Những món ngon từ vị chua trái sấu

Vào mùa hè, khoảng chừng từ tháng 5 đến tháng 8 cũng là mùa sấu đến, khi nấu món canh chua cá, thịt lợn băm nếu cho vào quả sấu tươi vào thì sẽ có vị ngon hơn rất nhiều bởi vị chua của sấu thanh mát, chứ không chua gắt như quả me, quả dọc hay tai chua... Chính vì vị chua của quả sấu ngon nên không ít gia đình đã dùng cách trữ một ít quả sấu xanh trong ngăn đá tủ lạnh để dùng chế biến dần quanh năm khi mùa sấu qua đi.

Ngoài các món canh chua ra thì món canh rau muống luộc nếu “đi kèm” với vị chua của quả sấu cũng sẽ rất hợp. Sau khi luộc chín, vớt rau ra rồi bỏ vài quả sấu vào nấu cho chín mềm, dầm ra, nêm chút muối lạt, bột ngọt là tạo thành một món canh ngon mát. Vị chua thanh mát của món canh rau muống luộc trong bữa cơm hằng ngày mà ăn kèm với chén cà pháo muối chua, cùng chén nước mắm ngâm sấu với tỏi ớt dùng chấm rau muống luộc thì ngon tuyệt.

Quả sấu tươi là nguyên liệu, gia vị góp phần làm nên nhiều món ăn ngon.

Để chế biến món sấu ngâm nước mắm tỏi ớt, bắt buộc phải là quả sấu tươi, chứ sấu đã trữ đông trong tủ lạnh khi lấy ra không thể làm được món này. Sau khi lựa những quả sấu xanh không bị dập, hay trầy xước, cạo vỏ rồi ngâm nước lạnh cho phai bớt phần nhựa chát; tiếp đó, sấu được khía dăm ba đường trên thân quả, rồi xếp vào hũ, cắt ớt lẫn cùng những tép tỏi đã bóc vỏ. Phần nước mắm nguyên chất, có bỏ thêm chút đường phèn, cho vào xoong đun xôi lên, tắt bếp để nước mắm nguội, sau đó trút vào hũ sấu. Qua khoảng 5 ngày là hũ sấu ngâm nước mắm tỏi ớt có thể dùng được. Để món này ăn giòn, không bị lên men và ăn được quanh năm người ta bảo quản trong ngăn mát tủ lạnh.

Một món nữa nếu không có quả sấu sẽ kém ngon nếu cho các vị chua khác, đó là món vịt om sấu. Nguyên liệu chính để làm nên món này, ngoài thịt vịt, khoai sọ (có thể dùng khoai môn), các loại gia vị là: sả, ớt, hành khô, mắm, muối, bột ngọt, rau thơm..., thì không thể thiếu vài quả sấu xanh. Khi chế biến món này, để đạt tới độ ngon, hấp dẫn thì người đầu bếp phải biết định lượng sao cho vị chua vừa phải, nếu cho nhiều quả sấu vào món ăn chua quá sẽ mất ngon, không còn cảm nhận được sự thanh mát ngọt ngào của thịt vịt nữa.

Món vịt om nếu thiếu vị chua của sấu sẽ kém ngon.

Ngoài việc là thứ gia vị phụ trợ không thể thiếu được trong các món ăn kể trên, từ lâu quả sấu xanh còn khiến rất nhiều người biết tới khi nó là nguyên liệu để làm nên món ô mai ăn vặt. Ô mai sấu có nhiều vị: chua, cay, mặn, ngọt. Người ta có thể chế biến ô mai khi quả sấu đã già, cùi dày, nhưng món ô mai ngon nhất phải kể tới là lúc sấu còn bao tử, nghĩa là quả non, hạt chưa cứng, khi thưởng thức sẽ ăn được cả hạt.

Món giải khát nước sấu mát lành, ngọt ngào cũng được chế biến từ nguyên liệu là quả sấu tươi luôn chiếm được “cảm tình” của rất nhiều người. Món sấu ngâm đường để pha chế thành món nước sấu cũng dễ làm. Chỉ cần gọt vỏ quả sấu, ủ với đường phèn, khi đường ngấm vào quả chừng sau dăm bảy ngày là có thể dùng được. Tuy nhiên, để làm được một hũ sấu ngâm đường ngon, chuẩn vị, để cả năm không bị lên men, thì không phải ai cũng rành, mà nó đòi hỏi phải có chút kỹ thuật, kinh nghiệm.

Trịnh Viết Hiệp