Chùa cổ Vạn Niên – nơi hội tụ tâm linh và nghệ thuật

Nằm trên đường Lạc Long Quân, quận Tây Hồ (Hà Nội), chùa Vạn Niên tọa lạc trong quang cảnh thanh bình, cây cối xanh mát tạo nên khung cảnh thanh tịnh khoáng đạt nơi cửa Phật.

Ngày thường, chùa vắng lặng. Đến ngày rằm và ngày lễ, người dân trong khu vực cùng khách thập phương đến thắp hương rất đông. Không giống như các ngôi chùa khác, mọi người đến xin cầu tài làm ăn, chùa Vạn Niên mang hơi hướng cầu bình an, tránh tà, cầu xin sức khỏe cho gia đình, con cháu.
Cảnh chùa không rộng lớn nhưng đổi lại là không gian xanh mát, cùng sự thơ mộng của quang cảnh Hồ Tây khiến cho khách vãng lai muốn dừng chân nghỉ lại, ngồi dưới chân tượng phật mà ngẫm nghĩ, để cho lòng mình được tự tại thanh nhàn.

Cổng chính chùa Vạn Niên nằm phía tây của Hồ Tây, thuộc phường Xuân La, quận Tây Hồ, được tạo bởi công trình kiến trúc nghệ thuật bằng gỗ với các hoa văn họa tiết vừa bản địa, vừa tiếp nhận văn hóa phương Đông. Trên nóc chùa có ba chữ triện đắp nổi “Vạn Niên tự”. Ngôi chùa được xây dựng từ năm Thuận Thiên thứ hai, sau khi vua Lý Công Uẩn rời Đô ra Thăng Long. Nhiều nhà sư danh tiếng như Lâm Tuệ Sinh, Lý Thảo từng trị vì ở đây.

Cổng sau Chùa Vạn Niên trông ra Hồ Tây. (Ảnh: T.L)

Hiện nay, chùa Vạn Niên thờ Phật và bà chúa Liễu Hạnh. Suốt hơn 1.000 năm lịch sử, trải qua nhiều thay đổi, ngôi chùa đã nhiều lần được tu sửa. Đến thế kỷ 19, chùa được tu sửa gần như hoàn toàn với kiểu dáng kiến trúc và nghệ thuật mang đậm phong cách kiến trúc thời Nguyễn. Mặt bằng chùa gồm: tam quan, chùa chính và điện mẫu, ẩn hiện dưới những vòm cây cổ thụ và in bóng xuống hồ Tây.
Hiện chùa còn giữ bộ di vật gồm; hơn 40 pho tượng tròn và 10 đạo sắc phong thần của thời Lê, Tây Sơn có giá trị lịch sử - văn hóa nghệ thuật cao. Ngoài ra còn có Bài ký trên chuông đồng “Vạn Niên Tự Chung” đúc vào đời Gia Long thể hiện: Chùa Vạn Niên là một di tích cổ có qui mô bề thế, một danh lam cổ vừa tâm linh vừa có kiến trúc nghệ thuật độc đáo ở phía tây kinh đô Thăng Long. Kiến trúc của ngôi chùa dựa trên cơ sở văn hóa bản địa, giữ được nét cổ kính của người Việt mà mang nhiều nét riêng độc đáo. 

Ngôi cổ tự Vạn Niên là nơi dừng chân của nhiều du khách đến thưởng ngoạn cụm di tích phủ – đền - chùa Hồ Tây của Thủ đô ngàn năm văn hiến. Chùa đã được Bộ Văn hóa - Thể thao và Du lịch xếp hạng Di tích lịch sử văn hóa cấp quốc gia năm 1996. Nhiều năm nay, di tích này luôn được chính quyền và nhân dân Thủ đô cùng du khách thập phương trân trọng, gìn giữ, tu bổ tôn tạo ngày một khang trang hơn. Trường tồn cùng với mảnh đất văn hiến Thăng Long gần 1.000 năm, chùa Vạn Niên mang dáng dấp kiến trúc cổ kính, tâm linh, thanh tịnh…, không chỉ giữ mãi nét đẹp truyền thống, cổ kính cho không gian của Thủ đô mà còn giữ lại cả nét độc đáo về văn hóa kiến trúc cho con cháu mai sau.