Nhà thơ Xuân Thủy làm thơ ứng khẩu tặng nữ dân quân Ngư Thủy

Nhà thơ Xuân Thủy (1912-1985), quê xã Xuân Phương, Hoài Đức, Hà Đông, từng làm Bộ trưởng Bộ ngoại giao, một nhà báo cách mạng, sáng lập ra báo Suối Reo ở nhà tù Sơn La, chủ bút báo Cứu Quốc. Ông còn là Chủ tịch Hội Nhà báo Việt Nam và nhận giải thưởng báo chí Quốc tế, giữ nhiều trọng trách trong các cơ quan Đảng, Nhà nước như: Phó Chủ tịch Quốc hội, Bí thư Trung ương Đảng. Trên phương diện là một nhà thơ, ông đã cho xuất bản hai tập thơ: Thơ Xuân Thủy (Nhà xuất bản Văn học - 1974) và Đường Xuân (Nhà xuất bản Tác phẩm mới - 1979, nay là Nhà xuất bản Hội Nhà văn Việt Nam).

Chừng ấy cương vị lớn lao, trọng trách nặng nề, nhưng nhà thơ Xuân Thủy vẫn thường xuyên đi xuống cơ sở. Vốn đã quen chịu đựng gian khó, tù đày ở các nhà tù quốc tế, nên thời bình cũng như thời chiến ông đều tìm đến những nơi khó khăn nhất, chiến đấu ác liệt nhất. Thời chống Mỹ cứu nước, ông đã vào tận Quảng Bình thăm xã Ngư Thủy - một vùng biển, là trọng điểm đánh phá ác liệt của máy bay và tàu chiến Mỹ. Xã này có một đơn vị nữ pháo binh thành lập vào ngày 20-11-1967. Bằng 8 viên đạn pháo 37 li, các chị đã bắn cháy một tàu chiến Mỹ mang số hiệu 013 vào ngày 27-3-1968. Đến ngày 16-5-1968, lập thành tích mừng thọ Bác Hồ 78 tuổi, đơn vị nữ pháo binh lại bắn cháy chiếc tàu chiến thứ 3 của giặc Mỹ. Bác Hồ đã gửi thư khen, tặng huy hiệu của Người cho 37 nữ chiến sĩ trong đơn vị. Năm 1970 đơn vị này được tặng thưởng Huân chương Quân công hạng 3 và phong tặng đơn vị Anh hùng lực lượng vũ trang.

Được biết Quảng Bình có một đơn vị nữ anh hùng như thế, năm 1973 với cương vị là Bộ trưởng Ngoại giao và là vị Chủ tịch Hội Nhà báo đầu tiên (nhiệm kỳ 1) nhân chuyến về thăm và làm việc ở Quảng Bình, nhà thơ Xuân Thủy đã đến thăm đơn vị nữ pháo binh Ngư Thủy. Trong khi nói chuyện với các nữ pháo binh, ông đã ứng khẩu 4 câu thơ:

Chiều nay Xuân Thủy thăm Ngư Thủy

Rừng biển mênh mông cuối Quảng Bình

Giặc Mỹ hay đâu cồn cát trắng,

Anh hùng toàn những nữ xuân xanh.

Nhiều chị em nghe thơ ứng khẩu của Bộ trưởng đều cười vui, có nhiều chị đã nhanh lấy bút giấy ghi chép vội vào sổ tay.

 Nay những nữ pháo binh Ngư Thủy năm xưa người còn, người mất, nhưng những vần thơ của cố Bộ trưởng Ngoại giao, nhà thơ Xuân Thủy viết tặng những nữ pháo binh Ngư Thủy vẫn còn lưu giữ trong những cuốn sổ tay bạc màu nắng và xám mùi bom đạn của các nữ cựu binh xưa.

Lê Hồng Bảo Anh (st, bs)