Những phát minh tiêu biểu trong lĩnh vực y học thế giới 2011

Kết thúc năm 2011, tạp chí Khoa học phổ thông (PS) của Mỹ đã bình chọn và công bố những phát minh tiêu biểu trong năm, trong số này có các phát minh liên quan đến lĩnh vực y học đã và đang được ứng dụng thành công trong cuộc sống.

1. Phương pháp mới kiểm tra tổng thể chức năng gan
Theo số liệu thống kê, có khoảng 1/4 trong số 13 triệu bệnh nhân HIV/AIDS hoặc lao trên quy mô toàn cầu hiện nay không phải tử vong vì những căn bệnh mà họ đang mắc phải mà lại chết vì các biến chứng gan trong quá trình điều trị. Để hạn chế tử vong, việc chẩn đoán sớm biến chứng về gan để có biện pháp can thiệp kịp thời đóng vai trò quan trọng. Hiện nay phương pháp chẩn đoán phải cần đến bơm plastic giá 1.000 USD, chip máy tính 100 USD và máy hiển vi giá 30.000 USD. Điều này hoàn toàn không khả thi đối với các nước đang phát triển vì vậy các nhà khoa học vừa nghiên cứu và cho ra đời phép thử test mới, tất cả tích hợp trong một con chip nhỏ có tên là Phép thử tổng thể các chức năng gan (All Liver- Funtions Test), hay phòng thí nghiệm trong một con chip, giá chỉ có 0,05 USD/chip. Chỉ cần một giọt máu người bệnh nhỏ lên con chip bằng giấy cỡ một con tem, 15 phút sau nó thay đổi màu sắc, hiển thị kết quả và cho biết gan khỏe hay yếu, mắc bệnh gì. Dự kiến ngay trong năm 2012, loại chip nói trên sẽ được đưa vào sử dụng tại Ấn Độ.

2. Trang phục dùng cho người loãng xương
Hãng Argo Medral Technologies của Đức vừa nghiên cứu thành công một loại trang phục thay cho xe lăn dành cho trên 5 triệu người tàn tật trên thế giới đang phải dùng xe lăn, nhất là nhóm người có tỷ trọng xương thấp, máu lưu thông kém không tự đi lại được, có tên là ReWalk, có hệ thống máy tính đi kèm kiểm soát các hoạt động của con người và truyền các tín hiệu tới cho các khớp nơi được trang bị các môtơ, giúp cho người bệnh có thể đứng lên đi lại được bình thường.

3. Bác sĩ "robot" làm nhiệm vụ cấp phát thuốc
Theo thống kê, lỗi ngành y gây thiệt hại ít nhất 3,5 tỷ USD mỗi năm, ảnh hưởng tới số phận của ít nhất 1,5 triệu bệnh nhân. Để giảm thiểu những thiệt hại không đáng có này, Trung tâm y học UCSF, ĐH California vừa phát minh các rôbốt làm nhiệm vụ cấp phát thuốc thay cho con người. Những rôbốt này có nhiệm vụ xác minh, phân loại, đóng gói và phát thuốc tới cho toàn bộ các bệnh nhân trong bệnh viện. Trung bình, mỗi rôbốt kiểu này có thể quản lý cấp phát tới trên 1,7 triệu toa thuốc với độ chính xác tới 100%.

4. Băng dán y học thông minh 3M
Các loại băng dán y học hiện đang được sử dụng có nhược điểm là kết dính cao do có chứa hợp chất tên là acrylate, thậm chí nó còn gây liên kết cả với da người nên khi thay băng rất đau. Nhằm khắc phục tình trạng này, công ty chuyên sản xuất dụng cụ y học Simon Fung của Malayxia đã nghiên cứu và cho ra đời một loại băng dán thế hệ mới có tên là 3M Kind Removal Silicone Tape có thể tự bong, hoặc tháo ra dễ dàng, không gây đau, thậm chí có thể dùng lại nhiều lần.

5. Thiết bị nuôi trồng da nhân tạo
Hãng Avita Medical (Australia) vừa phát minh ra một bộ kit y học có tên là Recell Spray-On Skin, gọi tắt là Recell, có khả năng nuôi trồng được da để trị các bệnh liên quan đến da, đặc biệt là bỏng. Thay vì chờ nuôi trồng da trong phòng thí nghiệm, người ta chỉ cần tới các mẫu nhỏ tế bào sừng và tế bào biểu bì của bệnh nhân thì sau đó sẽ tạo được loại dịch huyền phù để phun lên vị trí da bị bỏng. Chỉ cần 20-30 phút là tạo đủ tế bào da chữa cho vết thương lớn gấp 80 lần vị trí da bị bỏng. Giá thành bộ kit tạo da này chỉ có 20 USD (trên 400.000 đồng). Lợi thế của  nó là nhanh, rẻ, giúp cho người bệnh giảm đau, và không bị cơ thể đào thải như thường gặp ở da hiến tặng do không hợp cách. Bộ kit này đã được phê duyệt và bán tại châu Âu, Australia, Canada và tới đây sẽ được thương phẩm tại Mỹ.

6. Vòng đeo tay y học
Hãng Bluetooth Jawbone vừa tung ra thị trường một thiết bị đặc biệt có tên là Jawbone Up, vừa làm vật trang trí lại có tác dụng hiển thị tình trạng sức khỏe con người. Nó có thể cho biết lượng calo cơ thể cần, lượng calo đầu vào, các chỉ số sức khỏe khi ngủ, bước đi khi chạy... và truyền các thông số này tới cho các thiết bị điện tử cầm tay giúp con người biết được các thông tin quan trọng. Jawbone Up được trang bị một pin ép, 2 đèn LED, một máy gia tốc, một bộ xử lý và các chi tiết cần thiết khác.

7. Thiết bị phát hiện nhanh bệnh đục thủy tinh thể
Các chuyên gia Viện Công nghệ Massachusetts Mỹ (MIT) vừa phát minh một loại thiết bị phát hiện nhanh bệnh đục thủy tinh thể có tên là CATRA, mang lại niềm vui cho hàng triệu người đang mắc phải căn bệnh này trên thế giới hiện nay. CATRA thực chất là một thiết bị gắn kèm với điện thoại thông minh. Nguyên lý thao tác CATRA tương đối đơn giản người bệnh chỉ cần nhìn vào thị kính trên màn hình của điện thoại di động, sau đó thị kính (eyepiece) sẽ truyền đi một chùm ánh sáng vào mắt người bệnh. Khi hình ảnh mờ hiện ra, cho biết chùm ánh sáng đã phát hiện ra vị trí bị bệnh, tiếp đó người bệnh nhấn một nút trên thiết bị CATRA, thiết bị sẽ dò tìm vị trí đục thuỷ tinh thể và cho biết thực trạng của người bệnh. Với thiết bị CATRA, người ta có thể chẩn đoán chính xác vị trí, kích thước hình dạng và mật độ "đám mây" trong mắt gây bệnh đục thuỷ tinh thể để có biện pháp can thiệp kịp thời.

8. Bộ kit y học đa năng
   Bộ kit y học đa năng có tên là Medik là sản phẩm mới của nhóm chuyên gia do ông J. Gomez Marquez ở Viện Công nghệ Massachusetts (MIT) của Mỹ nghiên cứu phát minh. Đây thực chất là bộ đồ nghề đa năng dùng cho các bác sĩ công tác ở những vùng sâu vùng xa, nơi không có điện, hoặc thiếu các cơ sở vật chất ban đầu. Medik gồm rất nhiều chi tiết, vật dụng có thể giúp bác sĩ tác nghiệp hiệu quả trong điều kiện thiếu thốn như đầu đốt cấp điện bằng nguồn năng lượng mặt trời, cho đến thiết bị dùng cho liệu pháp hít thở lắp vào săm xe.

9. Thiết bị phát hiện ung thư da siêu tốc
Phân ban nghiên cứu ung thư BC Cacer Agency và ĐH British Columbia của Canada vừa phối hợp nghiên cứu thành công một thiết bị thử phát hiện bệnh ung thư da có tên là Verisante Aura (VA). Đây là thiết bị quét quang phổ chỉ cần 15 phút là có thể phát hiện ra các nốt u trên da thông qua quá trình đo độ rung phân tử da. Nếu là ung thư thì tần suất rung của các phân tử này sẽ biến thiên, không đồng nhất. Ngoài ra, thiết bị này còn có khả năng cung cấp các thông tin chính xác và thành phần hóa chất của da một cách cực nhanh, có thể phát hiện ra 21 chất hiển thị sinh học khác nhau gây ung thư trong thời gian không đầy nửa giây.

10. Máy bảo vệ bộ phận nội tạng con người
Một trong những nan giải mà ngành y hiện nay đang phải đối mặt là việc bảo quản các bộ phận nội tạng con người trong khi chờ phẫu thuật, hoặc bộ phận nội tạng hiến tặng, việc này xưa nay thường được bảo quản trong đá hoặc môi trường lạnh đông nhưng còn tồn tại nhiều nhược điểm. Để khắc phục tình trạng này, hãng TransMedic của Mỹ vừa nghiên cứu cho ra đời một thiết bị bảo vệ nội tạng có tên là TransMedic's Ogan Care System, có thể bảo quản tim người trong điều kiện ngập máu, được bơm cấp máu liên tục, nên thời gian chờ lâu tới 8 giờ, đủ thời gian để vận chuyển đường dài và được xem là vị cứu tinh của những người mắc bệnh tim mạch trong tương lai không xa.   

Khắc Hùng (Theo PS - 11-2011)