Thiếu tướng Y Blôk Êban - Vị Chủ tịch Ủy ban Quân quản đầu tiên của Dak Lak

Thiếu tướng Y Blôk Êban tiếp Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Tấn Dũng tại nhà riêng.

Cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước kéo dài 21 năm của nhân dân ta kết thúc bằng cuộc Tổng tiến công và nổi dậy mùa xuân năm 1975 mà đỉnh cao là chiến dịch Hồ Chí Minh lịch sử. Trong mùa xuân lịch sử đó, trận đánh Buôn Ma Thuột được coi là then chốt, là đòn điểm huyệt đầu tiên có ý nghĩa chiến lược, tạo ra cục diện chiến tranh mới, đưa đến tình thế và sự quyết định cho cuộc Tổng tiến công và nổi dậy mùa Xuân năm 1975. Sau khi giải phóng, một công việc quan trọng không kém đó là tiếp quản, ổn định tình hình tại thị xã Buôn Ma Thuột. Theo những tư liệu lịch sử còn lưu giữ, việc Ủy ban Quân quản ra mắt đồng bào chiến sĩ thị xã Buôn Ma Thuột đã được Tỉnh ủy Dak Lak lúc bấy giờ chuẩn bị hết sức chu đáo từ phân công nhiệm vụ, chuẩn bị lực lượng tiếp quản thị xã (kho tàng, bến xe, nhà máy điện, nhà máy nước, đài phát thanh, trường học, bệnh viện…), truy quét bọn tàn quân, giữ vững an ninh chính trị - xã hội của thị xã Buôn Ma Thuột... Trong quá trình đó, sáng 18-3-1975, Đại tá Y Blôk Êban - Phó Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch Ủy ban Quân quản từ Khu căn cứ kháng chiến Cư M’gar về Buôn Ma Thuột. Đúng 9 giờ sáng, Ủy ban Quân quản do đồng chí Y Blôk Êban làm Chủ tịch cùng 11 đồng chí ủy viên Quân quản đã làm lễ ra mắt tại đình Lạc Giao trước sự chứng kiến của đông đảo đồng bào, chiến sĩ thị xã Buôn Ma Thuột. Mọi người ai cũng hân hoan, phấn khởi, từ nay quê hương được giải phóng và hô vang khẩu hiệu ủng hộ cách mạng. Buôn Ma Thuột những ngày đầu sau ngày giải phóng, đời sống nhân dân vô cùng khó khăn, bọn phản động Fulro cũng thừa cơ ra sức phá hoại. Lúc đó, Đại tá Y Blôk Êban với vai trò là Chủ tịch Ủy ban Quân quản, một mặt chỉ đạo lực lượng tự vệ nội thành lo việc ổn định lại an ninh, trật tự, mặt khác, tích cực chăm lo ổn định đời sống nhân dân. Trong ký ức của các đồng chí trong Ủy ban Quân quản vẫn còn nhớ những lời dặn của Đại tá Y Blôk Êban khi ổn định tình hình, đó là phải bảo đảm thực hiện tốt chính sách khoan hồng của cách mạng, tăng cường công tác binh vận… Theo định hướng đó của ông, Ủy ban Quân quản đã kêu gọi những người lầm đường lạc lối trở về với cách mạng; vận động lực lượng y tá, bác sĩ của chế độ cũ tham gia cứu chữa những người bị thương tại Bệnh viện Dak Lak; vận động công nhân nhà máy điện, nhà máy nước trở lại làm việc, bảo đảm điện nước cho nhân dân; vận động thầy cô giáo tiếp tục đến trường dạy học cho con em đồng bào các dân tộc. Với nỗ lực đó, cùng sự đồng lòng của nhân dân thị xã, chỉ sau gần một tháng tiếp quản, đời sống của đồng bào Buôn Ma Thuột đã trở lại bình thường.

Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân, Thiếu tướng Y Blôk Êban nay tuổi đã cao, sức đã yếu, thuộc lớp người “xưa nay hiếm”, nhưng trong tâm trí của mỗi người, ông luôn là người chiến sĩ Cách mạng ưu tú, là một trong những ngọn cờ đầu trong việc đoàn kết, tập hợp đồng bào Tây Nguyên dưới sự lãnh đạo của Đảng.

Giang Nam