Chiếc nồi đất bình dị
Hẳn những ai sinh ra và gắn bó với làng quê đều biết đến những chiếc nồi đất bình dị mà thân thiết trong mỗi góc bếp. Bây giờ, dù nhiều gia đình không còn dùng nồi đất để nấu ăn nhưng những ký ức gắn bó với vật dụng này thì mãi vẫn không phai mờ… Với tôi, chiếc nồi đất gắn với hình ảnh của bà, của mẹ, của những ngày đông giá rét…
 |
| Minh họa: Trà My |
Ngày xưa, nồi đất được người dân quê sử dụng để nấu khá nhiều món ăn. Tôi còn nhớ như in những ngày mùa đông giá rét, mưa gió sụt sùi, cha thường đi thả trúm bắt lươn, bắt ếch. Những con lươn vàng ươm to bằng ngón chân cái được làm sạch, chặt khúc om trong nồi đất với chuối xanh vặt vội ở góc vườn. Nhìn lửa cháy liu riu, nồi lươn om chuối sôi lăn tăn, mùi vị trộn lẫn của nghệ, sả, tiêu bốc lên thơm nồng trong tiết lạnh mà thòm thèm. Cũng như vậy, món ếch nấu măng mà không nấu trong nồi đất thì dường như không đúng vị…
Nồi đất hợp với củi tre. Đó là lời của bà tôi hay nhắc nhở. Nồi đất mua về thường không dùng ngay mà ngâm nước gạo hay lá nếp mấy ngày để khi nấu khỏi hôi mùi đất. Gạo mùa tháng tám nấu nồi đất vừa dẻo vừa thơm, thường có lớp cháy vàng ruộm dưới đáy nồi. Cơm cháy chan với mắm chưng trong nồi đất thì ngon không thể nào kể được. Món ăn bình dị thế thôi nhưng bữa nào mấy chị em tôi cũng tranh giành nhau để ăn bằng được.
Nồi đất cũng thường được dùng kho cá. Cá trê kho dưa cải, cá tràu kho tộ kiểu miền Nam hay đơn giản chỉ là mắm chưng kho quẹt trong nồi đất cũng ngon không tả xiết.
Bây giờ, không còn nhiều nhà nấu bằng bếp củi, bếp than nên việc sử dụng nồi đất cũng hiếm dần. Thỉnh thoảng về quê, ngang qua ngõ nhà ai nghe mùi vị của nồi cá kho, tôi lại nhớ quay quắt chiếc nồi đất nằm trong góc chạn ngày xưa. Mấy năm đầu tôi lên phố, đôi lần mẹ gọi điện, giục về nhà lấy mớ cá đồng ngon mua được ở chợ đầu làng. Dù thèm lắm, nhớ lắm món cá đồng kho dưa cải trong nồi đất nhưng đi khắp chợ phố vẫn không tìm được chiếc nồi đất ưng ý, đành thôi…
Một mùa đông nữa lại về. Từng cơn gió lùa qua ô cửa gợi nhớ trong tôi hình ảnh những ngày ở quê lội đồng bắt cua, bắt ếch. Tiếp khách ở một nhà hàng nơi thành phố, nhìn chiếc nồi đất người phục vụ mang ra, sạch sẽ màu nguyên thủy, không ám chút khói bếp đun, dù món ăn ngon mà vẫn thấy thiêu thiếu một điều gì đó. Lại nhớ quay quắt những chiếc nồi đất đen nhẻm màu củi than, những món ăn dân dã nhưng đượm tình nơi làng quê xưa yêu dấu…
Sơn Trần
Ý kiến bạn đọc