TP. Buôn Ma Thuột: Khó di dời các cơ sở gây ô nhiễm ra khỏi khu dân cư?

Sắp xếp, di dời các cơ sở sản xuất kinh doanh gây ô nhiễm trong các khu dân cư vào các khu, cụm, điểm công nghiệp tập trung sẽ giúp ngành này phát triển ổn định và hạn chế tình trạng ô nhiễm môi trường. Tuy nhiên, thời gian qua, việc thực hiện chủ trương này trên địa bàn TP. Buôn Ma Thuột đang gặp nhiều khó khăn.

Từ năm 2008 HĐND tỉnh đã có Nghị quyết 34/2008/NQ-HĐND về việc sắp xếp, di dời các cơ sở sản xuất kinh doanh gây ô nhiễm trên địa bàn TP. Buôn Ma Thuột. Theo đó, phấn đấu đến năm 2015, sắp xếp và di chuyển 162 các cơ sở sản xuất kinh doanh gây ô nhiễm không có khả năng khắc phục vào các khu, cụm, điểm công nghiệp tập trung và vùng phụ cận thành phố. Cụ thể, các cơ sở có vị trí không phù hợp với quy hoạch phát triển kinh tế - xã hội, khả năng gây cháy nổ lớn, có chất thải gây ô nhiễm môi trường nặng mà không có biện pháp hạn chế bắt buộc phải di dời khỏi khu dân cư. Các cơ sở ít gây ô nhiễm, có thể khắc phục, xử lý ô nhiễm có thể tồn tại trong khu dân cư trong thời gian nhất định. Đặc biệt, bắt buộc di chuyển hoặc đổi ngành nghề với các cơ sở thuộc các nhóm không được tồn tại trong khu dân cư theo quy định của tỉnh như mua, bán, tái chế phế liệu, mủ cao su, ống nước nhựa, bao ni lông, kho chứa thuốc trừ sâu, thuốc bảo vệ thực vật.

Khu vực tập kết thải tại cơ sở sản xuất hạt nhựa của ông Phan Đình Huy.

Nhằm khuyến khích các cơ sở sản xuất, kinh doanh di dời ra khỏi khu dân cư, tỉnh cũng có chính sách hỗ trợ tiền vận chuyển, tài sản không di dời được, xây dựng cơ sở mới, ưu đãi về thuế, thuê đất, nộp tiền sử dụng đất trong các khu, cụm công nghiệp và điểm quy hoạch. Tuy nhiên đến thời điểm này, mới có 10 cơ sở trong nội đô di dời vào Cụm công nghiệp Tân An và vùng ven TP. Buôn Ma Thuột. Ông Phan Xuân Mạo, Phó Trưởng phòng Kinh tế UBND TP. Buôn Ma Thuột cho biết, khó khăn trong việc di dời là các cơ sở sản xuất phần lớn có quy mô nhỏ nên không mặn mà với việc chuyển vào khu vực sản xuất tập trung, trong khi đó, thủ tục và mức hỗ trợ còn bất cập. Bên cạnh đó, chế tài xử lý các cơ sở không chịu di dời cũng chưa rõ ràng nên việc triển khai cũng gặp lúng túng.

Hiện nay, trên địa bàn TP. Buôn Ma Thuột vẫn còn nhiều cơ sở sản xuất, chế biến cà phê, mủ cao su, tái chế nhựa… nằm trong khu dân cư, xả khí, khói bụi và nước thải ra môi trường. Cơ sở sản xuất hạt nhựa từ bao bì phế thải của ông Phan Đình Huy nằm cạnh con suối Ea Knia, giáp ranh giữa địa bàn tổ dân phố 7 và 14, phường Khánh Xuân – TP. Buôn Ma Thuột đã gây ô nhiễm môi trường khu vực xung quanh trong thời gian dài. Theo quan sát của chúng tôi, xung quanh cơ sở này, hàng chục tấn bao bì phế thải đủ loại chất đống khắp nơi, mùi hôi thối bốc lên nồng nặc. Ông Nguyễn Văn Lệ (tổ dân phố 14) phản ánh: mỗi lần máy hoạt động, bà con phải hít mùi hôi khét lẹt, nhiều nhà phải đóng cửa suốt ngày. Trước đây, cơ sở này hoạt động ban ngày, người dân phản ứng nhiều nên họ chuyển sang hoạt động ban đêm, nhưng mùi hôi vẫn rất khó chịu. Không chỉ ô nhiễm không khí, nguồn nước của một số hộ dân xung quanh củng bị ảnh hưởng do cơ sở này dùng nước từ suối để xử lý bao bì phế thải rồi xả nước bẩn ngược lại suối, khiến các giếng nước gần suối bị nhiễm bẩn. Theo tìm hiểu, cơ sở này hoạt động từ năm 2011, mỗi tháng tái chế khoảng 3 tấn bao bì ni lông để sản xuất hạt nhựa. Năm 2013, cơ sở này bị Phòng cảnh sát trật tự về môi trường, Công an tỉnh phát hiện xả khí thải, nước thải chưa qua xử lý ra môi trường, xử phạt vi phạm hành chính và yêu cầu cơ sở khắc phục ô nhiễm  và có biện pháp thu gom, xử lý chất thải trước khi xả ra môi trường.

Tình trạng sản xuất gây ô nhiễm môi trường trong khu dân cư cũng gây ra những khó khăn cho TP. Buôn Ma Thuột trong công tác quản lý. Theo Phòng Tài nguyên – Môi trường – UBND TP. Buôn Ma Thuột, đơn vị vẫn thường xuyên phối hợp với các cơ quan chức năng kiểm tra việc chấp hành các quy định về bảo đảm môi trường với các cơ sở sản xuất, tuy nhiên, một số cơ sở lén lút xả thải ra môi trường vào ban đêm, né tránh cơ quan quản lý, khiến việc phát hiện, xử lý rất khó khăn. Bên cạnh đó, phần lớn các cơ sở sản xuất, kinh doanh trên địa bàn có quy mô nhỏ, không có điều kiện tài chính để bảo đảm các quy định về môi trường, khi bị cơ quan chức năng xử lý thì việc nộp phạt cho các hành vi vi phạm cũng rất khó khăn.

Minh Thông