Một tập tản văn giàu chất thơ

Bích Thiêm là nhà văn nữ của Hội Văn học - Nghệ thuật Đắk Lắk. Trong hơn 20 năm cầm bút, chị đã in chung và xuất bản một số tác phẩm như Dấu lặng của rừng (2001), Bên kia núi (2004), Hoa của đại ngàn (2010), Khi mẹ vắng nhà (2018). Đến năm 2019, chị in tập tản văn Chớp bể mưa nguồn. Tập tản văn đã góp một tiếng nói mới mẻ qua hình thức của thể văn xuôi nhưng giàu chất thơ để thể hiện những cảm xúc yêu thương, những khoảnh khắc đáng nhớ trong cuộc sống đời thường.

Tập tản văn gồm 52 tác phẩm, phần lớn là những đoản văn như những dòng tâm sự nhẹ nhàng, tản mạn nhưng đằm sâu kỷ niệm, khi rung ngân bất chợt, lúc dằn vặt lắng sâu để rồi hòa vào dòng tâm trạng mênh mang của tác giả. Qua đó, người đọc cảm nhận được một phần hiện thực đời sống cũng như những suy tư, chiêm nghiệm về cuộc đời mà nhà văn thấu trải. Điều này cũng được nhà văn Bích Thiêm giãi bày trong phần đầu cuốn sách qua Đôi lời với bạn đọc: “Tôi viết Chớp bể mưa nguồn bắt đầu từ những cảm xúc của bản thân về mọi việc đang diễn ra xung quanh mình, và những cuộc gặp gỡ chuyện trò, thậm chí đôi khi là những cái nắm tay thật chặt trong im lặng… của những người bạn cũ lâu ngày gặp lại, những lo lắng chật vật trong cuộc sống mưu sinh, hay an nhiên khi đi xuyên qua những rừng đại ngàn mùa khô lá cây chín đỏ”.

Tập tản văn là những trang viết hồn hậu, tràn đầy yêu thương về cuộc sống và con người. Với Bích Thiêm, một ánh nhìn, một nụ cười thân thương cũng ngập tràn cảm xúc. Mỗi vùng đất đi qua, bóng hình gặp gỡ; mỗi hàng cây, ngọn cỏ; mỗi mặt biển, góc đường; mỗi vỏ ốc, vỏ sò đều luyến lưu kỷ niệm. Có điều, thiên nhiên luôn hòa điệu với tình người, tình yêu như một niềm thiết tha vĩnh cửu: “Tạm biệt thành phố biển, tạm biệt anh. Em lại trở về phố núi của mình. Hành lý có thêm một chiếc vỏ ốc và một chai nhỏ nước biển. Mỗi khi áp chiếc vỏ ốc vào tai, em lại nghe thấy tiếng gió u u và hơi mặn ở đâu đang dâng lên khô khát cả bờ môi” (Biển và em). Viết về mảnh đất cao nguyên Ban Mê, nhà văn Bích Thiêm đã có những trang văn giàu cảm xúc, mang đậm hơi thở cá nhân, bởi nơi đây gắn bó với chị không phải bằng sự tình cờ mà có cả tình yêu lứa đôi nồng ấm, nên mỗi cảnh sắc, tình người thật gần gũi, mến thương. Từ những con đường nở đầy hoa dã quỳ, những lớp bụi đỏ “như chiếc bờm ngựa mỗi khi có làn gió ào qua” cho đến hình ảnh những amí, ama chăm chỉ trỉa trồng trên nương rẫy, tất cả hiện lên rưng rưng cảm động: “Em yêu dáng chăm chỉ của những amí, ama trên nương, trên rẫy. Những rẫy cà phê, cao su, hồ tiêu… xanh um, dâng cho con người những hoa trái” (Ban Mê - Tình yêu và nỗi nhớ).

Điều thú vị của tập tản văn Chớp bể mưa nguồn là khả năng liên tưởng thú vị cùng với nghệ thuật sử dụng từ ngữ, hình ảnh giàu chất thơ được lọc qua cái nhìn tràn đầy cảm xúc của tác giả. Đó là một thành công đáng ghi nhận ở tập sách này khiến ta càng đọc càng bị cuốn hút như đang trôi vào miền nhớ nhung xa thẳm. Có tản văn là những dòng hồi ức của tác giả về quá khứ. Từ một quán nhỏ cà phê bên đường, nhìn bóng nắng vu vơ loang loáng trên vỉa hè, một ca khúc dìu dặt ngân lên cũng khiến nhà văn liên tưởng về một miền kỷ niệm xa xôi hoặc một thời hồn nhiên, trong sáng: “Có những buổi chăn trâu, ta ngả mình trên thảm cỏ, hướng mắt lên bầu trời xanh ngắt, thấy mình bé xíu mà không nghĩ rồi sẽ có ngày ta lớn lên rời xa quê và bầu trời ấy vẫn khắc khoải trong tim” (Ngồi một mình và nghĩ…). Có tản văn đọc lên như một bài thơ văn xuôi, dường như không thấy bóng dáng gì của hiện thực đời sống mà chỉ nghe cảm xúc dâng trào từ trái tim tác giả: “Có một ngày, chợt bừng mắt biếc. Một nhành lan vắt vẻo trên cao. Từng cánh hoa màu tím nhạt, mỏng manh, nõn nà. Dịu dàng nở. Rung rinh, rung rinh… Dịu dàng thơm. Lung linh, lung linh nắng biếc. Hương thơm nhẹ nhàng của nó lan xa, lan xa” (Phận quế). Còn nhiều những tản văn vừa giàu khả năng liên tưởng, vừa có hình thức ngôn ngữ đầy nhạc tính, dịu êm như đọc một bài thơ tình, cứ trôi liền một mạch, phiêu bồng như một áng mây chiều tha thướt.

Với 200 trang in và 52 tản văn tập hợp thành Chớp bể mưa nguồn là một thành công thật đáng ghi nhận của nhà văn Bích Thiêm. Hy vọng tập sách sẽ được nhiều bạn đọc mến mộ, trân quý và lần giở từng trang nhẩm đọc mỗi khi tâm hồn vương vấn, hoài niệm về một khoảng trời xa.

Lê Thành Văn