Mắt người điên

Bầu trời tháng giêng ủ dột, khối mây đen kịt dày như hình cái chảo khổng lồ chụp xuống, những dãy núi trùng điệp tạo đường chân trời xa xa, biêng biếc.

Thường ngày, xe chạy tới đâu bầu trời được cơi nới đến đó, mây trắng cứ dâng lên, dâng lên vậy mà…

Con đường độc đạo đi vào thị trấn miền núi K thảm nhựa phẳng lì, nhỏ tẹo chỉ đủ cho hai chiếc xe ô tô tránh nhau. Phía trước có một chiếc xe tải đang lao tới. Nó phát hiện phía đường của nó có chướng ngại vật.

Một người điên đi trái đường.

Ông ấy khoảng năm mươi tuổi, không lạ gì với cánh lái xe ngày ngày chạy trên con đường này. Một người dân tộc thiểu số khổ người cao lớn, tóc tai bờm xờm xoăn tít luôn trong thế dựng ngược. Đôi mắt với hàng chân mày rậm như nhân vật Mãnh Quạch trong phim chưởng Hồng Kông. Đôi mắt ấy không như mắt những người điên thường thấy, nó hoạt náo vừa sắc, vừa sâu kỳ lạ! Chiếc áo nỉ bê bết bùn đất dài quá đến đầu gối. Đôi chân đen gân guốc, các ngón chân tòe ra như nan quạt, kiểu bàn chân không chấp nhận bất cứ loại giày dép nào. Tướng đi hùng hổ mãnh liệt cứ lao về phía trước. Người ta thường thấy ông ấy bất kể ngày hay đêm, giá rét hay những buổi trưa đổ lửa, không mũ không nón. Cỏ lề đường đoạn cánh đồng này hình như không mọc nổi bởi ông ấy dẫm đạp quá nhiều với đôi mắt láo liên, lục lọi, như khao khát tìm lại một cái gì đó vô cùng quý giá.

Ông Điên vẫn xăm xăm bước tới, vẫn săm soi tìm kiếm. Râu quai nón đâm ngang như rễ tre theo cái đầu lắc lư  mà vểnh lên, vểnh xuống. Giá như… - một ý nghĩ nghịch ngợm lóe lên trong đầu nó - giá như có ai đó chăm sóc cho ông ấy, tắm rửa, chải tóc, tỉa râu và vấn khăn… quấn theo kiểu đàn ông Đạo Hồi có lẽ ông ấy sẽ rất giống Bin Laden.

Lạy Chúa! Sao bây giờ nó mới nghĩ tới tên của nhân vật khủng bố mà cả thế giới đang săn đuổi này nhỉ? Phải rồi, mà biết đâu… Bin Laden chả phải nổi tiếng về việc hóa trang đó sao? Phải rồi,  Bin Laden đã mấy năm biệt vô âm tín, khi mà chính quyền Mỹ luôn rêu rao có mắt thần từ vệ tinh luôn giám sát mọi động thái trên mặt đất, thấy cả kem đánh răng của ông Sad dam Hussein trong boong ke nằm sâu dưới lòng đất là loại gì. Thế mà ông ấy…Bin Laden vẫn mất dạng, phải chăng khả năng hóa trang đã biến một Bin Laden lừng lẫy thành một ông Điên?

Nó mê mải nghĩ, nó hình dung, nó tưởng tượng…Nó phát hiện được trùm khủng bố. Ôi trời ơi! Khi đó sẽ như thế nào nhỉ? Có lẽ khi đó nó sẽ nổi tiếng hơn cả ông ấy. Nó sung sướng cười the thé một mình, rồi nó tưng hửng với cảm giác hơi xấu hổ. Nó liếc mắt sang bên cô nàng bán vé. Cô ấy vẫn gật gù nghe chừng tâm đắc với cái ý nghĩ làm người hùng của nó. Được trớn nó càng hả hê, càng dấn sâu vào những pha tưởng thưởng rượt đuổi nguy hiểm như phim Điệp Viên 007.

Nó dấn ga, thay vì phải ước lượng khoảng cách giữa xe ngược chiều, ông Điên và chiếc xe  mà nó điều khiển đang lao tới thì nó lại đắm chìm trong suy diễn…

Hai chiếc xe và một người điên giao nhau tại một điểm!

Cứ như mọi lần thì người điên sẽ bước một bước chân xuống lề đường để tránh và không có việc gì xảy ra. Hôm nay, trong khoản khắc này nó vẫn tin là ông điên sẽ làm như vậy, nhưng không phải bước ra, ông ấy bước vào. Một tiếng động khô khốc vang lên và tiếng người ngã vật ra. Nó thét lên:

- Chết tôi rồi trời ơi!

Cô bé bán vé choàng tỉnh cũng ré lên  thảm thiết…

Cảnh tượng trước mắt là ông Điên đã chết, mồm ngoác ra với đôi hàm răng trắng nhởn. Hàm răng rất đều và đẹp giờ như chiếc nạm i nốc sáng lóa, đanh lại. Đôi mắt trừng trừng nhìn vào cõi vô biên.

Nó ôm mặt khóc rú lên. Nó lao xuống ôm ông người điên mà lay mà gọi:

- Ông ơi, ông đừng chết!

Rồi theo bản năng mách bảo nó bật dậy và chạy. Nó chạy lạng quạng, lạng quạng. Nó chạy bổ nháo, bổ nhào… Nó chạy về phía chân đèo nơi Cảnh sát giao thông hay làm, ở đấy người ta sẽ đón nó, bảo vệ và chở che.

Nó bị tạm giam hai ngày hai đêm, như người ta nói là để tiện việc điều tra và bảo vệ nó khỏi bị gia đình nạn nhân hành hung. “Một ngày ở tù bằng thiên thu ở ngoài”, câu nói đó cứ văng vẳng trong tai nhưng nó không sợ.

Nó cảm thấy hài lòng khi được ở một mình trong một căn phòng rộng cửa khóa, tắm rửa vệ sinh ngay tại chỗ. Bữa ăn được một tô nhựa đầy cơm và một miếng thịt gà kho mặn do một người tù bưng vào đưa cho nó qua song sắt.

Đêm đến là lúc lương tâm nó bị dày vò nhiều nhất. Thế là nó đã giết người, thế là bàn tay nghề nghiệp của nó đã vấy máu. Ông ấy điên nhưng cũng là một con người! Nó tự trừng phạt bằng cách quỳ suốt đêm và lòng ăn năn sám hối. Giá như đừng có giấc mơ hoang đàng ấy, giá như…

 Nó giết muỗi cống nạp cho lũ kiến lửa. Nó ê a làm thơ mỗi khi sắp quỵ xuống…

Cũng như nhiều tài xế khác rất oách khi chưa có sự cố gì xảy ra. Nó cũng vậy, ngồi vào tay lái với tư thế bảnh chọe lắm! Lúc cao hứng vuốt đôi bàn tay trên vô lăng vẽ những đường cong như nhung như lụa; lúc hào sảng thẳng lưng, mắt trừng trừng nhìn phía trước, một tay lái, một tay giữ cần số, chân vuông góc vững như bàn thạch. Những lúc ấy nó hình dung nó như tượng đài yếu nhân đang chống kiếm sẵn sàng nghênh tiếp quân xâm lược… Những lúc ấy nào mảy may nghĩ đến sự rệu rã, thảm bại như lúc này…

Bài học cơ bản mà ngày đầu tiên bước chân vào trường học lái nó thuộc nằm lòng. Thầy nó dạy:

- Trong lễ phong tặng anh hùng lao động Liên Xô, người ta đã phỏng vấn người lái xe vừa đạt danh hiệu cao quý này làm thế nào mà suốt cuộc đời lái xe ông  không gây tai nạn? Ông trả lời:

- Tôi xem tất cả là những người điên! Những người điên họ không thể kiểm soát hành vi của mình và có thể lao vào xe bất cứ lúc nào.

Nó tâm đắc điều này vô cùng và từng nghĩ, tất cả các tai nạn xảy ra đều có lỗi của tài xế. Bởi bước chân vào nghề người ta đã dạy phải cẩn thận, phải luôn đề phòng tất cả. Vậy mà…

Mẹ nó còn bảo:

- Mở cánh cửa xe là mở cánh cửa tù

Nó cười xí xớn chọc lại bảo mẹ mà biết gì… Nghĩ vậy nhưng nó vẫn ghi lòng tạc dạ xem như lời dặn dò để nhắc mình trong suốt mười mấy năm cầm lái liên tục không để xảy ra tai nạn nào.

Thế đấy, những bài học mà bao nhiêu năm nó tưởng chừng không thể quên ấy vậy mà nó lại quên, những lời dặn dò nó tưởng đã nhớ vậy mà không hề nhớ. Tất cả chỉ trong một cái tích tắc!

Giá như nó tập trung, giá như đừng mơ giấc mơ thiên lôi đó, giá như nó đừng ỷ lại phản ứng bản năng của ông Điên là bước ra lề cỏ. Giá như nó thả chân ga ra một nhịp thì đâu đến nỗi. Giá như nó biết đề phòng, giá như nó cẩn thận hơn một chút. Giá như nó biết nghĩ tai nạn chỉ trong cái chớp mắt. Giá như… giá như…

Tiếng xích khóa cửa loẻng xoẻng, nó hốt hoảng như bị đánh trộm. Anh công an đi kiểm tra và nhắc nó chuẩn bị tinh thần ngày mai sẽ cho gặp gia đình nạn nhân. Nó trố mắt nhìn cái anh chàng trẻ tuổi mà hai hôm trước áp giải nó xuống căn phòng này sau khi có lệnh tạm giam. Anh ta bắt nó lột hết quần áo, khi mà nó đang muốn hỏi lại tại sao thì với một giọng đanh lạnh quyết liệt:

- Từ giờ phút này ông mất quyền công dân, ông phải làm theo lệnh chứ không được thắc mắc gì hết nếu không muốn ăn đòn.

Nó e dè cởi áo, cởi quần mắt nhìn anh lính thăm dò

- Cởi cả quần lót, cởi hết!

Nó thực sự không hiểu nên nói:

- Tôi không có dấu gì trong này đâu

- Đã bảo là câm miệng, ông mà nói nữa tôi cho đại bàng múc bây giờ.

Nó làm theo như một cái máy. Nó cởi mà lòng buốt giá!

Anh lính ôm đống quần áo lần mò cẩn thận, sau khi thu giữ lại dây thắt lưng, dây rút quần lót, anh ta ném trả và ra hiệu cho nó mặc lại.

Ôi trời, hóa ra anh ta đề phòng nó tự tử! Bỗng dưng nó cảm thấy nhục. Nó mỉm cười chua chát. Giá như người ta cứ cho “đại bàng” đánh  nó một trận để nó có lý do mà khóc, còn hơn  để nó cứ vật vã tự hành xác như thế này.

Anh lính quay ra và mất hút vào bóng đêm.

Một mình nó trơ trọi, cảm giác ớn lạnh vừa xuất hiện theo một cơn gió. “Cứ hiu hiu gió là hay chị về”, câu thơ của cụ Nguyễn Du khiến nó liên tưởng tới hồn ma. Cảm giác sợ hãi chạy dọc sống lưng, da gà nổi rần rần khắp nơi. Nó đờ người và nhắm nghiền mắt lại. Nơi cái cửa sổ bé xíu trên cao kia là đôi mắt ông Điên, đôi mắt quá sáng, đôi mắt man dại, đôi mắt hằn lên những vệt máu đỏ bầm.

Nó dúm dó co người thật nhỏ. Nó bò lê bò càng, nó xoay người đủ chiều nhưng không thoát khỏi ánh mắt. Nó ngồi xếp bằng chắp tay cầu kinh niệm phật

- Nam mô a di đà Phật. Nam mô a di đà Phật. Nam mô a di đà Phật. Nam mô bổn sư thích ca mâu ni Phật. Nam mô cứu khổ cứu nạn. Nam mô đại từ đại bi hỷ xả…

***

Người ta sắp xếp cho nó và gia đình ông Điên gặp nhau trong cái hội trường rộng. Nói là gia đình chứ thật ra là cả một buôn chứ không chỉ một vài người. Có đủ ông bô bà lão, phụ nữ, thanh niên trẻ con lố nhố. Toàn những người đóng khố, mặc đồ như kiểu dùng chăn mà quấn. Tất cả đều gầy guộc, đen và khô ráp. Những gương mặt người già nhăn nhúm; phụ nữ, thanh niên tóc nhuộm vàng, nhuộm đỏ loe hoe như kiểu học đòi nửa tây, nửa ta trông rất hợm. Lũ trẻ lóc chóc, mặt mày phờ phạc, ngơ ngác thi nhau chỉ trỏ và ngắm nghía các bằng khen, giấy khen treo khắp gian phòng.

Nó hốt hoảng thì mấy anh công an nhắc:

- Không có gì phải sợ, phong tục người đồng bào là vậy. Họ sống cộng đồng  đoàn kết, đùm bọc nhau vậy đấy.

Rồi nó biết ông Điên cũng có vợ và ba người con nhỏ lít nhít. Nhìn bà vợ lưng còng, đôi mắt đờ đẫn mệt mỏi. Nó đã hình dung ra sự vất vả, những thăng trầm, cam chịu mà bà đã phải gánh.

Bên phía nó có anh trai và một ông chú ở dưới quê cũng lặn lội vào có mặt trong cuộc gặp. Chủ yếu là mang theo tiền để hỗ trợ cho nó bồi thường cho gia đình người ta.

- Thưa già làng, thưa tất cả! hôm nay cơ quan Công an chúng tôi sau mấy ngày điều tra và xem xét bằng chứng vụ tai nạn mà hiện trường để lại, chúng tôi tạm thời kết luận lỗi do tài xế thiếu quan sát, phóng nhanh gây tai nạn. Phía bị hại lại là người điên, không tự chủ được hành vi, đi trái đường… Tai nạn xảy ra là điều đáng tiếc! Về phần tài xế chúng tôi tiếp tục điều tra và sẽ chuyển hồ sơ sang Viện Kiểm soát đề nghị truy tố. Nhưng trước hết gia đình tài xế cũng muốn được chia sẻ với một phần với nỗi đau mất mát, hỗ trợ một ít tiền để giảm bớt khó khăn với gia đình. Chúng tôi tạo điều kiện cho hai gia đình gặp nhau để thỏa thuận, trao đổi. Mong rằng gia đình bị hại, mà ở đây có cả những người già có uy tín, hết sức bình tĩnh để cuộc gặp mặt diễn ra trong không khí ôn hòa và đi đến những thỏa thuận thỏa đáng mà hai bên cùng có thể chấp nhận được. Chúng tôi sẽ tiến hành lập biên bản chứng kiến, ghi nhận những thỏa thuận đạt được làm chứng cứ về sau…

Nó liên tục vuốt mặt lau mồ hôi trong suốt quá trình gặp gỡ. Những ánh mắt luôn liếc vào nó khi có cơ hội. Những ánh mắt như sâu như xé, như ngàn mũi kim đâm muốn khắc thật sâu hình ảnh một con người đã hại chết một con người vô tội.

Cũng may mà cuộc gặp diễn ra chóng vánh, thuận lợi không như lúc đầu nó tưởng. Những con người khốn khó ấy đầy lòng tự trọng và vị tha.

Ông già làng nói tiếng Kinh lơ lớ:

- Nó bị bệnh thần kinh đã làm khổ vợ, khổ con, làm khổ cả mẹ và người thân trong gia đình. Nay nó chết cũng khổ, không có tiền, có bạc gì hết, cơm cũng không có mà ăn. Các con của nó mất bố. Nó điên nhưng mấy đứa con của nó vẫn gọi nó là bố mà. Không đòi hỏi gì đâu, cho nó cái hòm gỗ cho nó ấm, xây cho nó ngôi nhà cho nó khỏi phải nằm mưa, nằm nắng. Tiền hỗ trợ bao nhiêu cũng được, chủ yếu là cho mấy đứa con của nó đi học thôi mà…

***

Tòa xử nó mấy tháng án treo. Nó không phải đi tù nhưng nó biết, ánh mắt ông Điên không bao giờ tha thứ cho nó. Ánh mắt tóe máu ấy sẽ  còn theo nó suốt đời…

Truyện ngắn của: Trương Nhất Vương