Ông Khiển “nước”

Người dân thôn 1, xã Cư Króa (huyện M’Drak) và các thôn xung quanh coi người trưởng thôn Đỗ Xuân Khiển là “vị cứu tinh” vì sáng kiến trong công tác thủy lợi, đưa nước về tưới cho ruộng đồng của bà con. Nhờ công lao của ông, người nông dân nơi đây không còn lo chuyện nước tưới, lúa đạt năng suất cao, cuộc sống ngày càng khá lên.
Ông Khiển quê huyện Nam Sách, Hải Dương, từng là bộ đội vào sinh ra tử ở chiến trường Quảng Trị - Nam Lào trong những năm 1968-1972. Ông cùng gia đình đến sinh sống, làm ăn ở vùng đất này từ năm 1998, từng công tác trong Hội Nông dân xã Cư Króa, rồi Trưởng thôn 1 từ năm 2008 đến nay. Thôn 1 giống như ốc đảo nằm lọt giữa những đồi keo lai bạt ngàn với 68 hộ, 262 khẩu. Trước đây, người dân ở đây nghèo lắm, đời sống chủ yếu nhờ vào trồng lúa, nhưng nước tưới không đủ nên vụ được, vụ mất. Cả thôn có 30 ha lúa nhưng bị đồi núi cắt xẻ thành 3 khu vực khác nhau nên việc dẫn nước từ các công trình thủy lợi về rất khó khăn, phần lớn phụ thuộc nước trời nên việc tưới tiêu không chủ động, chỉ làm được một vụ lúa, năng suất rất thấp. Trong thôn chỉ có công trình đập thủy lợi xây dựng từ những năm 1980 tưới cho 14 ha lúa ở các thôn 1, 2, 3, 5, nhưng nay đã xuống cấp, thân đập hay bị sạt lở, mương dẫn nước bị bồi lấp nên việc cung cấp nước tưới rất hạn chế. Từ đó dẫn đến tình trạng tranh giành nước tưới gây mất đoàn kết và ảnh hưởng đến an ninh trật tự trong thôn.

Ông Khiển bên cánh đồng thôn 1

Bởi thế, Trưởng thôn Đỗ Xuân Khiển luôn trăn trở trước nỗi khổ của người dân trong thôn và đã tìm ra giải pháp giúp bà con chủ động nguồn nước tưới. Ông vận động, tổ chức mọi người nạo vét kênh mương, tiết kiệm từng giọt nước quý giá, chia nước cho từng khu vực theo lịch thời gian thích hợp để tránh tình trạng tranh giành; mùa mưa lũ, thân đập bị sạt lở ông kêu gọi mọi người chung sức khuân đất đá chắn bờ, ngăn lũ bảo vệ mùa màng. Không những thế, ông Khiển còn có sáng kiến làm đập thủy lợi cá nhân bằng cách dẫn nước từ khe, suối trên rừng về rồi chắn bờ giữ nước. Từ cách làm của ông, mọi người trong thôn học tập làm theo, hiện nay, hầu như gia đình nào cũng có đập chứa nước (rộng từ 2 sào đến 1 ha) nên cây lúa không bao giờ “khát”. Không chỉ phục vụ nước tưới cho lúa, những con đập nhỏ này còn có thể nuôi cá quanh năm, góp phần nâng cao thu nhập của bà con. Với sáng kiến này, bà con ở đây đã gọi ông trưởng thôn bằng cái tên trìu mến: ông Khiển “nước”. Thêm một thuận lợi nữa là gần đây, Nhà nước đã đầu tư xây dựng, tu sửa các công trình thủy lợi trên địa bàn, hiện, ngoài đập Cư Króa 1 và các con đập nhỏ do người dân tự làm, đập Cư Króa 2 cũng vừa được xây dựng xong, sắp tới đưa vào sử dụng, người trồng lúa ở thôn 1 cũng như các thôn khác của Cư Króa và Cư M’ta sẽ không còn lo lắng chuyện nước nữa. Nhờ chủ động nước tưới nên những cánh đồng trồng lúa 2 vụ của bà con nơi đây luôn xanh tốt, năng suất đạt 5 – 7 tấn/ha, theo đó, đời sống của người dân cũng được nâng lên rõ rệt, số hộ nghèo trong thôn từ 17 hộ (năm 2008) đến nay giảm xuống còn 4 hộ, trong đó có phần đóng góp không nhỏ của ông Khiển “nước”.