Đi săn A’crộ crặ

Sau Tết, ở vùng trung du, miền núi tiếp giáp với rặng Trường Sơn hoang dã thường có những trận mưa xuân bất chợt. Lúc này, ở  các đám lau lách ven thung lũng, lũ ếch, nhái, ễnh ương, chàng hiu…cùng tấu lên bản nhạc quê hương khá nhịp nhàng. Đặc biệt, trong đó có tiếng con chảo chụt. Loài vật này chỉ tấu có 2 tiếng “chạt chạt - chạt chạt” nên có người gọi là con “chạt chạt”, nhưng người Cơ Tu gọi là con A’crộ crặ.

“A’crộ crặ, có thân hình như con ếch, nhưng nhỏ hơn, con to nhất cũng chỉ bằng hai ngón tay trỏ, da có màu đất, có hai sọc vàng chạy trên lưng. Thịt A’crộ crặ ăn rất ngon, mềm, ngọt thịt, xương rất nhỏ và nhiều dinh dưỡng, khoáng chất. Mỗi năm 2 vụ, khi cây lúa bắt đầu đẻ nhánh là A’crộ crặ từ trong rừng ra sinh sôi nảy nở,  người Cơ Tu lại rủ nhau đi tìm bắt về chế biến các món ăn hấp dẫn… A’crộ crặ thường đi ăn vào ban đêm, nên ban đêm cũng là thời điểm thích hợp nhất để bắt nó. Mỗi người đi bắt A’cộ crặ đều mang theo đèn bin hoặc đuốc và vợt, bao để đựng. Họ đi mỗi toán 2 người, người soi và người bắt. A’crộ crặ thường vừa ngồi bắt mồi, vừa tấu trên những bờ mương. Khi soi đèn bin bắt gặp 2 con mắt  phản chiếu ánh sáng có màu sáng thì đúng là A’cộ crặ , cứ việc nhẹ nhàng đi tới dùng vợt chụp xuống mà bắt bỏ vào bao.

A'crộ crặ phơi khô chuẩn bị mang tặng nhà trai.

A’crộ crặ mang về chế biến nhiều món như xào lăn với sả, chiên giòn, um nguyên con… Món cháo A’crộ crặ được chế biến như sau: cắt đầu, lột da, bỏ ruột và 4 bàn chân, rửa sạch, đem băm nhuyễn, ướp gia vị như đường, bột ngọt, hành, tiêu và ít bột nêm. Bắc chảo lên bếp cho dầu ăn, cho củ tỏi hay củ nén vào phi thơm, cho từng viên thịt A’crộ crặ đã bằm nhuyễn vào xào cho chín. Nấu nồi cháo trắng vừa chín tới thì trút hết thịt A’crộ crặ đã xào vào và dùng vá trộn đều. Chờ cháo sôi trở lại, nêm gia vị vừa ăn cùng với rau thơm như  ngò tây, hành lá thái nhỏ và thêm ít tiêu rừng giã nhỏ. Từng tô cháo A’crộ crặ nóng được múc ra thơm phức, tỏa mùi thơm ngào ngạt, hài hòa với  nền trắng của cháo, vị thơm đặc trưng của tiêu rừng, rau thơm, sự ngọt ngào từ thịt A’crộ crặ... Tất cả đều toát lên dư vị “hương đồng cỏ nội”.

Già làng Đinh Văn Bớt (62 tuổi) ở thôn Tà Lâu, xã Ba (Đông Giang - Quảng Nam) là “chuyên gia” đi bắt và chế biến các món ăn ngon từ con A’crộ crặ cho biết: “Người Cơ Tu sống trên dãy Trường Sơn có nhiều món ăn ngon được chế biến từ dòng họ ếch, nhái… Tuy nhiên các món chế biến từ  con A’crộ crặ ăn rất thơm ngon và bổ dưỡng nên người Cơ tu rất thích và  xem con này rất quý, được chế biến thành các món ăn ngon  như A’crộ crặ nướng trong ống lồ ô, um chiêu đãi khách quý. Trong các đám cưới truyền thống người Cơ Tu, A’crộ crặ um, A’crộ crặ phơi khô…là một trong những “tặng phẩm” mà họ hàng nhà gái mang đến tặng cho họ hàng nhà trai nhân ngày tiệc mừng đám cưới…”.