Rừng già Ý Tý - "Cô gái đẹp ngủ quên trong rừng"

Nếu có dịp được lên rừng đầu nguồn ở huyện Bát Xát (Lào Cai), cách trung tâm huyện khoảng 60km, tuyến đường Bản Vược - Mường Hum, bạn sẽ không khỏi ngạc nhiên khi khám phá ra rừng già nguyên sinh Ý Tý. Nằm trên độ cao hơn 2.000m, với diện tích 8.000 ha, bốn mùa chìm trong sương mù, rừng già Ý Tý có rất nhiều loài thực vật và động vật có tên trong Sách Đỏ Việt Nam, đang được người Hà Nhì bảo vệ nghiêm ngặt. Khu rừng nguyên sinh độc đáo này nằm giữa một thung lũng đá hình vòng cung, trải dài trên ba xã Ý Tý, Dền Sáng, Sảng Ma Sáo, xen lẫn rừng nhiệt đới và á nhiệt đới, nhiều tầng tán với một số loại thực - động vật đặc hữu, như bách xanh, thông tre, cây vù hương một lá, rùa ba vạch, tê tê vàng, kỳ đà vân, sóc bay. Dừng chân ở chốn này đứng ngắm khu rừng nguyên sinh tươi tốt giữa trùng điệp đồi cỏ tranh và đá tai mèo, bao bọc chung quanh là những khu rừng nguyên sinh còn nguyên vẻ hoang sơ, mới thấy cách giữ rừng của người Hà Nhì thật hiệu quả. Do đặc trưng địa hình núi cao, khu rừng già Ý Tý được thiên nhiên ưu đãi ban tặng khí hậu trong lành, mát và cảnh sắc nên thơ, dừng chân ở đây du khách sẽ có những phút giây thư thái, những cảm giác sảng khoái và chỉ khi đó, cảm nhận về thiên nhiên mới chân thật và thuần túy, bởi thế dẫu khách quen hay lạ khi đến đây không thể bỏ qua những phút nghỉ ngơi bên cạnh khu rừng già Ý Tý để tham quan, chiêm ngưỡng cảnh quan hùng vĩ, kỳ bí của rừng Ý Tý.
Sự kỳ vĩ của thiên nhiên Ý Tý khiến ai đó nếu đã một lần đến và được ngập chìm giữa bao la, khoáng đạt, mênh mang và vĩ đại của đất trời sẽ không thể quên được cái cảm xúc tuyệt vời này. Vẻ đẹp ấy chỉ diễn ra trong khoảnh khắc. Có lúc, bất chợt từ phía ngọn núi xa xa gió lại đem mây tới, duềnh lên nối đất vào với trời xanh, xóa nhòa mọi ranh giới. Có phải vì thế mà khi đặt chân đến Ý Tý, nhiều người cảm thấy như mình đang bước vào một thế giới khác, nơi ấy giống như một giấc mơ cổ tích.
Trong những khu rừng già Ý Tý, cây thảo quả trở thành nguồn "vàng nâu" quý giá cho vùng đất này. Nơi đây, do nhiệt độ thường dưới 20 độ C, có những dòng suối với nguồn nước trong lành quanh năm nên còn là “địa chỉ đỏ” trong việc phát triển nuôi các giống cá nước lạnh từ xứ sở châu Âu như: cá hồi vân, cá tầm… đã và đang trở thành đặc sản của vùng cao Bát Xát. Ðiều kỳ lạ là cây nào cũng có tán lá tròn úp trên đầu như những chiếc mũ khổng lồ, trên cành thi nhau lòa xòa, vấn vương đủ loại phong lan rực rỡ sắc màu. Còn nữa, vào mùa xuân, hoa đỗ quyên nở rộ ngay giữa rừng già Ý Tý, đây là một trong 30 loài đỗ quyên chỉ có ở trên dãy Hoàng Liên. Điều thú vị hơn là ở rừng già Ý Tý không chỉ tìm thấy hoa đỗ quyên đỏ mà còn có rất nhiều cây hoa đỗ quyên loại lá to, hoa trắng mọc rất nhiều xen kẽ những cây đỗ quyên đỏ.

Hái lá thuốc trên rừng Ý Tý

Đặc biệt, ở đây còn có bạt ngàn thảo quả xanh mướt dưới tán rừng cổ thụ, loài cây này không những tô điểm thêm cho khung cảnh của rừng già Ý Tý thêm phong phú và thơ mộng mà trở thành nguồn "vàng nâu" không thể thiếu đối với người dân nơi đây.
Với những tiềm năng tự nhiên sẵn có, rừng già Ý Tý vẫn như "cô gái đẹp ngủ quên trong rừng" với những nét đẹp tiềm ẩn đang chờ được đánh thức.