Món “ram mít” của ngoại

Ngày ấy quê tôi nghèo xơ xác. Những năm hạn hán, bão lụt gây mùa màng thất bát, người dân quê tôi thường phải ăn khoai, ăn sắn để trừ cơm. Cho nên, trong mỗi vườn quê đều có trồng dăm ba cây mít lấy quả ăn trong những ngày thiếu đói, giáp hạt.

Bà ngoại tôi là một “chuyên gia” chế biến quả mít thành những món ăn hấp dẫn như mít non luộc xắt phay chấm mắm ruốc, mắm cái hoặc làm gỏi mít; mít già xắt phơi khô để ghế (xáo) cơm; mít chín ngào gói trong mo cau cất nơi gác bếp là thứ “kẹo dẻo” khiến trẻ con luôn mê mẩn hoặc là món mít hông rất thơm ngon. Tuy nhiên, thời thơ ấu, tôi thích nhất là  món ram từ hạt mít do của ngoại tôi chế biến. Để làm món mít ram, ngoại tôi thường dùng dao xếp rạch một  đường dọc theo chiều dài hạt mít sau đó rửa sạch  cho vào nồi luộc và vớt ra để nguội. Rồi ngoại dùng dao xếp lột vỏ lụa của từng hạt mít. Đem hạt mít này cho vào cối giã nát sau đó lấy muỗng múc ra thau và dùng đũa bếp đánh cho tơi ra. Bấy giờ bà mới trộn các loại gia vị như tiêu bột, mì chính, muối hầm với tỷ lệ ước lượng theo kinh nghiệm của bà. Công đoạn này có tính chất quyết định phẩm chất của món ram mít. Sau khi trộn cho các loại gia vị thấm đều, bà lấy bánh tráng mỏng, gói hỗn hợp này kèm với hành tím xắt nhỏ, lá ngò tây rồi cuốn lại thành những cuốn ram vừa phải. Bà lấy xoong đổ dầu phụng (lạc) phi hành tỏi cho thơm rồi cho những cuốn ram mít vào rán vàng trông rất hấp dẫn.

Món ram do ngoại làm khi ăn có vị bùi, béo, thơm tho và lạ miệng nên rất hấp dẫn với người ăn, nhất là lứa tuổi học trò của chúng tôi ngày ấy. Ngày nay, đời sống kinh tế của cư dân quê tôi cũng khá dần lên, cảnh những nồi cơm ghế mít thơm lừng, những nồi mít hông thơm ngào ngạt, những cuốn ram mít vàng óng, đậm đà  hương quê do những bà mẹ quê chế biến cũng đã mất dần. Ngày nay, nhớ quê, thi thoảng anh em chúng tôi cũng “biến tấu” món ram này, cho thêm nhân tôm, thịt hoặc nhộng tằm để tăng phần thơm ngon hấp dẫn, song, vẫn không bằng món ram của ngoại  được ăn từ thuở hàn vi.

Khánh Loan