Ngôi làng cổ hơn 500 năm và 32 đạo sắc phong của các đời vua nhà Nguyễn

Làng Mỹ Xuyên, thị trấn Nam Phước, huyện Duy Xuyên (tỉnh Quảng Nam) là ngôi làng cổ có lịch sử hơn 500 năm tồn tại. Quần thể lịch sử kiến trúc như lăng mộ tiền hiền, đình làng, cây đa, bến nước và dấu ấn sắc phong đã kết thành chuỗi kết nối giữa quá khứ với hiện tại và cả tương lai. Độc đáo nhất vẫn là 32 đạo sắc phong do các vua triều Nguyễn ban tặng đã tô điểm thêm bề dày và niềm tự hào của người dân làng Mỹ Xuyên.

Đình làng Mỹ Xuyên nằm ở vị trí trung tâm của làng đã có lịch sử hơn 500 năm hình thành.

Theo những tài liệu còn lưu giữ, làng Mỹ Xuyên có từ thời vua Lê Thành Tông cùng với quá trình bình Chiêm mở nước vào phương Nam (năm 1471). Sau khi cuộc bình Chiêm hoàn thành, vua Lê Thánh Tông đã lập ra Đạo Thừa Tuyên Quảng Nam và đề cử Chánh đề đốc Hùng Long Hầu Lê Quý Công (quê làng Thần Phù, huyện Nông Cống, tỉnh Thanh Hóa) cùng 12 vị tướng khác ở lại vùng đất này để giữ vững bờ cõi biên cương đất nước. Nơi mà Lê Quý Công lập làng định cư là làng Mỹ Xuyên. Kể từ đó, làng Mỹ Xuyên được hình thành và gắn liền với tên tuổi ông tổ tiền hiền của làng là Lê Quý Công. Tôn xưng của vị khai cơ của làng Lê Quý Công được ghi chép khá kỹ trong phả hệ của dòng tộc Lê tại làng. Từ khi định cư lập làng, người dân ở mọi nơi kéo về đây để định cư. Và chỉ sau một thời gian ngắn, làng Mỹ Xuyên trở thành vùng quê trù phú và dân cư đông đúc. Như vậy, so với các làng khác được thành lập sớm ở miền Nam, (cùng với làng Ngũ Xá Trà Kiệu, huyện Duy Xuyên; làng Chiên Đàn, huyện Phú Ninh, Quảng Nam), làng Mỹ Xuyên là làng có lịch sử cổ nhất ở miền Nam.

Theo hậu duệ đời thứ 16 của thủy tổ của làng là ông Lê Tịch (đồng thời là Trưởng ban Trị sự làng Mỹ Xuyên) cho biết, hiện nay, làng Mỹ Xuyên còn lưu giữ nguyên gốc 32 ấn sắc phong của nhà vua ban tặng cho làng. Những đạo sắc phong trải qua 7 triều đại vua, khởi đầu có từ thời vua Minh Mạng đến Khải Định; trong đó, số sắc phong các vua ban cho làng lần lượt là Minh Mạng (5 đạo), Thiệu Trị (10), Tự Đức (11), Đồng Khánh (2), Duy Tân (2), Khải Định (2).

Ông Lê Lịch còn cho biết thêm, trong các ấn của vua nhà Nguyễn sắc phong cho dân làng Mỹ Xuyên đều hết lời ca tụng công đức của các vị khai khẩn tiền hiền đã tôn hiển trong đời sống với những danh phận cao quý trong hệ thống thần tích như: Đông Hựu Thuận, Đông Quảng Hậu, Bạch Mã Tôn, thượng đẳng thần,… Đặc biệt, 32 đạo sắc phong được dân làng trân trọng và gìn giữ cẩn thận qua gần 300 năm vẫn còn nguyên vẹn giá trị. Sắc phong cổ nhất và có niên đại lâu nhất phải kể đến là sắc phong của vua Minh Mạng ban từ năm 1824 về việc cho xây dựng con sông Mỹ Xuyên đi ngang qua làng (mà nay vẫn còn dấu tích) để phục vụ nhu cầu thủy lợi và quân sự của trấn Quảng Nam xưa kia. Đây là sắc phong thuộc hàng cổ nhất hiện nay còn được lưu giữ ở Quảng Nam được ghi nhận.

Hiện nay, 32 sắc phong cổ của làng Mỹ Xuyên được ông Lê Văn Hậu, 80 tuổi, ở tổ 7, thôn Xuyên Đông 2, làng Mỹ Xuyên bảo quản chu đáo tại tư gia chờ ngày được có “danh phận” (ngày công nhận). Hiếm khi ông cho người lạ xem và sờ vào 32 đạo sắc phong này vì theo ông, nó rất thiêng liêng với không chỉ bản thân ông, gia đình ông mà với tất cả bà con làng này qua mấy trăm năm hình thành và phát triển. Mỗi khi lấy các đạo sắc phong xuống xem, ông thường kính cẩn thắp hương và xin các bậc tiền nhân khuất mặt cho phép...

Về những giá trị lịch sử và văn hóa của 32 đạo sắc phong của dân làng được phát hiện đầu năm 2011, ngày 30-12-2011, Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Nam đã ký Quyết định công nhận di tích cấp tỉnh cho làng Mỹ Xuyên. Đây được xem là sự quan tâm và trân trọng của Nhà nước đối với những giá trị văn hóa lịch sử truyền thống.

Nguyễn Thành Giang