Hương vị sông nước miệt vườn

Đến Phong Điền (TP. Cần Thơ), món quà du khách mang về là tấm chân tình của người miền Tây Nam bộ... Phong Điền được mệnh danh là một trong những trung tâm của Tây Đô, rất nên thơ, những vườn cây xanh tốt quanh năm ẩn hiện giữa những dòng kênh rạch chằng chịt tạo nên vẻ đẹp đặc thù của vùng sông nước. Khí hậu nơi đây thuận hòa, con người đôn hậu, thẳng tính và mến khách. Đó là những vẻ đẹp dễ làm quyến luyến khách phương xa nếu một lần đã đặt chân tới.

Không gì thú vị bằng những ngày đầu xuân du thuyền trên sông nước. Từ bến Ninh Kiều, du khách xuống thuyền hoặc xuồng ba lá khoan thai mái chèo theo những con rạch đục ngần phù sa quanh co luồng vào các nhánh sông chằng chịt, với những rặng bần trầm mặc ven sông, bụi ô rô mọc hoang bên bờ đất chảy xuyên qua những mảnh vườn, mát mắt với một màu xanh bất tận.

Du khách sau khi lướt thuyền ở ngã ba với dòng nước trắng xóa đã đến vàm sông Ba Láng, tới ngã ba sông Phong Điền.

Phong Điền chợ nổi ven sông
Bồng bềnh mặt nước chợ đông sớm chiều

Chợ nổi Phong Điền đem lại cho du khách bao cảm giác vui tươi với tưng bừng màu sắc của cam, quýt, cóc, dâu, nhãn, vú sữa, xoài, chanh, sapôchê... Chợ nổi là một trong những sinh hoạt văn hóa tiêu biểu của vùng sông nước miền Tây. Đi chợ nổi, du khách hiểu được mua bán trên sông nước, thường là tàu hàng bán sỉ cho ghe nhỏ để ghe nhỏ đưa đi các nơi, nhưng nếu du khách muốn mua trái cây, rau củ về làm quà thì người bán cũng phục vụ cho khách vui trọn vẹn. Điểm đặc biệt ở chợ nổi là mỗi ghe, thuyền đều có treo một cây sào. Cây sào tre dài, cắm ở mũi thuyền, treo lên đó những hàng hóa muốn buôn bán như dâu, bưởi, khóm, ổi, hành, tỏi, bầu bí,... Du khách chỉ cần nhìn cây sào là biết có bán những hàng gì, để lựa chọn thỏa thích. Nhiều ghe lớn thu mua trái cây chở đi khắp nơi, cung cấp cho cả Campuchia, Thái Lan, Trung Quốc và mua xăng dầu, thuốc tây, vải... về bán lại cho người dân miệt vườn. Chợ nổi nhóm họp từ 2 - 3 giờ khuya kéo dài đến 8 - 9 giờ sáng thì tan.

Chợ nổi trên sông - nét đặc trưng của miền Tây Nam bộ. Ảnh: T.L

Du khách về chơi miệt vườn trong ngày mùa xuân, đi dưới vườn cây ăn trái xum xuê bốn mùa, xanh tươi trĩu quả và thưởng thức bữa tiệc ngọt ngào hương vị thức ăn đồng quê “sệt” chất Nam bộ. Thành phố Cần Thơ từng có miệt vườn Phong Điền, đây là một vùng giàu có, đến nơi đây, mới cảm nhận hết sức quyến rũ với dâu hạ châu óng vàng, sapôchê tròn lẳng đong đưa, bưởi Năm Roi thanh ngọt, mận hồng đào đỏ tươi, mọng nước, vú sữa ngọt ngào óng chuốt, cam xoài, cam mật, dâu... bạt ngàn. Trái cây miệt vườn nức tiếng thơm ngon. Mời bạn đến vườn Mỹ Khánh, vườn Phong Điền... sẽ gặp đủ loại đặc sản miệt vườn được ưa thích. Tất cả trái cây đều được chủ vườn dọn sẵn mời du khách. Đến với những mảnh vườn trĩu nặng trái cây, như nhà văn Nguyễn Tuân nói: Chỉ cần với tay đã có trái ăn liền. Theo ngọn gió mát hơn liều thuốc bổ, khách đặt chân lên những chiếc cầu dừa trơn trợt đất phù sa, trên đó là những ngôi nhà ngói xưa nằm ẩn khuất dưới những tàn cây râm mát. Ngồi trong sân vườn, khách thưởng thức bữa tiệc ngọt ngào hương vị thức ăn thời khẩn hoang mở đất của ông cha ta xưa: lẩu mắm, cá lóc nướng trui, gà bọc đất sét nướng, tôm càng xanh nướng, ăn cùng các loại “rau sạch”  rất đa dạng của miệt vườn.

Thức ăn miệt vườn không đòi hỏi cao lương mỹ vị. Khách muốn ăn rau sống, đi một vòng quanh vườn đã có rổ rau ngon lành, đủ loại. Sau mùa nước nổi, cá vào tận trong kênh rạch, chỉ cần một chiếc xuồng ba lá cùng một người chèo, người còn lại cầm vợt sâu lòng vục trong nước một loáng đã nặng tay cá, nào cá linh, cá rô, cá sặc rằn, cá lóc… nhảy lấp lánh vảy bạc trong nắng mặt trời giữa khoang xuồng. Những con cá linh, sặc rằn… mang về móc ruột, rửa sạch, cho vào nồi kho lạt với vài trái me sống cùng hành hương xắt khúc. Dằm me cho chua, dằm ớt xanh cho cay, bạn sẽ có một bữa ăn, dù giản dị chỉ chấm với những đoạn bông súng trắng tinh và những cánh bông điên điển vàng tươi màu nắng, giòn, ngon lạ. Ốc luộc mẻ, lẩu mắm cá kèo, chuột đồng nướng, cá rô đồng kho tộ... không chê vào đâu được. Đặc biệt với bông điên điển nở vàng đầy đồng nấu canh chua với cá linh, cá lóc không gì ngon bằng… chỉ thôi thúc bạn gắp ăn cho đã thèm.

Đến miệt vườn Phong Điền, du khách được thiết đãi hương vị những ly rượu Phong Điền nguyên chất nếp, gạo đồng nội đầy hương thơm, hoặc rượu đặc sản được ngâm từ trái chùm ruột, chuối và rắn. Chất men cay nồng cùng vị chua chua, ngòn ngọt của trái chùm ruột hấp dẫn lạ, vị gắt nhưng hậu ngọt miên man lan thắm cổ họng. Khách ăn và uống mãi đến ấm người và hồng đôi má. Vừa thưởng thức món ngon vật lạ, bạn vừa được nghe tiếng đàn giọng hát những bản vọng cổ mùi rệu, những điệu lý thân thương, gọi là đờn ca tài tử, một loại hình văn hóa đặc sắc của miền Tây. Những câu vọng cổ ngọt ngào cùng tiếng đàn bầu, đàn kìm… nghe nao nao lòng. Xuất hiện những cô thôn nữ mặc áo bà ba, xuống giọng ca bài “Dạ cổ hoài lang” ngọt và êm như ru.

Khách đi rồi mà cứ nhớ những người dân quê chân chất, cởi mở, mộc mạc, hiền lành và giàu lòng hiếu khách… nhớ những vị ngọt của cây trái miệt vườn, sông nước, những món ăn đặc sản của đồng quê Nam bộ.

Thanh Hoàng