt của thịt, màu vàng hấp dẫn và cái giòn của da, đặc biệt là hương vị riêng biệt của lá mắc mật. Để có một con heo quay ngon cũng rất kỳ công, sau khi mổ, làm lông, sạch sẽ, người ta cho lá mắc mật tẩm gia vị, mắm, muối, bột ngọt, quả mắc mật phơi khô giã nhỏ, cùng với rau húng, sả nguyên cây vào bụng heo, khâu lại dùng thanh sắt lớn xâu từ miệng đến đuôi con heo và đem lên lò quay. Heo quay ngon nhất là khoảng 20 – 40 kg, quay xong một con mất khoảng 2 – 4 giờ tùy lớn hay nhỏ. Thịt heo quay đạt yêu cầu hay không phụ thuộc nhiều vào bàn tay khéo léo của người quay. Khi quay heo không để gần lửa quá dễ bị nứt da, mọi người thay nhau quay, vừa quay người ta vừa phết đều mật ong pha nước lã lên con heo. Mật ong làm cho da heo vàng rộm giòn tan và giữ cho heo khi quay nóng không bị nứt da; đồng thời dùng khăn lau mỡ chảy ra để tránh mùi khét. Muốn xem thịt heo đã chín hay chưa, dùng một thanh sắt nhỏ chọc vào con heo thấy nước rỉ ra mầu sẫm là được. Heo quay đã chín, da vàng đều từ đầu đến chân, tỏa mùi thơm, của thịt hòa quyện với lá mắc mật rất hấp dẫn. Miếng thịt heo quay ngon là thịt vừa chín tới, da vàng rộm, giòn tan. Khi chặt thịt, người ta dùng vá múc nước sốt trong bụng con heo vì nước này thơm ngon nhờ mùi vị đặc biệt của các loại gia vị, nhất là lá mắc mật nhồi bên trong.

Ở Ea Siên, heo quay mắc mật phổ biến trong sinh hoạt tâm linh, đặc biệt là trong các dịp cưới hỏi, lễ hội Hảng Pồ, và là món không thể thiếu để đãi khách của đồng bào nơi đây. Vợ chồng anh Nông Văn Thiện, chị Nông Thị Hà người dân tộc Tày (thôn 1) đã 3 đời làm nghề quay heo, mỗi ngày anh chị bán được 2 – 3 con heo quay. Chị Hà chia sẻ: để có con heo quay ngon, thịt chín đều, da không bị nứt phải có kinh nghiệm, lúc đầu lửa to sau giảm dần cho da heo nổi màu vàng nhạt, rồi lại cho lửa to dần và phải quay liên tục không nghỉ tay từ đầu đến cuối. Sau khi heo chín, anh Thiện xẻ thịt theo chiều ngang con heo thành 4 phần, tùy yêu cầu của khách, heo được xẻ thành từng miếng hoặc chặt nhỏ. Theo anh, để có miềng thịt ngon phải chặt dứt khoát, khéo léo sao cho da vẫn dính vào thịt, và phải giữ được nước trong bụng con heo để ăn cùng với thịt. Dĩa thịt heo thơm ngon bốc khói ai nhìn cũng thòm thèm, ăn kèm với lá mắc mật, chấm muối tiêu xanh, mùi thơm của thịt kết hợp với vị đắng, giòn của lá mắc mật tạo nên hương vị đậm đà khó quên. Để giảm độ ngấy của thịt heo quay, người ta thường ăn cùng với bánh hỏi và nước lèo. Ai đã đến Ea Siên đừng quên thưởng thức món heo quay mắc mật.

Minh Chi