Nhận định xu thế thời tiết tháng 8 ở Tây Nguyên

Tháng 8 nằm trong thời kỳ ảnh hưởng gián tiếp nhưng khá mạnh của các cơn bão hoặc áp thấp nhiệt đới (gọi chung là xoáy thuận nhiệt đới) hoạt động trên khu vực Biển Đông và ở các vùng biển nước ta, kết hợp gió mùa Tây Nam hoạt động mạnh và ổn định nhất trong mùa mưa nên thời tiết ở Tây Nguyên thường có nhiều biến động, có khi gây ra những tai biến thiên tai có hại đối với đời sống sinh hoạt và sản xuất của nhân dân.

Hàng chục ngôi nhà ở xã Hòa Hiệp (huyện Cư Kuin) ngập trong nước lũ. (Ảnh minh họa)

Được xác định là thời kỳ ẩm ướt nhất trong năm, hầu hết các ngày trong tháng 8 bầu trời ở trong trạng thái âm u; độ ẩm không khí phổ biến ở mức trên 85%; một số ngày có có độ ẩm trên 95%. Tổng lượng mưa tháng 8 trung bình nhiều năm ở các vùng đạt từ 350 – 450mm; năm ít mưa cũng đạt từ 250 – 350mm; năm mưa nhiều có thể đạt từ 450 – 600mm. Số ngày có mưa trong tháng đạt từ 20 – 25 ngày; các vùng núi cao có hướng thuận lợi đón gió Tây Nam hầu như ngày nào cũng có mưa, thậm chí có một số ngày có mưa liên tục không ngớt, ảnh hưởng rất lớn tới đời sống sinh hoạt của nhân dân, làm cho cây trồng chậm phát triển và giao thông đi lại rất khó khăn. Tuy nhiên tháng 8 có nhiệt độ khá ôn hòa tạo ra kiểu thời tiết mát mẻ với nhiệt độ trung bình ngày từ 23 – 25oC ở các vùng trũng thấp; từ 21 – 23oC ở những khu vực cao hơn; nhiệt độ cao nhất tháng thường không vượt quá 32oC và thấp nhất không dưới 17oC. Chênh lệch nhiệt độ cao nhất, thấp nhất trong tháng và biên độ nhiệt hằng ngày cũng ở mức thấp, có ảnh hưởng tốt tới sức khỏe hơn so với các tháng khác trong năm.

Tháng 8 bước sang thời kỳ mùa lũ trên toàn bộ hệ thống các sông, suối ở Tây Nguyên. Là thời kỳ mưa nhiều, mặt đất luôn ở trạng thái no nước nên rất dễ xảy ra lũ, lụt, lũ quét, sạt lở đất khi có mưa to. Thời kỳ đầu tháng, thời tiết của khu vực chịu ảnh hưởng kết hợp của 1 xoáy thuận nhiệt đới với gió mùa Tây Nam hoạt động có cường độ trung bình đến mạnh nên trời thường nhiều mây, ngày nắng gián đoạn; có lúc có mưa, có ngày có mưa vừa, mưa to; lượng mưa trong thời kỳ đầu tháng ở các vùng đạt hơn 100mm. Giữa và cuối tháng thời tiết xấu hơn khi gió mùa Tây Nam hoạt động mạnh đồng thời với sự ảnh hưởng gián tiếp của 1 - 2 xoáy thuận nhiệt đới, gây ra 2 - 3 đợt mưa vừa, mưa to; tổng lượng mưa trong thời kỳ giữa và cuối tháng ở các vùng có khả năng đạt trên 250 mm, vùng thượng nguồn các lưu vực sông lượng mưa có thể đạt trên 400mm. Nhiệt độ không khí trong thời kỳ giữa và cuối tháng có xu thế thấp hơn thời kỳ đầu tháng từ 0,5 – 1,0 độ C; trong khi độ ẩm không khí trung bình ngày phổ biến ở mức xấp xỉ 90% gây ra tình trạng ẩm ướt kéo dài trong nhiều ngày liên tục.

Trong tháng này, mực nước trên các sông suối có biến động mạnh và khả năng có vài đợt lũ nhỏ đến trung bình. Đợt lũ nhỏ xảy ra trong thời kỳ đầu tháng với mực nước đỉnh lũ đạt xấp xỉ và cao hơn mức báo động cấp 1. Giữa và cuối tháng, khả năng xảy ra đợt lũ lớn hơn với mực nước đỉnh lũ đạt xấp xỉ và cao hơn mức báo động cấp 2 và có thể gây ngập lụt cục bộ ở các vùng trũng thấp.

Để chủ động ứng phó với diễn biến thời tiết, hạn chế thiệt hại do thời tiết ẩm ướt và mưa lũ gây ra trong tháng 8, các địa phương cần bố trí người trực, theo dõi các bản tin dự báo khí tượng thủy văn; chuẩn bị phương tiện, lực lượng, địa điểm để có thể triển khai hỗ trợ nhân dân khi thiên tai xảy ra. Đặc biệt quan tâm đến việc tuyên truyền, vận động nhân dân tự làm tốt một số công việc như: Thực hiện việc khảo sát, xác định các khu vực có nguy cơ xảy ra hiện tượng lũ lên nhanh, lũ quét, sạt lở đất, ngập lụt để cắm biển cảnh báo và thực hiện di rời các hộ dân ra xa khu vực nguy hiểm. Tăng cường vệ sinh nhà cửa, đồ dùng gia đình, cá nhân, không ăn thức ăn sống; không uống nước chưa đun sôi để tránh các dịch bệnh về mùa mưa. Vệ sinh chuồng trại nuôi gia súc, gia cầm; không thả rông gia súc, gia cầm khi có mưa liên tục để tránh phát sinh và lây lan dịch bệnh do thời tiết ẩm ướt gây ra. Tích cực làm cỏ, chăm bón cho cây trồng; thường xuyên thăm và phát hiện sớm sự xuất hiện của sâu bệnh để thực hiện các biện pháp diệt trừ. Các gia đình ở vùng có nguy cơ ảnh hưởng thiên tai cần chuẩn bị sẵn lương thực và nước uống sạch đủ dùng trong khoảng 3 ngày để phòng khi thiên tai xảy ra phải sơ tán thì mang theo…

Nguyễn Văn Huy

(Trung tâm Khí tượng Thủy văn tỉnh Kon Tum)