Trang bị kỹ năng sống cho học sinh: Muộn còn hơn không

Tại một buổi tư vấn cộng đồng về bảo vệ, chăm sóc, giáo dục trẻ em cho học sinh khối lớp 7 và lớp 8 ở một trường THCS trên địa bàn TP. Buôn Ma Thuột, sau khi nghe chuyên gia truyền đạt những kiến thức liên quan đến quá trình phát triển tâm, sinh lý của trẻ em, những kỹ năng sống cơ bản, phương pháp chăm sóc sức khỏe sinh sản vị thành niên, phân biệt tình bạn và tình yêu… rất nhiều câu hỏi đã được các em đặt ra.

Chẳng hạn: “Bạo lực học đường có phải xuất phát từ trên mạng không?”, “Nếu như lỡ có thai thì em sẽ cư xử và nên làm như thế nào?”, “Vì sao phải cần kỹ năng sống?”, “Những dấu hiệu, nguyên nhân của Stress?”, “Nếu hai bạn khác giới chơi thân với nhau thì có phát sinh tình cảm không?”, “Vì sao lại dùng các biện pháp mạnh để dạy con?”, “Hiện nay nhiều học sinh tự tử, ngoài lỗi của cha mẹ còn có lỗi của thầy cô?” “Làm thế nào để phòng, chống xâm hại tình dục?”… Những câu hỏi đó đã thể hiện sự quan tâm, băn khoăn, lo lắng và cả cuộc sống thực tại mà lứa tuổi các em đang trải qua. Điều này cũng có nghĩa là trong môi trường xã hội hiện nay, ngoài việc các em được học tập, vui chơi nhiều hơn thì chính những mặt trái của cơ chế thị trường đã và đang có những tác động tiêu cực đến quá trình phát triển tâm, sinh lý, suy nghĩ và cả hành động của các em. Bởi trên thực tế, những vụ bạo lực học đường, học sinh bỏ nhà đi “bụi”, tự tử do áp lực học tập, thi cử, quan hệ nam nữ sớm, có thai ngoài ý muốn, nghiện game, sớm làm quen với các chất gây nghiện… đang ở mức “báo động đỏ”. Có nhiều nguyên nhân khác nhau dẫn đến tình trạng trên, trong đó việc thiếu kỹ năng sống được coi là nguyên nhân sâu xa nhất vì các em chưa được dạy cách đương đầu với những khó khăn để hiểu thế nào là giá trị của cuộc sống. Thực tế cho thấy, việc giáo dục toàn diện cho học sinh bao gồm kỹ năng sống ở nước ta còn rất hạn chế. Hiện nay, hầu hết các trường mới chỉ chú trọng dạy kiến thức chứ chưa trang bị cho các em những “kỹ năng mềm” như quan hệ với con người, với môi trường thiên nhiên, văn hóa giao tiếp, tự chăm sóc bản thân, cách xử lý những tình huống có thể gây nguy hại đến tính mạng…

Một buổi giáo dục kỹ năng sống ở Trường THPT Hai Bà Trưng (thị xã Buôn Hồ). Ảnh: Nguyên Hoa

Thiết nghĩ, việc trang bị kỹ năng sống cho các em là rất cần thiết, dù muộn còn hơn không. Do vậy, quá trình thực hiện đổi mới căn bản, toàn diện nền giáo dục hiện nay, ngoài việc cải tiến chương trình học, sách giáo khoa, nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên, cơ sở vật chất… thì điều quan trọng không kém chính là hướng vào học sinh, lấy học sinh làm trung tâm để cung cấp những kỹ năng sống căn bản cho các em ngay từ khi còn ngồi trên ghế nhà trường. Có nhiều cách trang bị kỹ năng sống cho các em, trong đó những buổi tư vấn cộng đồng như trên rất bổ ích và cần thiết. Một khi các em đã tự ý thức được giá trị của bản thân thì sẽ biết cách trân trọng, gìn giữ những giá trị cuộc sống, có thêm niềm tin vào gia đình, xã hội và sẵn sàng đương đầu với những khó khăn.

Nguyễn Xuân