Gìn giữ quần thể cây kè cho vùng đất Hố Kè

Địa danh Hố Kè nằm ven Tỉnh lộ 12, thuộc thôn 4 và thôn 7 xã Hòa Lễ, huyện Krông Bông. Điểm nhận diện đặc trưng của địa danh này là quần thể cây kè nổi bật trên nền xanh mướt của cánh đồng lúa, tạo nên một bức tranh bình yên, thơ mộng dưới chân rặng Chư Yang Sin.

 

Không ai biết cây kè ở vùng đất này xuất hiện từ khi nào. Kể cả những người di cư đến đây trong những năm đầu giải phóng cũng đã thấy thân kè cao vút đầy kiêu hãnh nổi bật lên giữa vùng đầm trũng đầy lau sậy, tươi tốt quanh năm. Cò, diệc và nhiều loại chim khác thường về đây làm tổ, chao liệng rợp trời, nhất là buổi bình minh hay chiều tà. Quần thể kè có đến hàng trăm cây. Mỗi mùa quả chín rụng xuống gặp đất màu mỡ lại mọc lên rất nhiều cây con. Cũng chính bởi đặc điểm nhận diện đặc trưng này, vùng đầm trũng nơi đây được gọi tên là Hố Kè.

 

Khung cảnh nên thơ của vùng Hố Kè. (Ảnh do Phòng VHTT huyện Krông Bông cung cấp)

Đến khoảng năm 1996 – 1997, người dân bắt đầu khai phá dần đầm hoang tại Hố Kè. Lau sậy và nhiều loài cây hoang dại dần biến mất, nhường chỗ cho những mảnh ruộng canh tác lúa nước của người dân. Chim chóc cũng thưa dần, những đàn cò chuyển nơi trú ngụ vào trong núi, chỉ còn một số ít vẫn tìm đến đậu trên những tán kè. Cây kè bị mất môi trường sinh sống tự nhiên nên khô héo và chết dần. Hạt cây rơi xuống không mọc được do mỗi mùa vụ, người dân lại cày xới đất, phun thuốc bảo vệ thực vật... Đến nay, quần thể kè chỉ còn lại 45 cây (trong đó có 6 cây đã ngừng sinh trưởng), tập trung tại cánh đồng thôn 7.

"Việc bảo tồn cảnh quan Hố Kè không chỉ tạo điểm nhấn để thu hút du lịch của địa phương mà còn góp phần gắn kết các địa danh, di tích lịch sử dọc theo tỉnh lộ 12 như: hang đá Đắk Tuôr, thác Buôn Ngô, suối Thanh niên, thác Krông Kmar... Đây là cơ sở để hình thành một tuyến du lịch hấp dẫn của huyện Krông Bông, tổng hòa cả 3 yếu tố: cảnh quan thiên nhiên, văn hóa các dân tộc và lịch sử - truyền thống" - Ông Phạm Đình Tấn - Trưởng phòng VHTT huyện Krông Bông.

Để bảo tồn những cây kè còn sót lại, UBND huyện Krông Bông đang tiến hành các bước lập Đề án Phát triển du lịch huyện, đưa vùng Hố Kè thành một trong những khu vực trọng điểm cần đầu tư, xây dựng thành địa điểm du lịch. Hiện nay, UBND xã Hòa Lễ đã đo đạc thực địa, lập 2 phương án khoanh vùng bảo vệ khu vực này. Theo đó, nếu lấy toàn bộ diện tích canh tác lúa khu vực cây kè đang sinh trưởng thì phải thu hồi khoảng 2,3 ha, với giá trị đền bù hơn 800 triệu đồng. Phương án thứ 2, chỉ thu hồi phần đất có bán kính 5 m quanh gốc kè thì tổng diện tích đất phải thu hồi gần 8.000 m², giá trị đền bù khoảng 300 triệu đồng.

Chủ tịch UBND xã Hòa Lễ Phan Thanh Sa cho biết, đơn vị đã lấy ý kiến của 3/12 hộ có diện tích bị thu hồi nhiều nhất theo phương án thứ 2. Các hộ đều đồng thuận với việc bảo tồn cây kè, song cũng có nguyện vọng được hoán đổi đất sản xuất thay cho việc nhận tiền đền bù. Dự kiến, khi người dân gặt xong lúa vụ đông xuân, UBND xã sẽ tiến hành đo đạc lại diện tích thực tế, cắm mốc khoanh vùng bảo vệ 45 cây kè và 3 cây lộc vừng trong khu vực này, đồng thời tìm vị trí hoán đổi đất theo nguyện vọng của người dân.

 

Ông Sa cũng nhận định, nếu được quan tâm, cấp đủ kinh phí cho phương án 1, cây kè sẽ có được được môi trường sinh trưởng tốt hơn vì có đủ diện tích cho hạt phát tán và nảy mầm thành cây con. Tuy nhiên, do kinh phí hạn hẹp, UBND huyện cũng chỉ mới cấp bổ sung 200 triệu đồng vào dự toán chi ngân sách năm 2019 của địa phương để thực hiện hỗ trợ đền bù, giải phóng mặt bằng khu vực Hố Kè nên UBND xã đang tiến hành đo đạc, giải quyết theo phương án thứ 2, nỗ lực thực hiện càng sớm càng tốt vì nhiều cây kè đang có dấu hiệu bị hư hại, cần can thiệp, bảo tồn kịp thời.

 

Đinh Nga