Sơ cứu hạ canxi máu

Canxi đóng vai trò rất quan trọng trong nhiều hoạt động của cơ thể như tham gia vào quá trình co cơ, dẫn truyền thần kinh, giải phóng các hormon và đông máu. Ngoài ra nó còn tham gia vào quá trình điều hòa nhiều enzym khác nhau của cơ thể. Do vậy nếu thiếu canxi, rất nhiều chứng bệnh nguy hiểm có thể xảy ra.

Dấu hiệu nhận biết hạ canxi

Hạ canxi máu thường gặp ở những người ăn thức ăn thiếu canxi; cơ thể giảm khả năng hấp thu canxi do thiếu vitamin D; mắc hội chứng giảm hấp thu mạn tính; rối loạn nội tiết; giảm albumin máu, tăng phosphat máu hoặc dùng kháng sinh nhóm aminosid...

Co rút tay là một trong những triệu trứng của hạ canxi máu. Ảnh: TL

Hạ canxi khởi đầu bằng cảm giác tê bì ở đầu chi, lưỡi, quanh miệng và cảm giác hồi hộp, lo âu, mệt mỏi. Sau đó, là chuột rút, co thắt các thớ cơ ở đầu chi... Đặc biệt thấy rõ khi bị gõ vào cơ hay khi thở nhanh và sâu, hoặc khi bị thắt như garô ở chi. Co thắt cơ ở tay tạo hình dáng kiểu bàn tay đỡ đẻ hoặc duỗi cứng đùi, cẳng chân và các ngón gây khó cử động chi.  Đồng thời, hạ canxi cũng làm co thắt các cơ vùng mặt và các cơ toàn thân gây đau đớn; co thắt các cơ hô hấp gây khó thở, hoặc hoa mắt, tiểu buốt, chướng bụng, đục thủy tinh thể... Trong những trường hợp nặng hơn có thể gây co giật toàn thân hoặc khu trú. Xét về mặt y học, khi canxi máu bị giảm sẽ thấy có các dấu hiệu tetanie, trousseau, chvostek..., xét nghiệm máu thấy calcium < 8 mg%, điện tim có QT kéo dài, PaCO2 giảm do tăng thông khí...

Thông thường cơn hạ canxi cần có những kích thích mới biểu hiện rõ, ví dụ như cãi nhau, tức giận, buồn bã, căng thẳng, mệt mỏi hoặc cảm sốt...

Sơ cứu khi bị hạ canxi máu

Khi gặp trường hợp người bị hạ canxi máu, những người xung quanh phải giữ bình tĩnh, đỡ bệnh nhân rồi đưa vào chỗ thoáng mát để nghỉ ngơi. Tiếp đến, vỗ nhẹ 2 bên má người bệnh để giữ cho người bệnh tỉnh táo (nếu ngất lâu hãy thử ấn huyệt nhân trung ở giữa mũi và miệng). 

Trường hợp người bệnh có mang theo canxi viên dạng sủi thì pha 1 viên vào 1 cốc nước, đợi thuốc tan hết thì đưa cho người bệnh uống. Nếu 2 hàm răng người bệnh cứng lại không mở ra được thì bắt buộc phải dùng thìa bón vào miệng bệnh nhân, hoặc vỗ mạnh 2 bên má cho bệnh nhân tỉnh lại để uống thuốc. Nếu người bệnh không mang theo viên canxi dạng sủi thì nên nhanh chóng đưa người bệnh đến cơ sở y tế gần nhất để được xử trí kịp thời.

Cách phòng ngừa chứng hạ canxi máu

Việc điều trị cấp cứu người bị hạ canxi máu là tiêm ngay vào tĩnh mạch các dung dịch canxi chlorua hay gluconat. Còn về lâu dài, để phòng ngừa chứng hạ can xi máu cần thực hiện chế độ ăn giàu canxi, chẳng hạn như, thường xuyên sử dụng các thực phẩm: tôm, cua, ốc, nghêu, sò, mực, trứng, sữa…; tắm nắng dưới ánh nắng mặt trời vào buổi sáng để da tổng hợp vitamin D; tránh các kích thích từ bên ngoài vì dễ gây khởi phát cơn hạ canxi nếu bản thân có hạ canxi tiềm tàng. Đặc biệt, chỉ nên dùng viên canxi bổ sung khi có chỉ định của bác sĩ.

K.D (tổng hợp)