Chuyện kể về một Trung đoàn mở đường cho xe tăng vào đánh địch ở thị xã Buôn Ma Thuột

Ngày 6-2-1975, theo chỉ đạo của Bộ Quốc phòng, Thường vụ Đảng ủy Bộ Tư lệnh Trường Sơn quyết định giao cho Sư đoàn 470 tiến hành cùng lúc 2 nhiệm vụ: vừa vận tải chi viện chiến lược trực tiếp phục vụ chiến dịch vừa tổ chức lực lượng tác chiến tại chỗ.

Bộ Tư lệnh Trường Sơn đã tổ chức thêm Trung đoàn công binh 575 trực thuộc Sư đoàn 470 do đồng chí Nguyễn Văn Châu làm Trung đoàn trưởng làm nhiệm vụ mở đường để bí mật vận chuyện xe tăng, pháo hạng nặng phục vụ chiến dịch, tạo thế bất ngờ, chắc thắng. Ở phía  Bắc Buôn Ma Thuột, từ giữa tháng 2-1975 Trung đoàn 575 đã huy động Tiểu đoàn 47 và một số đại đội sửa chữa, khôi phục các đường 48, 50. Sau đó, lực lượng này tiếp tục mở một trục dọc gồm đường 50B và 2 nhánh đường 50C, 50D với tổng chiều dài 60 km. Vào gần thị xã Buôn Ma Thuột, địa hình càng trống trải, dân cư đi lại nhiều, dễ bị lộ, đơn vị phải mở đường qua những cánh rừng có nhiều cây to, nhiều khe suối. Để bảo đảm bí mật, khi còn cách thị xã Buôn Ma Thuột khoảng 20-25 km, đơn vị được lệnh dừng lại, chuẩn bị sẵn sàng lực lượng, phương tiện, vật liệu để khi có lệnh sẽ hoàn tất đoạn đường còn lại tới thẳng mục tiêu trong vòng một ngày đêm. Đường mở từ ngoài vào, làm đến đâu ngụy trang đến đó, những gốc cây to gần nương rẫy của dân chỉ cưa ¾ thân sát mặt đất rồi xóa dấu vết, phần còn lại sẽ được cưa ngay trước giờ nổ súng mở màn chiến dịch. Các ụ đất lớn, ụ mối, được đào lỗ tra sẵn thuốc nổ, sẵn sàng đợi lệnh phát hỏa san phẳng. Đến ngày 4-3-1975, trục đường 575 mở từ hướng Bắc đã vào đến bản Kơ Hia – Cư M’gar, chỉ cách thị xã Buôn Ma Thuột 20 km mà địch vẫn không hề hay biết.

Chiến sĩ công binh đang mở đường Trường Sơn (Ảnh: T.L)

Từ đầu tháng 3-1975, Trung đoàn Công binh 575 nhận lệnh mở tiếp quãng đường còn lại đến tiếp giáp căn cứ địch. Do chủ động chuẩn bị lực lượng và phương tiện tổ chức thi công khẩn trương suốt ngày đêm nên đúng 23 giờ đêm ngày 9-3-1975 Trung đoàn đã khai thông trục đường 50B, hai nhánh 50C, 50D và tổ chức xong đội hình công binh hộ tống xe tăng.
Ngày 8-3-1975 quân ta nổ súng đánh Đức Lập. Cùng với Trung đoàn 575, Bộ Tư lệnh Trường Sơn đã điều động 2 Trung đoàn cao xạ 232 và 546 thuộc Sư đoàn 470 tham gia chiến dịch bảo vệ Đức Lập, Cầu 14. Các lực lượng phòng không đã khẩn trương triển khai chiến đấu bắn rơi 3 máy bay A37, T28 và bắn cháy nhiều chiếc khác, chi viện đắc lực cho bộ binh chiến đấu trong thị xã Buôn Ma Thuột. Ngày 10-3 đánh chiếm thị xã Buôn Ma Thuột, theo yêu cầu tác chiến chiến dịch, Trung đoàn 575 đã phối hợp với Trung đoàn 7 Công binh mặt trận Tây Nguyên hoàn thành nhiệm vụ bảo đảm cho đội hình binh chủng hợp thành cơ động tiến công địch, giải phóng thị xã Buôn Ma Thuột.